بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حا ضر به برر سی رابطه ویژگی های شخ صیتی با اح ساس تنهایی در دانش آموزان دختر دبیر ستانی دوره اول شهر اهواز در سال 1394پرداخته شد. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی دوره اول شهراهواز هستند که در سال تحصیلی 94-95 مشغول به تحصیل می باشند.نمونه این پژوهش مشتمل بر 200 نفر از دانش آموزان دختر دوره اول که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شده است. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو و مقیاس احساس تنهایی راسل می باشد. یافتهها نشان داد که بین ویژگی شخصیتی روان رنجوری با احساس تنهایی در دانش آموزان رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. بین ویژگی های شخصیتی برون گرایی، توافق پذیری و وجدانی بودن - با احساس تنهایی در دانش آموزان رابطه منفی معنی داری وجود دارد.
کلمات کلیدی: ویژگی های شخصیتی ، احساس تنهایی، دانش آموزان دختر دبیرستانی
.1 مقدمه
شخصیت1 یک مفهوم انتزاعی است یعنی چیزی است مثل انرژی در فیزیک که قابل مشاهده نیست بلکه از طریق ترکیب رفتار، افکار، انگیزش، هیجان استنباط میشود . شخصیت باعث تفاوت کل افراد از همدیگر میشود اما این تفاوت فقط در بعضی از ویژگیها وخ صو صیات ا ست، به عبارت دیگر افراد در خیلی ازویژگی های شخ صیتی به هم شباهت دارند. بنابراین شخ صیت را میتوان از این جهت که چگونه مردم با هم متفاوت هستند و از این جهت که چگونه به هم شباهت دارند مورد مطالعه قرار داد - کریمی،. - 1387شخ صیت یک مو ضوع ب سته یا کامل نی ست که ما بتوانیم قواعد و تعاریف آن را حفظ کنیم و سپس به مو ضوعی دیگر بپردازیم، بر عکس مطالعه شخصیت هنوز در حال تکامل است. کنجکاوی ذاتی آدمی درباره رفتارهای خویش را نیز میتوان دلیل شخصی مطالعه شخصیت دانست.
دلیل دیگر اهمیت مطالعه شخصیت مربوط به کاربرد عملی آن است. صرف نظر از شغل و فعالیتی داریم برای دیگران و یا در کنار دیگران کار میکنیم م سلماً آگاهی از شخ صیت ان سانهایی که در کارمان با آنها سروکار داریم زمینه ساز بهبود کیفیت روابط بین فردی که عامل موفقیت در کار و اجتماع ا ست میگردد. در ع صر کنونی شناخت ویژگیهای شخ صیتی افراد در ب سیاری از موقعیتهای زندگی ضرورت پیدا میکند - کریمی،. - 1387احساس تنهایی 2 حالت ناراحت کنندهای است که زمانی به وجود میآید که بین روابط بین فردی که فرد تمایل دارد آنرا داشته باشد و روابطی که وی درحال حاضر دارد فاصله وجود داشته باشد. احساس تنهایی یک تجربه عاطفی ناراحت کننده است، اما بر عنصر شناختی نیز تاکید دارد به این صورت که احساس تنهایی ناشی از این ادراک است که ارتباطات اجتماعی فرد، برخی از انتظارات او را برآورده نمیکند - بحیرانی، . - 1387
تنهایی از جمله احساساتی است که گاهی دچارش میشویم. تمایل به کناره گیری از دیگران امر غیر عادی نیست ولی اکثر اوقات عمر کوتاهی دارد و اصلاح میشود. کناره گیری اجتماعی میتواند شامل فقدان علاقه به دنیای بیرون باشد و یا گاهی فرد در جمع و جدا از جمع گاهی ممکن ا ست از نظر عاطفی اح ساس تنهایی کنیم در حالیکه در میان افراد جامعه ه ستیم ولی در برقراری رابطه با دیگران ناتوان باشیم. نباید دقت داشت که احساس تنهایی برابر تنها بودن نیست چون هر شخصی گاهی زمانی را برای تنها بودن در نظر میگیرد، تنهایی یک احساس انفعالی است؛ بقای آن ناشی از اجازه خود ماست؛ هیچ کاری برای رفع آن انجام نخواهیم داد، پس اجازه میدهیم ما را در بر بگیرد و گاهی به این احساس خوشامد نیز می گوئیم؛ ولی باید بخاطر داشته باشیم که پذیرفتن تنهایی و غرق شدن در آن، به احساس افسردگی و درماندگی منجر میشود - مشایخ، - 1391
افراد با هر جنبه از شخ صیت به شیوههای خا صی رفتار میکنند و دارای انتظارات خا صی ه ستند توانایی و مهارت رفتاری منح صر به فرد و نیز نیازهای متفاوتی دارند و بر اساس الگوی شخصیتی خود دارای نیازها، انتظارات، انگیزهها، توقعات و اهداف خاصی میباشند. از طرفی سازمانها نیز بر حسب اهداف، وظایف و فعالیتهای خود نیازها، انتظارات و توقعات خاصی را ارضاء میکنند، بنابراین برای هر یک از انواع شخصیتهای متفاوت شغلهای متفاوتی مناسب است - رضوانی،. - 1389روان شنا سی شخ صیت به آنچه معمولاً درباره ان سان صادق ا ست یعنی ماهیت ان سان و نیز به تفاوتهای فردی علاقمند ا ست. اگر چه روان شنا سان شباهتهای موجود بین افراد را قبول دارند توجه آنها بی شتر به تفاوتهای افراد از یگدیگر معطوف ا ست مثلاً چرا عدهای موفق وعدهای ناموفقاند؟
نظریه پردازان شخصیت به کلیت انسان نیز میپردازند وتلاش میکنند تا روابط پیچیده میان جنبههای مختلف کنش انسانی در روابط پیچیده آنها با یکدیگر را بررسی کنند. با در نظر گرفتن تأکید بر تفاوتهای فردی تمامیت انسان شخصیت را چگونه تعریف کنیم؟ برای عامهمردم این کار احتمالاً با قضاوت ارزشی توأم است یعنی اگر کسی را دوست داشته باشند به دلیل شخصیت خوب وعالی اوست. ولی برای اندیشمندان و دانشجویان روان شناسی اصطلاح شخصیت برای مشخص کردن یک زمینه مطالعاتی به کار میرود. هر تعریف از شخ صیت بازتاب مو ضوعاتی ا ست که قرار ا ست مطالعه شود و بیانگر ویژگیهایی ا ست که در ا مطالعه ین موضوعات به کار میرود. - ایروانی، - 1387 هر یک از ما برای تغییر و آموختن رو شهای مختلف کنار آمدن بک محیطهای جدید، آ ستانه تحمل خا صی داریم.
بع ضی از افراد برایروبرو شدن بک محیط تازه دچار اندوه و غم می شوند، بع ضی دچار از د ست دادن معنا، ترس از تغییر، پیش بینی نومیدی و یا بالاخره احساسات تنهایی میگردند. برای آنکه بتوانیم بک چنین احساساتی مقابله کنیم ابتدا باید آنرا بپذیریم؛ یعنی بپذیریم که احساس تنهایی میکنیم که این خود در بعضی از موارد کاریست دشوار، پس از پذیرش باید آن را به گونهای ابراز کنیم که این طرق مختلفی را شامل می شود مانند درد دل با دوست، نوشتن خاطرات، کشیدن عکس، نواختن ساز، خواندن آواز و یا نوشتن نامه تنها در این مواقع ا ست که میتوانیم به امور مهمی در این را ستا پی بریم بعنوان مثال: غمگینی ما باعث اح ساس تنهائیمان گردیده و پس از آن دریابیم که این احساس از کجا آمده و با زندگیمان ارتباط یافته شاید این غم بر اثر ترک خانواده و گام گذاشتن در محیط جدید با افراد جدید و نقاط فکری مختلف، باشد. پس به موازات توانایی ما در ی افتن این ارتب اط، ق درت تغی یر آن نی ز افزایش مییابد.
یک تغییر آنکه میتوانیم برای تسکین با والدین خود تماس بگیریم. ازطریق تلفن، نامه و … پس از آن میتوانیم این احساس خود را با کسی در میان گذاشته مثل دوست، معلم، مشاور …؛ که میتواند نقطه شروعی باشد برای ختم تنهایی؛ اول از هرچیز باید این احساس را شناخت و باید آنرا پذیرفت و همچنین اراده کرد تا آن را از بین برد - پیمانفر،. - 1391به نظر میرسد که پرداختن به این موضوعات مهم باید از خانواده و جامعه به عنوان مهمترین عنصر مؤثر در پرورش مهارتهای ارتباطی و ویژگیهای شخصیتی افراد آغاز شده و در مدارس و دانشگاهها ادامه یابد. درک عمیقتر، گستردهتر و بهتر موضوع مطروحه و یافتههای پژوهش میتواند جهت کمک به سایر محققین، مسئولین، سیاست گذاران و دیگر دست اندر کاران در اختیارشان قرار گیرد تا در جایگاههای لازم و مقتضی مورد استفاده واقع گردد.
.2 اصل مقاله
-1-2 احساس تنهایی:
تنهایی حالتی عاطفی و هیجانی است که در آن فرد شدیداً احساس جدایی و خالی بودن میکند. تنهایی چیزی بیشتر از یک مصاحب و همدم است و حتی تنهایی چیزی بیشتر از آن است که بخواهیم کسی با ما باشد یا با او کار بکنیم، تنهایی احساس بریدگی، قطع بودن و حتی بیگانگی با دیگران است. فرد تنها ممکن است احساس کند که برقراری ارتباط با دیگران برایش امکان پذیر نیست. یعنی تنهایی تمایلی به بودن در کنار دیگران ندارد. - بحیرانی، - 1387 الهاگین - 2004 - 1، تنهایی را به عنوان تجربهای منفور، پریشان کننده و ناخوشایند بیان میدارد که باعث میگردد نوجوان
احساس حقارت کرده و حالات خلقی ناراحت کنندهای را تجربه کند، شاید تنهایی نتیجه تعاملهای بین کودک و والدین و اجتماع است. بلای - 1989 - 2 احساس تنهایی را بر پایه سه مؤلفه شناختی، خلقی و رفتاری تعریف میکنند.
نخستین بار ویس - 1973 - 3 احساس تنهایی را با دو ویژگی انزوای اجتماعی4 و انزوای هیجانی5 معرفی کرد. انزوای هیجانی بر تعداد نامناسب یا فقدان دلبستگی های خانوادگی، دوستانه و ارتباطی دلالت دارد در حالی که انزوای اجتماعی به وسیله فقدان شبکههای اجتماعی در دسترس ایجاد میشود و با تعداد نامناسب دوستان در ارتباط است - قاسم زاده، . - 1390گاتمن - 2002 - 6 تنهایی را معادل انزوای اجتماعی میداند. پردمن و پیلائو7 تنهایی را بر حسب تفاوت و شکاف بین سطح مطلوب و سطح موجود روابط اجتماعی افراد، با در نظرگرفتن جنبههای کمی وکیفی آن، تعریف کردهاند. به نظر آنها، مبنای احساستنهایی، فاصله وشکاف بین آرمانهای فرد - آنچه میخواهد - و دستاوردهای او - آنچه به دست آورده است - در روابط و صمیمیتهای بین فردی است. هر چه این فاصله بیشتر باشد. احساس تنهایی بیشتر است - حسین جاری، - 1391
