بخشی از مقاله
چکیده
الف - مقدمه و هدف: آرمان دانش مدیریت کمک به انسان ها برای حفاظت مستمر از خود، داراییها و فعالیتهایشان در برابر حادثه هایی است که انسان را به مخاطره می اندازد. لذا هدف از این مطالعه، بررسی میزان ارتباط ابعاد استرس شغلی و مدیریت ریسک اقتضایی معلمان در استان سمنان می باشد.
ب - روش شناسی: روش تحقیق، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری تحقیق را 152 نفر از معلمین استان سمنان تشکیل دادند که به صورت تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه استرس شغلی - مک کورمیک و همکاران، - 2009 با تعداد 16 سوال و پرسش نامه مدیریت ریسک اقتضایی - هیلر و همکاران، - 2005 با تعداد 14 سوال جمع آوری گردید. روایی پرسشنامه ها توسط گروهی از صاحبنظران دانشگاهی تأیید شد و مقدار پایایی پرسش نامه ها با استفاده از آزمون همبستگی کرونباخ %89 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید.
ج - یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که به طور کلی ارتباط معنی داری بین استرس شغلی و مدیریت ریسک اقتضایی معلمان وجود ندارد همینطور بین ابعاد استرس شغلی معلمین و مدیریت ریسک آنها ارتباطی وجود نداشت و بیشترین استرس شغلی را عوامل شخصی به معلمین وارد می کنند.
د - بحث: مدیران برای ایجاد محیط شغلی ایمن، برای بهتر شدن نحوه مدیریت کلاس ها باید تدبیری بیاندیشند که این می تواند با انجام دادن تحقیقات و پژوهش های بیشتر در مورد مدیریت ریسک و تصمیماتی که معلمان در کلاس می گیرند صورت گیرد و همچنین با برگزاری کلاس های ضمن خدمت آموزشی با این عناوین به پیشرفت روزافزون معلمان کمک کنند.
-1مقدمه
تحولات عمده در محیط کار ،مثل جهانی شدن کسب و کار و سرعت بالای تغییرات در فناوری، باعث افزایش رقابت و دشواری مدیریت در سازمان ها گردیده است. در محیط کار امروز مدیریت و کارکنان بایست توانایی برخورد با روابط درونی و وابستگی های مبهم و بغرنج میان فناوری، وظایف،فعالیت، افراد و تصمیم گیری ها را دارا باشند.[2] به طور کلی استرس یکی از فعالترین حوزه های پژوهشی 40000 - تحقیق در همین دهه - در سال های اخیر بوده است و قرن اخیر را عصر استرس نامیده اند. در همین راستا، طی سی سال گذشته در کشورهای مختلف، عده زیادی از محققین نگرانی خود را از استرس شدیدی که معلمان گزارش کرده اند، ابراز کرده و در این مورد پژوهش هایی انجام داده اند.[5]
مدیریت ریسک،مانند رشتههای دیگر دانش مدیریت و کاربرد آن،از دانشها،ضابطهها،و اصول قاعدههای ویژه برای دستیابی به پیشبینیها و هدفهای از پیش تعیین شده بهره میگیرد.آرمان این رشته از دانش مدیریت کمک به انسانها برای حفاظت مستمر از خود،داراییها و فعالیتهایشان در برابر حادثههایی که در تاریخ زندگی انسان همواره او را با مخاطره روبرو کرده است.این رشته که کاربرد آن از سالهای نخستین دهه 1960 به طرز گستردهای رواج یافته از جنبههایی با تمدن بشر همزاد است و ظهور دیگربار آن در واقع نوآفرینی شیوههای نوین در سازماندهی روشهای قدیمی است.
به طور کلی ریسک را می توان امکان انحراف واقعیات از آنچه مورد انتظار بوده است دانست.از دیدگاه مدیریت ریسک، تعریف ریسک عبارت است از امکان انحراف نامطلوب واقعیات از آنچه مورد انتظار بوده است. استرس در محل کار به عنوان یک مشکل جهانی به طور فزاینده ای قابل توجه قرار گرفته و در شرایط منفی اقتصادی، بهداشتی و اجتماعی به رسمیت شناخته شده است.[7] به طور خاص استرس شغلی را میتوان اینگونه تعریف کرد: پاسخ های فیزیولوژیک و روانی کارکنانی که درک آنها از شغل نشانگر نیازمندی آنها به مصرف بیش از حد توانایی خود آنهاست و توانایی که در مقابله با کار دارند.[6]
ابعاد استرس شغلی معلمان را می توان شامل:
· دانش آموزان
· مدرسه
· عوامل خارجی
· عوامل شخصی
-4 اقدامات کنترلی برای اطمینان از آنها در حال کار را مد نظر داشته باشد.[8] عوامل استرس زا و عوامل خطر مرتبط با استرس در کار عبارتند از:
· بیماری
· خواسته های عاطفی
· ساعات کار زیاد
· تعریف ضعیف از نقش کار
· درگیری
· ضعف مدیریت تغییر
· خشونت و پرخاشگری
· عدم کنترل در کار
· فقدان سرپرست
· شناخت ناکافی و بی عدالتی در دادن پاداش و حمایت سازمانی می باشد.[6]
خطر ابتلا به استرس مربوط به کار ممکن است در هر محل کاری وجود داشته باشد کارفرمایان باید فرآیند مدیریت ریسک را که نشان دهنده در معرض علل بالقوه استرس بودن مربوط به کار است را از بین ببرند یا به حداقل برسانند.[1] به هر حال چون استرس جزئی از زندگی معلمان می باشد و آنان در شکل دادن به ذهن و شخصیت نسل آینده نقش انکارناپذیر دارند ما باید به عنوان مدیر یا همکار معلمان سعی کنیم از طریق راهبردهای مقابله با استرس، استرس رخ داده در معلمان را به حداقل برسانیم.[5]
آنچه مسئله استرس معلم را مهم می نماید هزینه های سنگینی است که بر جای میگذارد .استرس شغلی اثرات خیلی شدیدی روی افراد و سازمان میگذارد .استرس شغلی روی افراد در کیفیت زندگی، دستیابی به اهداف، عزت نفس و رشد فردی آنها اثر میگذارد .در حالی که در سازمان، استرس از طریق روابط ضعیف، افزایش غیبت و نقل و انتقال، کاهش کمیت و کیفیت کاری، کاهش روحیه و رضایت شغلی، افزایش مسائل مربوط به استخدام و تعارض بروز پیدا می کند.[4]
استرس معلمان برای اولین بار توسط کی ریاکو و ساتکلیف در سال 1978 به طور رسمی مورد تحقیق قرار گرفت و آنها استرس معلمی را بدین صورت تعریف کرده اند:" استرس معلم را می توان، به هیجانهای منفی ناخوشایند مانند خشم، ناامیدی، نگرانی، افسردگی و عصبیت در نتیجه بعضی از جنبه های کاری او تعریف کرد".[3] در یک تحقیق یافته ها نشان داده است که میزان استرس معلمان برخوردار از دوره آموزشی مدیریت استرس نسبت به گروه گواه در برخی مؤلفه ها کاهش پیدا کرده است.همچنین باورهای کارآمدی معلمان در مدیریت کلاس ارتقاء یافته بوده است.[5]
راد و یارامن - 1962 - طی پژوهشی از معلمان خواست منابع اصلی فشار خود را فهرست کنند که در نتیجه،منابع فشارزای زیر را معرفی نموده اند:حقوق کم،ارتباط ضعیف بین کارکنان،ساختمانهای نامناسب،امکانات محدود،ساعات تدریس بسیار زیاد،کلاسهای بیش از حد بزرگ،جایگاه معلم در مدرسه و برخورد با دانشآموزان دشوار. مطالعهء گابریل - 1975 - در خصوص معلمان ابتدایی و متوسطهء بریتانیایی نشان داد که منابع فشار شغلی به ترتیب عبارت اند از:عدم اطاعت دانش آموزان،نتایج امتحانی ضعیف و نداشتن پیشرفت.در دومین مطالعه،گابریل به کلاسهای پرجمعیت، پیشرفت کند دانشآموزان،شلوغی کودکان،فقدان ابزار کافی و کارهای دفتری اشاره شده است.
در تحقیقی که بهشتی - 1370 - انجام داد این نتیجه حاصل شد که عوامل مؤثر بر فشارهای شغلی استادان برحسب اهمیت عبارتاند از:سنگینی بیش از حد حجم کار، رهبری آموزشی نامناسب،عدم وجود امنیت شغلی،وجود روابط نامناسب،ساختار اداری-سازمانی نامناسب،شرایط عادی نامناسب و تضاد نقشها. حال با توجه به مقدمه و مبانی ذکر شده، هدف تحقیق بر آن است که در کل ارتباط بین استرس شغلی معلمان را با مدیریت ریسک اقتضایی آنها بسنجد. با توجه به هدف تحقیق سوالات زیر به وجود می آید:
-1 آیا ارتباطی بین دانش آموزان و مدیریت ریسک معلمان وجود دارد؟
-2 آیا ارتباطی بین مدیر مدرسه و مدیریت ریسک معلمان وجود دارد؟
