بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین هوش معنوی و احساس تنهایی در بیماران دیابتی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل 2000 نفر از بیماران مطب خصوصی پزشک فوق تخصص غدد در شهر گرگان می باشد که در سال 1395-1396 دراین مطب دارای پرونده پزشکی بوده اند. از این تعداد 200 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و بهپرسشنامه ها پاسخ دادند. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و ابزار جمع آوری داده ها برای سنجش، پرسشنامه هوشمعنوی و پرسشنامه احساس تنهایی راسل بود. داده ها در آمار توصیفی با استفاده از جدول توزیع فراوانی و در آمار استنباطیبا استفاده از آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند؟ نتایج به دست آمده پژوهش نشان داد که بینهوش معنوی و احساس تنهایی بیماران رابطه معنادار منفی وجود داشت. بنابراین می توان نتیجه گرفت که با آموزش هوشمعنوی و ارتقا آن می توان احساس تنهایی و در نتیجه عجز و درماندگی را کاهش داد.
کلمات کلیدی: هوش معنوی، احساس تنهایی، بیماران دیابتی
مقدمه
دیابت3 قندی یک بیماری متابولیک، ناشی از نقص در تولید یا پاسخ به انسولین است که به دو نوع یک و دو تقسیم می شود - وان دیجک4 و همکاران، . - 2013 همچنین بیماری مزمنی است که با سرعت هشدار دهنده ای در جهان درحال گسترش است که عوامل محیطی و ژنتیکی مانند کم تحرکی، نوع رژیم غذایی و تاریخچه ی فامیلی، مقاومت انسولین و اختلال کارکرد سلولهای بتا در ایجاد آن دخالت دارند - دینگ5 و همکاران، . - 2015 طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در سال 2011 ، شیوعجهانی دیابت 8درصد بوده و پیش بینی شده تا سال 2030 به 10درصد افزایش یابد - اکتر6 و همکاران، . - 2014 در ایران، تاسال 2011 بیش از سه میلیون نفر مبتلا به دیابت بوده اند که بر اساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، چنانچه اقدام مؤثری صورت نپذیرد، این تعداد تا 2030 به نزدیک 7 میلیون نفر خواهد رسید - تول7 و همکاران، . - 2011
اهمیت مزمن بیماری و استرس ناشی از آن علاوه بر اثرات جسمانی زیادی مانند افزایش سکته قلبی و مغزی، نارسایی کلیوی، نابینایی و قطع عضو - ایگد8 و همکاران، - 2010 دارای عوارض روانی نامطلوبی است که درمان و کنترل آن را دشوار می سازد - پیمانی و همکاران، - 2010و با ایجاد خطر و کاهش کیفیت زندگی، بار زیادی را بر بهداشت عمومی در سطح دنیا تحمیل می کند و باعث مرگ، ناتوانی و هزینه اقتصادی زیادی می شود - وان دیجک و همکاران، . - 2013 این بیماری با ایجاد بحران در زندگی ممکن است منجر به افزایش بیان معنویت و افزایش حمایت معنوی به عنوان یک مکانیسم مقابله ای در افراد شود - کرل9 و همکاران، . - 2008 انجمن دیابت آمریکا تأکید دارد که فاکتورهای فرهنگی ممکن است به صورت منحصر به فرد روی کنترل قند خون تأثیر بگذارد.
معنویت و مذهب به عنوان یکی از فاکتورهای فرهنگی برجسته و مهم نقش قابل توجهی در مقابله با مشکلات و حمایت عاطفی دارد - کمبپل10 و همکاران، . - 2010 اهمیت دینداری و رشد معنویت انسان در چند دهه گذشته به صورتی روزافزون توجه روان شناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است . پیشرفت علم روان شناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیده جوامع نوین از سوی دیگر، باعث شده است که نیازهای معنوی بشر در برابر خواسته ها ونیازهای مادی قد علم کنند و اهمیت بیشتری بیابند - نوربخش و همکاران، . - 1394 یکی از این مفاهیم جدید که اخیرا وارد حوزه ی روانشناختی دین شده است، هوش معنوی11 نامیده می شود. افراد با استفاده از هوش معنوی می تواند عنوان یک راهبرد مقابله ای در جهت حل مشکلات و مسائل پر تنش روزمره، در موقعیت های مختلف نقش مهمی ایفا نماید - گاپتا12، - 2012
و بهترین و مناسب ترین تصمیمات را در جهت ارتقای سازگاری و انطباق پذیری با شرایط زندگی اتخاذ کند - کینگ13، - 2008و برای چهارچوب دهی و تفسیر مجدد تجارب خوداز آن بهره گیرند - مشایخی و همکاران، . - 2014 سهرابی - 2008 - پیدایش سازه ی هوش معنوی را کاربرد ظرفیت ها و منبع های معنوی درزمینه هاو موقعیت های عملی در نظر گرفت؟ افراد زمانی هوش معنوی را به کار می برند که بخواهند از ظرفیت ها و منبع های معنوی برای تصمیم گیری های مهم و اندیشه در موضوع های وجودی یا تلاش برای حل مسئله های روزانه استفاده کنند. گودمن - 2013 - 1 هوش معنوی راتوانایی تجربه شده ای می داند که به افراد امکان دستیابی به دانش و فهم بیشتر را می دهد و زمینه را برای رسیدن به تکامل و ترقی در زندگی فراهم می سازد.
فینچام2 و همکاران - 2011 - معتقدند هوش معنوی مجموعه ای از توانایی ها و ظرفیت ها ومنابع معنوی است که کاربست آن در زندگی روزانه موجب افزایش انطباق پذیری در فرد می شود. اخیرا پژوهش های زیادی در خصوص هوش معنوی انجام شده است که حاکی از تأثیر مثبت این سازه در کیفیت زندگی افراد می باشد؛ از آن جمله می توان به رابطه هوش معنوی با احساس حقارت - توریانو3 و همکاران، - 2012، استرس ادراک شده - موحدی وهمکاران، - 2014، احساس شادکامی - ماهش واری، - 2009،احساس شادی و رضایت - عقیلی و همکاران - - 2008و عوامل مرتبط با احساس تنهایی از جمله بهزیستی و سلامت روانی، اضطراب و افسردگی - لیوین4 و همکاران، - 2010 اشاره کرد.
مساله تنهایی5 و تبعات منفی و مثبت آن از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده است. احساس تنهایی تجربه ای مشترک میان انسانهااست که هر فرد کم و بیش آن را تجربه کرده و با آن مواجه شده است. تا جایی که آمارها نشان می دهند که 80 درصد از جوانان زیر 18 سال و 40 درصد از بزرگسالان بالای 65 سال حداقل در برخی از مواقع با این احساس ناخوشایند روبه رو شده اند - هاوکلی6 و همکاران، . - 2010 تنهایی حالت ناخوشایند است که از تفاوت درروابط بین فردی که افراد خواهان آن هستندو روابطی که با دیگران در شرایطواقعی دارند، نشأت می گیرد؟ این احساس به این دلیل اهمیت دارد که هم با حالاتهیجانی افرادو هم بافقر اجتماعی، رفتار، بیماری و سلامتی در افراد همبسته است - کواتر7 و همکاران، . - 2013 احساس تنهایی زمانی به وجودمی آیدکه تماس ورابطه فردبادیگران کاذب باشد،به نحوی که تجربه عاطفی مشترکی برای این رابطه دو جانبه فردبادیگران متصور نباشد و انسان درفرایند تماس بادیگران،ارتباط حقیقی وصمیمانه نداشته باشد - ون هالست8 و همکاران، . - 2012
در چند دهه گذشته، دو رویکرد در مورد احساس تنهایی مطرح شده است: در رویکرد نخست،احساس تنهایی حالت تک بعدی و دارای علت واحد است که در نتیجه نقص در روابط مختلف در فرد ایجاد می شود؛ در این رویکرد، احساس تنهایی در شرایط مختلف، تنها به لحاظ شدت متفاوت می باشد. اما در رویکرد دیگر، تنهایی را می توان یک پدیده چند بعدی دانست که در شدت و علل و شرایط متفاوت است - بک کالوگلو1، . - 2010 در همین راستا ویس - یانگ2، - 2009 برای توصیف ماهیت تنهایی دو اصطلاح تنهایی عاطفی و تنهایی اجتماعی را مورد استفاده قرار داد. تنهایی عاطفی، از فقدان دلبستگی نزدیک و صمیمی به شخص دیگر به وجود می آید و احساساتی نظیر اضطراب و پوچی را در فرد در پی دارد. در مقابل تنهایی، تنهایی اجتماعی از عدم مشارکت در روابط اجتماعی ناشی می شود و موجب احساس
