بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر »بررسی رابطه بین هوش هیجانی با خودکارآمدی و خودنظم دهی دانش آموزان دوره اول متوسطه منطقه 12 تهران« است که با استفاده از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق کلیه دانش آموزان دوره اول متوسطه منطقه 12 تهران به تعداد 600 نفر و حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی و محاسبه با فرمول گوکران و پس از اعمال محدودیتهایی به تعداد 120 نفر رسید. به منظور سنجش متغییرهای مورد استفاده در پژوهش از سه پرسشنامه خودکارآمدی بندورا - 2000 - و خودنظم دهی بوفارد و همکاران - 1995 - ، و پرسشنامه هوش هیجانی آوستین و همکاران - 2004 - تجدیدنظر شده از پرسشنامه شوته و همکاران - 1998 - استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل از روش های آماری توصیفی و آمار استنباطی - همبستگی پیرسون، رگرسیون گام به گام - استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین هوش هیجانی و خودکارامدی دانشآموزان دوره اول متوسطه منطقه 12 تهران رابطه مثبت و معنیداری برقرار است. همچنین نتایج نشان داد بین هوش هیجانی و خودنظمدهی رابطه معنیداری وجود ندارد.
واژههای کلیدی: هوش هیجانی، خودکارامدی، خودنظمدهی.
– 1 مقدمه
با عنایت به اینکه آموزش و پرورش به عنوان اساس و زیربنای توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر جامعه است و از آنجاییکه بخش قابل توجهی از فعالیتهای آموزش و پرورش در مدارس صورت میگیرد، مدارس به عنوان یک نظام اجتماعی حساس و مهم، از جایگاه خاصی برخوردارند. مدارس در صورتی خواهند توانست وظیفه خطیری را که بر دوش آنهاست به نحو احسن انجام دهند که سازمانهای سالم و پویایی باشند. آموزش و پرورش یکی از قدیمی ترین نهادهای اجتماعی است که از بدو تشکیل زندگی گروهی انسان در پاسخ به نیاز انسان ها در روابط متقابل به شکل ابتدایی خود وجود داشته است . آموزش و پرورش رسمی از اوایل قرن حاضر به صورت یک نظام فراگیر، ابتدا جوامع پیشرفته و متعاقب آن سراسر جوامع در حال پیشرفت را فرا گرفته است و امروز جامعه ای نیست که این نظام نقشی در تحول و پیشرفت آن نداشته باشد - دادفر و همکاران ،1392، ص . - 225
از طرف دیگر می توان گفت که همهی افراد در مسیر زندگی با مشکلات و موانعی مواجه میشوند. نوع برخورد انسانها با این موانع و مشکلات به ویژگیهای شخصیتی آنها باز میگردد. باورهای افراد، دنیای آنها را سازمان میدهد و به تجربیاتشان معنا میبخشد . اینکه چگونه این باورها میتواند دنیای روانشناختی را در افراد ایجاد کند و آنها را در موقعیتهای مشابه به تفکر، احساس و عمل متفاوتی هدایت کند، موضوعی بسیار مهم است - غلامی ،1388، ص . - 23 خودکارآمدی عاملی مهم در نظام سازندهی شایستگی انسان است . انجام وظایف از سوی افراد مختلف با مهارتهای مشابه در موقعیتهای متفاوت به صورت ضعیف، متوسط و یا قوی و یا توسط یک فرد در شرایط متفاوت به تغییرات باورهای خودکارآمدی آنان وابسته است. به همین دلیل، احساس خودکارآمدی، افراد را قادر میکند تا با استفاده از مهارتها در برخورد با موانع کارهای فوق العاده ای انجام دهند. عملکرد موثر، هم به داشتن مهارتها و هم به باور در توانایی انجام آن مهارتها نیازمند است. اداره کردن موقعیتهای دائمالتغیر، مبهم، غیرقابل پیشبینی و استرسزا، مستلزم داشتن مهارتهای چندگانه است - عبداللهی، 1385، ص . - 36
همچنین می توان گفت که اغلب دانش آموزان با درک بهتر فرایند خودنظمدهی، میتوانند پیشرفت تحصیلی خود را بهبود بخشند؛ بنابراین آشنایی با مهارت های خودتنظیمی، در این امر تأثیر بسزایی دارد. بسیاری از دانش آموزان به علت فقدان مهارت های خودتنظیمی، دچار ناامیدی و شکست تحصیلی می شوند؛ در حالی که راهبردهای خودنظم دهی، به مثابه ابزاری است که در حل مشکلات تحصیلی مورد استفاده قرار می گیرند و به دانش آموزان کمک میکنند تا مهارت هایی را که در طول دوران تحصیل به آن نیاز دارند، رشد و توسعه دهند. شناسایی و تقویت این راهبردها به افراد کمک می کند تا با تکیه بر تواناییهای خود، کشف و تقویت آنها، قادر باشند، با موفقیت کامل تحصیلات را پشت سر بگذارند ؛ اگر دانش آموزان بخواهند موفق شوند، باید دارای عقاید انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی باشند - جعفر طباطبایی و همکاران ،1391، ص . - 293
عظیمی - 1391 - در پژوهشی تحت عنوان » بررسی تاثیر خود تنظیمی و هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی ریاضی با میانجیگری خود کارآمدی« به این نتایج دسقت یافت که -1 بقین خود-تنظیمی یادگیری دانش آموزان وپیشرفت ریاضی رابطه مثبت، مستقیم وجود داشت . -2 بین هوش هیجانی دانش آموزان وپیشرفت ریاضی رابطه مثبت، مستقیم وجودداشت -3. بین هوش هیجانی و خود-تنظیمی یادگیری دانش آموزان رابطه مثبت،مستقیم وجود داشت -4. بین هوش هیجانی و رفتارخود-کارآمدی دانش آموزان رابطه به صورت مثبت، مستقیم وغیرمستقیم وجودداشت. درمجموع متغییر مستقل خود تنظیمی27 درصد واریانس متغییر وابسته پیشرفت ریاضی را پیشبینی و تبیین نمود.
صدق پور و عظیمی - 1393 - در پژوهشی با عنوان »مدل یابی ساختاری رابطه خودتنظیمی و هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی ریاضی با میانجیگری خودکارآمدی« به این نتایج رسیدند که -1: بین خودتنظیمی یادگیری دانش آموزان و پیشرفت ریاضی رابطه مثبت، مستقیم وجود داشت. -2 بین هوش هیجانی دانش آموزان و پیشرفت ریاضی رابطه مثبت، مستقیم وجود داشت. -3 بین هوش هیجانی و خودتنظیمی یادگیری دانش آموزان رابطه مثبت، مستقیم وجود داشت. -4 بین هوش هیجانی و رفتارخودکارآمدی دانش آموزان رابطه به صورت مثبت، مستقیم و غیرمستقیم وجود داشت. طباطباییمزدابادی - 1394 - ، در تحقیقی با عنوان بررسی» نقش هوش هیجانی و هوش فرهنگی در گرایش به تحوّل سازمانی« بهررسیب نقش هوش هیجانی و هوش فرهنگی در گرایش به تحوّل سازمانی مدیران شهرداری تهران پرداخت.
جامعه پژوهش 144 نفر از مدیران مناطق شهرداری تهران در سال 1393 هستند که با روش نمونهگیری تصادفی ساده 105 نفر انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از آزمون هوش هیجانی گُلمن با 33 سیوال، پرسشنامه هوش فرهنگی آنگ و همکاران با 20 سیوال و پرسشنامه رهبری تحوّلی بس و آوولیو با 20 سیوال استفاده شد. پایایی پرسشنامه هوش هیجانی با ضریب آلفای کرونباخ 0/88، پرسشنامه هوش فرهنگی 0 /86و پرسشنامه چندعاملی رهبری 0/78 تایید شد. توصیف و تحلیل داده ها با استفاده از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گامبهگام، انجام گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین هوش هیجانی و ابعاد آن - خودآگاهی، خودتنظیمی، انگیزش، همدلی و مهارت اجتماعی - با گرایش به تحوّل سازمانی، همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد و از بین ابعاد هوش هیجانی، خودتنظیمی و خودبرانگیختگی، از قدرت بیش تری برای گرایش به تحوّل سازمانی برخوردار هستند. همچنین نتایج پژوهش نشان میدهد که بین هوش فرهنگی و ابعاد آن - فراشناختی، شناختی، انگیزشی و رفتاری - با گرایش به تحوّل سازمانی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد و از بین ابعاد هوش فرهنگی، هوش فرهنگی شناختی و رفتاری توانایی پیشبینیگرایش به تحوّل سازمانی را دارند.
چان - - 2007 دریافت که دانش آموزان دارای هوش هیجانی بالا خودپنداره تحصیلی و خودکارآمدی بالاتری دارند از سویی پژوهش ها نشان میدهد که افراد دارای باورهای خودکارآمد قوی در جهت انجام تکالیف سعی بیشتری نموده و زمان بیشتری را صرف کار خود کرده تا بتوانند نمرات بهتری را کسب کنند. خان - - 2013، در پژوهشی به بررسی رابطه بین خودکارآمدی تحصیلی، سبک های مقابله ای و عملکرد تحصیلی پرداخت و به این نتایج دست یافت که بین خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج پژوهش او نشان داد که بین سبک های مقابله ای مسئله ای مقدار با عملکرد تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی رابطه مثبت و معنقی داری وجود دارد. در نهایت نتایج پژوهش او نشان داد که بین سبک های مقابله ای هیجان مدار با عملکرد تحصیلی رابطه منفی وجود دارد
-2 روش تحقیق
در پژوهش حاضر از هر دو نوع آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده می شود. بدین صورت که پس از
