بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی رابطه تاب آوری و سلامت روان دانش آموزان دبیرستان بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان پسر دبیرستان شیخ مفید منطقه 15 در سال تحصیلی 93-94 شهر تهران تشکیل می داد. تعداد نمونه مورد پژوهش 35 نفر می باشد. نمونه به صورت در دسترس از بین دانش آموزان پسر دبیرستان شیخ مفید منطقه 15انتخاب شد. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل داده های تحقیق ؛ از روش-های آمار توصیفی - فراوانی، درصد - و روش های آمار استنباطی - آزمون پیرسون - استفاده شد. نتایج بیانگر این بود که -1 بین تاب آوری و سلامت روان دانش آموزان رابطه وجود دارد. -2 بین تاب آوری و اضطراب رابطه وجود دارد. -3 بین تاب آوری و افسردگی رابطه وجود دارد. -4 بین تاب آوری و عملکرد اجتماعی رابطه وجود دارد. -5 بین تاب آوری و نشانه های جسمانی رابطه وجود دارد.
کلید واژه ها : تاب آوری، اضطراب، افسردگی، عملکرداجتماعی و نشانه های جسمانی.
مقدمه
در زندگی روزمره ما انسان ها، ماهیت برخی شرایط و تجارب به گونه ای است که افراد خواه نا خواه دچار مشکل می شوند؛ به طوری که ممکن است سلامت روان آنها تهدید شود. تاب آوری شامل مجموعه ای از ظرفیت های فردی و روانی است که فرد به کمک آنها می تواند در شرایط دشوار مقاومت کند و دچار آسیب دیدگی نشود و حتی در تجربه ی این شرایط مشکل آفرین یا بحرانی خود را به لحاظ شخصیتی ارتقاء بخشد. به عبارت بهتر، تاب آوری را می توان مفهومی روان شناختی دانست که می خواهد توضیح دهد افراد چگونه با موقعیت های غیر منتظره کنارمی آیند - اوتادی،. - 1380 همچنین،تاب آوری: عبارت است از نوعی حالت قابل توسعه در فرد که بر اساس آن قادر است در رویارویی با ناکامی ها، مصیبت ها و تعارض های زندگی و حتی رویدادهای مثبت، پیشرفتها و مسئولیت بیشتر، به تلاش افزون تر ادامه دهد و برای دستیابی به موفقیت بیشتر، از پای ننشیند - لوتانز و همکاران،2006؛ به نقل از به نقل از معمارزاده، ختائی و عباس زاده منیق، . - 1390
یکی از مسائل بسیار با اهمیت در مشکلات روانشناسی و آسیب های روانی، مسئله خودکشی ووجود افکار مربوط به آن است، متغیرهای بسیار زیادی با آن در رابطه بوده و بر آن تاثیر گذار است از میان عواملی چون اضطراب وافسردگی، تاب آوری وسلامت روان نقش بسیار مهمی در پیدایش افکار خودکشی ایفا می کنند. - نادری و همکاران،. - 1387با این اوصاف تاب آوری نه تنها افزایش قدرت تحمل و سازگاری فرد در برخورد با مشکل، بلکه مهم تر از آن حفظ سلامت روانی و حتی ارتقای آن است. تاب آوری افراد را توانمند می سازد تا با دشواری ها و ناملایمات زندگی و شغلی رو به رو شوند، بدون اینکه آسیب ببینند و حتی از این موقعیت ها برای شکوفایی و رشد شخصیت خود استفاده کنند، در برخی افراد ظرفیت های فردی، روانی و شخصیتی ای وجود دارد که در تجربه کردن موقعیت های مشکل آفرین و تنش زا کمک کننده است، به گونه ای که هر قدر هم بر شدت منابع استرس افزوده شود، باز این افراد توان بیرون کشیدن خودشان از بحران یا به قولی، تاب آوردن سختی ها و ناملایمات را دارند - علیزاده،. - 1391
پژوهشهای بی شماری نشان می دهد که تاب آوری عامل مهمی در تعدادی از گروههای در معرض خطر چون کودکان و جوانان به حساب آمده و نقش میانجی گر در بروز بسیاری از اختلالهای روانی از خود نشان می دهد. - کردستانی، 1383؛ به نقل از مایلانت، کاوس، میهان، 2002، لی وکانفورد . - 2008علاوه بر این در پژوهشی که برروی 41 بیمار که سابقه خودکشی داشتند انجام شد پژوهشگران به این نتایج دست یافتند که بیمارانی که اقدام به خودکشی کرده اند در مقایسه با بیمارانی که هرگز اقدام به خود کشی نکرده اند به صورت قابل ملاحظه ای نمره پایینی را در تاب آوری بدست آورده اند،این پژوهشگران همچنین بیان کرده اند که وجود تاب آوری پایین با بروز افکار در رفتارهای خودکشی وار ارتباط دارد - روی و همکاران،. - 2008
افزون بر این ترقی و پویایی واعتلای هر جامعه ای جز در داشتن عناصر و اعضایی سالم و کارآمد در آن اجتماع نمی باشد. افرادی که علاوه بر وضعیت جسمانی مناسب از لحاظ وضعیت روحی و روانی نیز در حد متعادل و مطلوبی باشند، بدون تردید تقارن سلامتی جسمانی و روانی اصلی ترین نتیجه اش داشتن جامعه ای شکوفا و با آتیه است. سلامت روانی مقوله ای بسیار حایز اهمیت است چرا که تاثیر روح و روان بر عملکرد جسمانی بر هیچ کس پوشیده نیست. - شیر بیم، . - 1388
سلامت عبارتست از رفاه کامل جسمی روانی و اجتماعی و نه فقط نبود بیماری و ناتوانی که بین این سه جنبه تاثیر متقابل وجود دارد. از نظر لوینسون و همکارانش : سلامت روان عبارت است از اینکه فرد چه احساسی نسبت به خود ، دنیای اطراف ، مخصوصاً با توجه به مسئولیتی که در مقابل دیگران دارد . چگونگی سازش وی با در آمد خود ، شناخت موقعیت مکانی و زمانی خویشتن . - خاقانی،. - 1385 از آنجایی که افراد با سلامت روان بالا درجات بالاتری از تاب آوری را نشان می دهند به نظر می رسد که بین تاب آوری و سلامت روان رابطه ی معناداری وجود دارد. در پژوهشی که توسط نجمه حمید و همکاران - - 1391
در بررسی رابطه سلامت روان و هوش معنوی با تاب آوری صورت گرفت به این نتیجه رسیدند که بین سلامت روان و تاب آوری رابطه مثبت معنادار وجود دارد و همچنین، داود کردستانی و همکاران در رابطه افسردگی، اضطراب، تاب آوری، تنیدگی و سلامت روان با افکار خودکشی یافتند که بین تاب آوری و سلامت روان رابطه وجود دارد و همچنین بین تاب آوری و خودکشی که یکی از عوامل سلامت روان است رابطه منفی وجود دارد و با پایین بودن میزان تاب آوری در فرد میزان افکار خودکشی افزایش پیدا می کند - پرکینز و همکاران،. - 2004 با توجه به آنچه گفته شد، پژوهش حاضر درصدد آن است که به بررسی رابطه بین تاب آوری و سلامت روان دانش آموزان دبیرستان بپردازد.
جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان پسر دبیرستان شیخ مفید منطقه 15 تهران در سال تحصیلی 93-94 است؛ از این جامعه نمونه ای به تعداد 35 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد آزمون قرار می گیرند.
ابزار پژوهش
پرسشنامه ی تاب آوری
این مقیاس توسط کانر و دیوید سون - - 2003جهت اندازه گیری قدرت مقابله با فشار و تهدید تهیه شده است. سازندگان این مقیاس براین باورند که این پرسشنامه به خوبی می تواند افراد تاب آور را از غیر تاب آور در
