بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش معنوي و خودکنترلی با اعتیاد به تلفن همراه بود. از این رو 500 دانشجو به روش نمونه گیري چند مرحله اي انتخاب شده و مقیاس هاي اعتیاد به تلفن همراه جعفرزاده، خود کنترلی تانجنی و هوش معنوي کینگ را تکمیل نمودند. جهت بررسی یافته ها از شیوه ي بررسی همبستگی و تحلیل رگرسیونی بهره گرفته شد. براساس بررسی انجام شده، خودکنترلی، تولید معناي شخصی، آگاهی متعالی و توسعه سطح هوشیاري توانستند کاهش اعتیاد به تلفن همراه را تبیین نمایند، که بیشترین اثر مربوط به خودکنترلی بر کاهش اعتیاد به تلفن همراه بود. مدل مفهومی حاضر نشان می دهد که بررسی هوش معنوي فرد و خودکنترلی در تبیین اعتیاد به تلفن همراه ایشان سودمند خواهد بود.
-1 مقدمه
به طور سنتی، دانشگاه به عنوان دوره انتقالی مد نظر قرار گرفته که در آن تجربه هاي جدید و ملاقات با افراد جدید، انتقال از دوره جوانی به اوایل جوانی را مشخص میکند. علاوه بر چالش هاي رشدي سنتی درگیر در سلامتی دانشجویان، انطباقات نسبتاً جدید نیز در دوره دانشگاهی روي می دهد که یکی از آنها فناوري اطلاعات و ارتباطات است - ماسیمینی و پیترسون، . - 2009 هر فناوري همراه با راحتی ها، بعضی اثرات تهدیدکننده به همراه میآورد که در مورد فناوري تلفن همراه نیز این گونه است.
با وجود رشد روز افزون کاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات، همیشه این امر سالم نبوده و مطالعاتی نیز این نکته را نشان دادهاند که میتواند ICT براي سلامتی و بهزیستی دانشجویان کاملا مضر باشد - آناندراجاه و همکاران1، 2000؛ آندرسون2، 2001؛ هانسن، 2002؛ بِکرز و شمیدت3، 2003؛ فوزیلییر و همکاران4، 2005؛ تامی و همکاران5، 2007؛ ماسیمینی و پیترسون6، . - 2009 یافته هاي پژوهشگرانی چون هوپر و ژو - 2007 - 7 و پیترز و آلوچ - 2005 - 8 حاکی از این نکته هستند که کاربرد تلفن همراه در میان دانشجویان بسیار بالا است.
همچنین والش و وایت - 2006 - 9 در مطالعه ي خود به این نتیجه رسیدند که کاربرد تلفن همراه با زندگی روزانه غالب جوانان همراه شده است. و نتایج آنها حاکی از آن بود که کاربرد تلفن همراه در موقعیت هاي اجتماعی ممکن است به یک هنجار قابل قبول در میان این گروه تبدیل شده باشد. جیمز و درنان2005 - 10؛ به نقل از احمد، قاضی و همکاران، - 2011 مطالعه اي در میان دانشآموزان استرالیایی انجام داده و میزان کاربرد بالاتري - از 1/5-5 ساعت - را تعیین نمودند. بیلیوکس11 و همکاران - 2007 - نیز در مطالعه ي خود نشان دادهاند که استفاده از تلفن همراه ممکن است اعتیادي شود.
تعدادي از پژوهش هاي انجام شده به بررسی عواقب کاربرد اعتیادي تلفن همراه، که یکی از اشکال کاربرد ICT است، پرداختهاند - جیمز و درنان12 ، 2005؛ کامی بیپو و سوگیرا13، 2005؛ به نقل از نادري و حق شناس، 1388؛ جنارو و همکاران14 ، 2007؛ ماسیمینی و پیترسون15 ، 2009؛ آگاروال و همکاران، . - 2012 علی رغم اهمیت اجتماعی و فردي کاربرد مشکل ساز تلفن همراه ، فاکتورهاي روان شناختی دخیل در آن تاکنون توجه کمی را به خود جلب کرده است .
2008؛ نادري و حق شناس، 1388؛ اوگنر و هکر4 ، - 2012 اخیراً تلاش نموده اند که پیش بینی کنندگان کاربرد خطرساز و غیرقانونی تلفن همراه را تعیین نمایند. ایمونز5 در سال 1999 - به نقل از رجایی، - 1389 سازه جدیدي را با عنوان هوش معنوي مطرح کرد، همچنین او - به نقل از غباريبناب و همکاران، - 1387 تلاش کرد معنویت را بر اساس تعریف گاردنر از هوش، در چارچوب هوش مطرح نماید؛ و تعاریف گوناگونی از هوش مانند: »توانایی براي دستیابی به اهداف در رویارویی با موانع براساس تصمیماتی که مبتنی بر اصول منطقی است« را مطرح کرد - ایمونز، 1999و2000؛ به نقل از رجایی، . - 1389 اصطلاح هوش معنوي را زوهار و مارشال - 2000 - 6 ابداع نمودند.
یعقوبی - 1389 - هوش معنوي را به عنوان زیربناي باورهاي فرد معرفی میکند که نقش اساسی در زمینه هاي گوناگون به ویژه ارتقاء و تأمین سلامت روانی دارد. چنانچه توانایی براي سود جستن از منابع معنوي را به عنوان یک هوش قلمداد کنیم، پس این توانایی بایستی در حل مسائل زندگی و رسیدن افراد به اهداف کمک نماید و منجر به سازگاري بهتر آنان گردد - رجایی، . - 1389 مفهوم هوش معنوي دربردارنده ي نوعی سازگاري و رفتار حل مسأله است که بالاترین سطوح رشد را در حیطه هاي مختلف شناختی، اخلاقی هیجانی، بین فردي و ... شامل میشود و فرد را در جهت هماهنگی با پدیده هاي اطرافش و دستیابی به یکپارچگی درونی و بیرونی یاري مینماید - غباريبناب و همکاران، . - 1387 مرور جامع پیشینه ها توسط کینگ وجود 4 عنصر اصلی را در هوش معنوي نشان میدهد:
- 1 تفکر انتقادي وجودي :7 ظرفیتی که به طور انتقادي در مورد معنا، هدف، و دیگر موضوعات فرامادي یا وجودي تفکر می کند - به عنوان مثال، واقعیت، جهان، فضا، زمان و مرگ - - سریون و پائول8، 1992؛ به نقل از کینگ و دسیکو9، . - 2009
- 2 تولید معناي شخصی:10 توانایی استفاده از تجارب فیزیکی و روحی جهت ایجاد معنا و هدف شخصی - کینگ و دسیکو، . - 2009
- 3 آگاهی متعالی:11 توانایی شناسایی جنبه هاي متعالی خویشتن، دیگران، و جهان مادي در طول حالت عادي هوشیاري - کینگ و دسیکو، . - 2009
- 4 توسعه سطح هوشیاري:12 توانایی ورود به حالات معنوي هوشیاري - مانند هوشیار محض، هوشیاري جهانی، یکی شدن - در مسیر فردي خود، تعالی بخشیدن به حالت آگاهی متعالی و رسیدن به حالات معنوي - کینگ و دسیکو، . - 2009 در دهه هاي اخیر مفهوم معنویت و کاربرد آن در جهان خصوصاً در جهان غرب از اهمیت زیادي برخوردار شده است، به طوریکه مفاهیمی مانند خدا، مذهب، معنویت و. .. وارد تحقیقات علمی و کارگاههاي آموزشی شدهاند. یکی از مفاهیمی که تدریجاً در کنفرانس ها و جلسات مشابه، رشد داشته است هوش معنوي است.
