بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله درمقوله آموزش معماری ،در پی بررسی و تدوین روشی سازمان یافته از شیوه های پرداخت مفاهیم ذهنی وذهن طراح در راستای مدیریت و فرآوری بهینه آنها جهت ایجاد رسیدن به جواب مساله یا همان طرح معماری به شکل هرچه پاسخگوتر به مساله طراحی و نیازها،استعدادها و محدودیت های آن است.اهمیت ترسیم با دست در طراحی معماری از یک سو و کاربرد روز افزون نرم افزار های رایانه ای در این حوزه از سوی دیگر و مقابله ی این دو به موضوعی بحث بر انگیز تبدیل شده است که رویکردی تحلیلی را در تطبیق آنها میطلبد.این مقابله تلاش دارد تا با بازنگری چیستی ترسیم با دست و نقش آن در فرایند طراحی معماری به مقایسه ی آن با ترسیم با رایانه بپردازد. این مقیاس تحلیلی چنین میتوان نتیجه گرفت که اولاً دستیابی به نتیجه نیازمند مطالعه ی تحلیلی جایگاه ترسیم در فرایند طراحی معماری است دوماً چنانچه رایانه مثابه ابزاری در خدمت دست انسان قلمداد شود جایگاه مناسب و کارامد آن در حوزه ی طراحی آشکار می شود.
بدین ترتیب رایانه ابزاری خواهد بود در کنار دیگر ابزار ها در دست معمار و در خدمت ذهن خلاق او برای طراحی و تحقق بخشیدن به اندیشه ای نو.نتیجهی این مقاله زمینه ی نظری فراهم میکند برای مواجهه با موضوع کاربرد رایانه در حوزه ی ترسیم معمارانه،نظارت بر آن و هدایت آن در جهت تلفیق با مهارت های دستی برای حصول به اهداف غایی طراحی معماری. باتوجه به جامعه آماری و پرسشنامه ای که در بین جمعی از دانشجویان معماری دانشگاه علم و صنعت و چندین دانشجوی معماری دانشگاه های گوناگون توزیع گردید ،به تفکر دانشجویان در رابطه با کاربرد ترسیم با دست آزاد و ترسیم با استفاده از نرم افزار و تاثیر آن بر رشد و پرورش ذهن خلاق دانشجویان دست یافتیم و سوالاتی را برای رسیدن به نتیجه مطرح کردیم.قابل ذکر است که متدلوژی و شیوه پژوهش دراین مقاله به صورت تحلیلی و پژوهشی در زمینه طراحی و آموزش معماری می باشد.
مقدمه
کریستوفر الکساندر در ارتباط با زبان چنین می گوید :"زبان نقشینه ی زندگی است که با روابط میان الگوها نشان می دهد چگونه اجزای مختلف زندگی می توانند باهم جفت شوند و چگونه می توانند به صورتی مشخص در فضامفهوم پیدا کنند" - ماهوش،47، - 85 مقاله در رابطه با بحث دیدن به گونه ای که آگاهانه و جستجوگر باشد،تاکید می کندومی خواهدمخاطب خود را در این رابطه متوجه یک ساختار اندیشمندانه نماید که جوهر و ماده اولیه مقوله خلاقیت و آفرینش برای یک طراح می باشد.این ساختاربرای ×سازماندهی روند طراحی حتما باید ابزار و زبان مناسبی برای بیان ایده خلاقانه ایجاد نماید.
باتوجه به جامعه آماری و پرسشنامه ای که در بین جمعی از دانشجویان معماری دانشگاه علم و صنعت و چندین دانشجوی معماری دانشگاه های گوناگون توزیع گردید ،به تفکر دانشجویان در رابطه با کاربرد ترسیم با دست آزاد و ترسیم با استفاده از نرم افزار و تاثیر آن بر رشد و پرورش ذهن خلاق دانشجویان دست یافتیم و سوالاتی را برای رسیدن به نتیجه مطرح کردیم. ترسیم با دست آزاد یکی از مهم ترین مهارت هایی است که از زمان آموزش معماری درنظام آموزش عالی مورد توجه قرار می گیرد.
معماران و طراحان همواره به ترسیم با دست به مثابه یکی از یکی از مهارت های ضروری توجه کرده اند و آن را یکی از معیار های سنجش توانایی در طراحی قلمداد کرده اند.در حوزه ی طرای معماری ترسیم نه به مثابه یک هدف بلکه وسیله ای شناخته می شود که طراح را درعینیت بخشیدن به ذهنیت ها و تصوراتش یاری می کند.از این رو ترسیم با دست و کیفیت آموزش آن در دوره ی آموزش معماری اهمیت دارد.از سوی دیگر ورود رایانه به دنیای علم ،آموزش و حرفه ،عالم طراحی و آموزش معماری را از امکانات متنوع و جالب توجه خود بی نصیب نگذاشته است.گسترش روزافزون نرم افزارهای رایانه ای امکانات بسیاری از جمله قابلیت ترسیم را در اختیار طراحان قرار داده است.
نرم افزارهای متنوع که هرروز پیشرفته تر می شوند،علاوه برامکان ترسیم تصاویر دوبعدی،به طراح کمک می کند تا با پدید آوردن تصاویر سه بعدی،به خلق مجازی ایده ها و طرح های خود بپردازد.چنین به نظر می رسد که با وجود امکان ترسیم با رایانه و امکانات متنوعی که در اختیار قرار می دهد،دیگر نیازی به کسب مهارت با دست آزاد ،به ویژه در حوزه طراحی معماری نیست.عواقب چنین طرز تفکری به ویژه در مدارس آموزش معماری،گاه روند ترسیم با دست را با مقاومت و نقصان کارآیی مواجه می کند.اما مشکل اصلی بیش از آن که در تقابل دست و رایانه در امر ترسیم باشد،در عدم شناخت دقیق جایگاه ترسیم در فرآیند طراحی معماری شناخته شود و پس از آن میزان کارآیی ترسیم با دست و رایانه در این فرآیند است.
بنابراین چنانچه ابتدا جایگاه ترسیم در فرآیند طراحی معماری شناخته شود و پس از آن میزان کارآیی ترسیم با دست و ترسیم با رایانه در این فرآیند است.بنابراین چنانچه ابتدا جایگاه ترسیم در فرآیند طراحی معماری شناخته شود و پس از آن میزان کارآیی ترسیم با دست و ترسیم با رایانه،در مقابل هم یا حتی در کنار هم در این فرآیند بررسی شود،می توان به راه حلی بهینه در باب نحوه استفاده از رایانه در ترسیم معمارانه و حفظ جایگاه ارزشمند ترسیم با دست آزاد در طراحی معماری دست یافت.
بر این اساس ،این تحقیق در پی آن است تا با تامل در چیستی ترسیم و نقش ترسیم با دست آزاد در فرآیند طراحی معماری،جایگاه رایانه و نرم افزارهای رایانه ای را،با ترسیم دستی مقایسه نماید و بدین ترتیب چشم انداز روشن تری نسبت به مقابله این دو در زمینه ترسیم معمارانه فراهم آورد.با این وجود این تحقیق در پی ارائه یک نتیجه قاطع مبنی بر برتری ترسیم با دست آزاد بر ترسیم رایانه ای و یا برعکس نیست ،بلکه تلاش دارد با روشن ساختن نکاتی مبهم درباره ماهیت ترسیم و ترسیم با دست آزاد ،زمینه ای برای قیاسی عادلانه میان این دو فراهم آورد.
بدین ترتیب،فرضیه این تحقیق بر این حقیقت مدعی است که چنانچه ماهیت،کاربرد و جایگاه ترسیم در فرآیند طراحی معماری شناخته شود و معنای واقعی ترسیم با دست آشکار شود،می توان به راهکارهای منطقی مبنی بر تلفیق توانایی دست و قابلیت رایانه در ترسیم معمارانه دست یافت و بدین ترتیب، ترسیم با دست و رایانه هردو در یک موقعیتی مناسب ،نقشی مکمل در فرآیند طراحی معماری به عهده خواهند گرفت.
چیستی ترسیم
واژه ترسیم
معمولا در زبان فارسی و در مدارس هنر و معماری ،از عبارت "طراحی با دست آزاد"،به جای "ترسیم با دست آزاد"استفاده می شود.واژه" طراحی" در واقع معادل واژه"دراوینگ" در زبان انگلیسی به کار می رود، که از نظر لغوی عبارت است از هنر به تصویر کشیدن اجسام یا اشکال بر روی یک سطح،عمدتا به وسیله خطوط و توسط مداد یا قلم.این در حالی است که واژه "دیزاین" نیز در زبان فارسی به واژه"طراحی" ترجمه شده است.طراحی به این معنا عبارت است از برنامه ریزی،خلق یک اثر هنری،معماری یا غیره.واضح است که کاربرد واژه طراحی برای هردوی این مفاهیم فهم موضوع را به ویژه هنگام حضور هردو مفهوم به طور همزمان دچار مشکل می کند.بدین ترتیب ،به نظر می رسد واژه ترسیم معادل صحیح تری برای واژه "دراوینگ"است.
اهمیت ترسیم
همه ی افراد از زمان کودکی خود تجربه ترسیم و نقاشی را به خاطر می آورند و حتی برخی از افراد در کودکی نقاشان و ترسیم کنندگان ماهری بوده اند.
