بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین کیفیت زندگی با سازگاری زناشویی در بین معلمان دبیرستان های شهرستان شیروان بود. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه ی معلّمان دبیرستان های آموزش و پرورش شهرستان شیروان می باشند که در سال تحصیلی 93-94 در این مدارس مشغول تدریس بوده اند؛ که براساس اعلام کارشناسی آموزش متوسطه اداره آموزش وپرورششهرستان شیروان تعدادکل این معلّمان 1381 نفر می باشد که از این تعداد 674 نفر خانم و707 نفرآقا است. بدین منظور300 نفر 185 - نفرمرد و115 نفرزن - به روش طبقه ای تصادفی نسبی از بین معلمان دبیرستان های شیروان انتخاب شدند.
برای اندازه گیری هریک ازمتغیرهای پژوهش از دو پرسشنامه کیفیت زندگی - وارکاسینسکی و کلر ، - 1996 و سازگاری زناشویی - اسپانیر، - 1976 استفاده شد.به منظور تعیین رابطه بین کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی از آزمون پیرسون استفاده شد. مقدار ضریب همبستگی بین کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی در بین معلمان برابر با 0/59 می باشد، این عدد مثبت است. سطح معناداری برای این ضریب همبستگی برابر با 0/000 است که از 0/05 کمتر می باشد بنابراین با اطمینان 95 درصد می توان گفت رابطه ای معنادار و مستقیم بین کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی وجود دارد.
مقدمه
یکی از مهم ترین عواملی که بر بقاء، دوام و رشد خانواده اثر می گذارد، روابط سالم ومبتنی بر سازگاری و تفاهم بین اعضاء، به خصوص زن و شوهر است. سازگاری زناشویی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل اثرگذار بر عملکرد خانواده است - سین ها و ماکرجک، . - 1990 سازگاری زناشویی بر کیفیت عملکرد والدینی، طول عمر، میزان سلامت، رضایت اززندگی، میزان احساس تنهایی، رشد و تربیت فرزندان، روابط اجتماعی و گرایش به انحرافات اجتماعی تاثیر دارد. - احمدی، فتحی آشتیانی و نوابی نژاد، . - 1384 مهمترین عامل پیش بینی کننده بهداشت روانی افرادمتأهل، روابط با همسر است همسر عنصر اصلی زندگی عاطفی و اجتماعی فرد است و نداشتن سازگاری زناشویی به توانایی زوجین برای برقراری روابط توأم با رضایت و خشنودی با فرزندان و همچنین سایر افراد خانواده آسیب می رساند.
روابط مطلوب توأم با رضایت در درون خانواده به سازگاری مؤثر افراد در موقعیت های گوناگون یاری می رساند و از طرف دیگر تعارضات زناشویی، زمینه آسیب روانی را فراهم می کند - وینج1، . - 1974 خانواده که نخستین گروه اجتماعی است و به تعبیری شالوده و زیر بنای هر جامعه محسوب می شود اگر دچار مشکلات و نقصان تزلزلی در شبکه ارتباطی خود گردد، بدون شک اثرات جبران ناپذیری بر عناصر خود - زن - شوهر، فرزندان - و به تبع آن جامعه خواهد گذاشت، موردی که در پژوهش های مختلف تائید گردیده است.
از سویی با توجه به روند کاهش سازگاری زناشویی درمیان خانواده خاصه در دهه های اخیر توجه دانشمندان و محققان مرتبط با این پدیده در حوزه های علوم اجتماعی، روانشناسی، مشاوره و حقوق را به خود جلب کرده و هر یک بر حسب حیطه علمی خود به سبب شناسی این پدیده پرداخته و درتحقیقات خود عواملی را برشمرده اند - جاسبی ، . - 1380 ازدواج، نیازمند همکاری، همدلی، وحدت، علاقه، مهربانی، بردباری و مسئولیت پذیری است. با شروع ازدواج و ایجاد رابطه زناشویی، رضایت زناشویی به متغیری مهم در رابطه با کیفیت ازدواج بدل می شود و نداشتن سازگاری زناشویی به توانایی زوجین برای برقراری روابط توأم با رضایت و خشنودی با فرزندان و همچنین سایر افراد خانواده آسیب می رساند .
روابط مطلوب توأم با رضایت در درون خانواده به سازگاری مؤثر افراد در موقعیت های گوناگون یاری می رساند و از طرف دیگر تعارضات زناشویی، زمینه آسیب روانی را فراهم می کند - وینج ، . - 1974 مطالعات انجام شده در زمینه سازگاری زناشویی نشان می دهد که سازگاری زناشویی تحت تاثیر عوامل بسیاری قرار دارد که می توان این عوامل را در دو بعد فردی و اجتماعی تقسیم بندی کرد یکی از این عوامل که هم در زندگی فردی و هم در زندگی اجتماعی افراد مطرح است شاخص کیفیت زندگی می باشد.
کیفیت زندگی عبارت است از برداشت و درک فرد از وضعیت زندگی خود که در ارتباط با عوامل فرهنگی، اهداف، عقاید و باور های او تعیین می شود - گروه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت2 ؛ 1995،. - 1996 تعریف کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی شامل توانایی عملکرد و سلامت، بهزیستی و وضعیت روحی - روانی فرد است. علاوه بر عوامل ذکر شده عوامل مهم و متعدد دیگری نیز همچون حمایت های اجتماعی و محیطی در کیفیت زندگی مطرح اند که این شاخص را تحت تاثیر فاکتور هایی قرار می دهند که به زندگی ارزش داده و به ایجاد تجارب مثبت کمک می کند و برای افراد مختلف معانی متفاوت پیدا می کند.
به علت درک متفاوت از کیفیت زندگی در فرهنگ های مختلف و کاربرد چند گانه آن نمی توان تعریف مشخصی از کیفیت زندگی ارائه داد. تعاریف کیفیت زندگی از تعاریف تخصصی مانند سلامت یا توانایی عملکرد در تحقیقات، تا سطوح پایین تر مثل رضایت متفاوت است. وضعیت زندگی، تجارب زندگی و عواملی مانند وضعیت اقتصادی و عوامل محیطی تعبیرهای مختلفی از کیفیت زندگی هستند. کیفیت زندگی یک فرد نظر شخصی وی بوده و توسط خود هر فرد تعیین می شود - بورکهات4 ، . - 1998
خانواده عبارت است از گروه کوچکی که در نتیجه ی هم زیستی یک عده از انسان ها به وجود می آید و این گروه کوچک به مثابه قسمتی از جامعه خویش شمرده می شود این مجموعه از پدر، مادر، کودک یا کودکان تشکیل شده است که همه بخاطر یک هدف مشترک که منفعت زندگی مشترک، درد و غم مشترک و خلاصه تمامی مزایای زندگی مشترک است، نیازمند یکجا زیستن هستند. همچنین اعضای این محیط مشترک را یک رشته نامرئی مهم و مقدس با هم پیوند داده است که از آن با نام عاطفه و همخوانی یاد می شود. خانه و خانواده مرکزکانونی پاک و منزه است که زندگی دو انسان از جنسیت های مختلف را با رشته زرین و مقدس ازدواج به هم گره زده است.
آنها در زیر چتر مستحکم وفا و صمیمیت با هم چون تن واحد سکنی گزیده و محیط حیات مشتکر خود را با به وجود آوردن فرزند یا فرزندان، بیش از پیش تقدس، گرمی و زیبایی می بخشند. اگر هریک از زوجین نسبت به مسئولیت ها و وظایف خویش در قبال خانه و خانواده آگاهی کامل داشته باشند و برای حفاظت از خوشی های خانواده خویش آماده پذیرش زحمات و قربانی ها باشند همچنین اگر عقیده و نظریات شان در ساختار یک زندگی مشترک یکی باشد این زیبایی مملوء از لذت و گرمی می تواند دوام دار بوده و برای همیشه فروغ سعادت را در گوشه های پنهان و پیدای خانه شان گسترده کند و در پایان منجر به صمیمیت ، رضایت و سازگاری زناشویی برای هریک از زوجین شود.
بررسی مسئله سازگاری زناشویی از جهات مختلف چه ابعاد فردی و چه ابعاد اجتماعی امری مهم می باشد. در بعد فردی این مسئله مهم است چرا که اگر یک زوج در روابطشان با یکدیگر نتوانند به یک توافق نسبی و در نتیجه سازگاری برسند کارکردهای خانواده مختل می شود که شاید تنها راه حل آن جدایی باشد و این راه حل نیز پیامد های منفی بسیاری برای هریک از زوجین و فرزندان آنان به دنبال خواهد داشت. در بعد اجتماعی نیز این مسئله مهم است چراکه اگر خانواده که کوچکترین واحد اجتماعی است دچار دگرگونی و آسیب شود ، برکل جامعه تاثیر می گذارد و سلامت جامعه را با مخاطره روبرو می کند - حسن شاهی ، . - 1378 از ضرورت های توجه به کیفیت زندگی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
-1 همه انسانها از آغاز حیات خود در جستجوی بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی شان بوده اند و به این واقعیت پی برده اند که آینده جامعه در گرو شناسایی عواملی است که بر شرایط زندگی انسان ها تاثیر می گذارد.
-2 بهبود کیفیت زندگی یکی از شفاف ترین رویکرد های توسعه اجتماعی است که بر مبنای عوامل اجتماعی مانند کاهش فقر، افزایش اشتغال، گسترش آموزش و پرورش، عدالت اجتماعی، حقوق اقلیت ها و یکپارچگی در کل جامعه تعریف می شود. -3کیفیّت زندگی پدیده ای است که اثرات آن برتمام ابعادزندگی فردی و اجتماعی افراد قابل مشاهده است - زاهدی ، . - 1382
عوامل موثر بر سازگاری زناشویی
زن و شوهر بعلت ملاحظات ورودی وآغازین زندگی و هم به علت حیای افراطی و علاقه به اینکه زندگی را بر هم نزنند و ارکان آن را متلاشی نسازند عیوب یکدیگر را نادیده گرفته و به دنبال پیشرفت زندگی مشترکشان هستند . ذوق و سلیقههای شخصی، طرز فکرها، برداشتهای خود را از امور مخفی نگه میدارند، ولی این امر همه گاه به همین صورت باقی نمانده و بالاخره روزی آشکار خواهد شد. در بررسی عوامل سازگاری زناشویی به دو دسته عوامل و علل برخورد میکنیم عواملی که مربوط به دوران پیش از ازدواج است و عواملی که مربوط به دوران پس از ازدواج است. - کاسلو5،. - 1994
