بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی رابطه حمایت سازمانی ادراک شده با وفاداری سازمانی مدیران آموزشی مدارس شهر ساری میباشد. از نظر روش گردآوری دادهها توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف، کاربردی میباشد. جامعه آماری کلیه مدیران آموزشی سه دوره تحصیلی شهر ساری به تعداد 480 نفر میباشد. نمونه آماری با توجه به جدول کرجسی مورگان تعداد 213 نفر میباشند که به صورت تصادفی انتخاب شدند.
ابزار گردآوری دادهها 2 پرسشنامه حمایت سازمانی اداراک شده آیزنبرگ و پرسشنامه محقق ساخته وفاداری میباشد. روایی ابزار استفاده شده، با استفاده از نظر متخصصان تائید و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ برای پرسشنامههای حمایت سازمانی ادراک شده 0/72و پرسشنامه محقق ساخته وفاداری 0/88 به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان داد وضعیت حمایت سازمانی ادراک شده در بین مدیران آموزشی مدارس پائینتر از حد متوسط است و بین حمایت سازمانی ادراک شده با وفاداری مدیران آموزشی مدارس آموزش و پرورش شهر ساری رابطه وجود دارد.
مقدمه
مفهوم "حمایت ادراک شده از سوی سازمان" نخستین بار در سال 1986 مطرح و از رشته روانشناسی وارد ادبیات مدیریت شد. حمایت ادراک شده از سوی سازمان به باور کارکنان از این که سازمان تا چه حد برای همکاریهایشان ارزش قائل میشود و به رفاه آنها اهمیت میدهد، اشاره میکند - آیزنبرگر و همکاران، . - 1986 حمایت سازمانی ادراک شده، نتیجه نوعی رابطه بین کارکنان و سازمان است. مبنای این ارتباط در انواع تعاملات بین کارکنان و سازمان صورت میگیرد، ریشه دارد.
از دیدگاه پژوهشگران سازمانی، ارتباط بین کارکنان و مدیران فقط از منابعی مانند پول، خدمات و اطلاعات نشات نمیگیرد بلکه منابع شخصی و احساسی مانند تایید، احترام و حمایت را نیز در بر میگیرد. در طول زمان میزان حمایتی که سازمان از خود نشان میدهد در کارکنان احساس جبران این حمایت را ایجاب میکند. در واقع کارکنانی که سطح بالای حمایت سازمانی را درک میکنند، احتمال بیشتری میرود که حمایت سازمان را با نگرش مثبت و رفتارهای کاری دلخواه جبران کنند - دعایی و برجعلی لو، . - 1388
تحقیقات نشان داده است که کارکنان علاقهمند و وفادار به سازمان عملکرد شغلی بالاتری دارند به تمایل به ماندگاری آنها در سازمان بیشتر است، کمتر غیبت میکنند، از انگیزه کاری بالاتری برخوردار هستند و موافقت و همراهی آنان با تغییرات سازمان بیشتر است. بدین ترتیب سازمانها میتوانند با شناخت میزان تعهد سازمانی کارکنان خود و تغییر در عوامل موثر بر آن اهداف مورد نظر سازمان را تحقق بخشند - ساعتچی، . - 1387
امروزه سازمانها شاهد تغییرات سریع و غیر قابل پیشبینی زیادی در محیط هستند. سازمانهای امروزی برای جذب و نگهداری نیروی انسانی بر سر ارائه برنامههای رفاهی و میزان توجه به کارکنان رقابت میکنند. شاهد این امر مجله فورچون است که در چند سال اخیر رتبهبندی جدیدی را منتشر میکند که در آن 100 شرکت برتری که کارکردن در آنها برای نیروی انسانی مطلوبتر است معرفی میشوند - ریگل، ادمونسون و هانسن، . - 2009 در پاسخ به موج رقابت بر سر منابع انسانی، سازمانها بر روی اجرا و بهبود برنامههای رفاهی و حمایت از کارکنان سرمایهگذاری میکنند و سعی دارند تا حد ممکن تسهیلات و امکانات رفاهی مناسبی برای کارکنانشان فراهم نمایند.
شاید دو دهه پیش مطرح کردن چنین مباحثی و بحث در مورد برنامههای رفاهی و جانبی حمایت کارکنان غیر معمول بود ولی اکنون سازمانها عملا دریافتهاند از سرمایهگذاری روی بهبود رفاه و حمایت کارکنان منتفع خواهند شد زیرا کارکنانی که احساس حمایت کنند متعهد و راضیاند و سازمان را به سادگی ترک نمیکنند که همگی این عوامل عملکرد سازمان را بهبود میبخشد و آن را به اهدافش میرساند - ریگل، ادمونسون و هانسن، . - 2009
حمایت ادراک شده از سوی سازمان یکی از موضوعاتی است که به تازگی در حوزهی رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی مطرح شده است. حمایتی که کارکنان از سوی سازمان احساس میکنند باوری است مبتنی بر این که سازمان تا چه حد از همکاریهایشان قدردانی میکند و به رفاه آنها اهمیت میدهد - طالقانی، دیواندری و شیرمحمدی، . - 1388 بر اساس این تعاریف، یکی از مسائل و مشکلات سازمانهای امروزی، کمبود اعتماد بین کارکنان و مدیران است.
در سازمانهای ما به خصوص، سازمانهای دولتی، شکاف قابل توجهی بین کارکنان و مدیریت و خواستههای این دو وجود دارد. در نتیجه این شکاف، کارکنان در اجرای تصمیمات سرسختی نشان میدهند و در مقابل، مدیران نیز به کارکنان اعتماد نمیکنند و آنها را در جریان تصمیمگیری مشارکت نمیدهند و اینها همه باعث فضای بیاعتمادی در سازمان میشود. فقدان اعتماد در سازمان باعث میشود کارکنان یکدیگر را به خاطر هر اشتباهی متهم کنند و مکانیسم دفاع کردن، اجتناب از پاسخدهی، احساس بدگمانی و حسادت، شایعهسازی، تلاش برای فاصله گرفتن از کار و عدم صراحت در اهداف سازمانی بوجود بیاید، که در نتیجه آن بهرهوری سازمان کاهش پیدا خواهد کرد.
در این راستا موضوع تعهد سازمانی نیز دارای اهمیت زیادی میباشد، زیرا تعهد با احساس اعتماد افزایش مییابد. چنانچه فرد به قابل اعتماد بودن یک سازمان و مدیر آن باور داشته باشد تعهد وی نیز افزایش خواهد یافت - خنیفر و همکاران، . - 1388 نکته دیگر اینکه از مهمترین پیامدهای حمایت سازمانی ادراک شده، افزایش تعهد و اعتماد سازمانی کارکنان است. اعتماد سازمانی درک یک فرد از حمایت سازمانی و باور به قابل اعتماد بودن مدیران است.
- شاکلی-زالابک، الیس و وینوگارد،20001 به نقل از نادی، - 1388 اعتماد سازمانی را " انتظارات مثبتی که افراد، بر پایه ی نقش های سازمانی، مناسبات، تجربیات، وابستگی های متقابل از نیات و رفتارهای مختلف اعضاء سازمان دارند"، تعریف می کنند.در واقع اعتماد،از طریق تعامل میان همکاران،سرپرستان و رهبری سازمان به وجود آمده و پرورش می یابد. به عبارت دیگر اعتماد سازمانی درک یک فرد از همکاران، حمایت سازمانی و باور به قابل اعتماد بودن مدیران است - نادی و مشفقی، . - 1388
بررسی مقالات و مطالعات محققان نشان میدهد که تعهد سازمانی و وفاداری کارکنان، با یکدیگر پیوند تنگاتنگی دارند به گونهای که تمیز دادن آنها از یکدیگر چندان امکانپذیر نیست محققان دیدگاههای مختلفی در خصوص مفهم وفاداری کارکنان دارند. اچ. بکر - 1960 - 2 وفاداری را به شکل یک فرایند شرح داده است، این محقق معتقد است که اگر فردی با وجود آگاهی از شرایط بهتر یک شغل، حقوق بیشتر و شرایط مناسبتر، از پذیرش آن شغل به منظور حفظ شغل فعلیش، امتناع کند، وفاداری فرد به سازمان پنداشته میشود. از دیدگاه الن و مایر - 1997 - 3 با 3 فاکتور قابل شناسایی است: -1اعتقاد قوی به ارزشهای سازمان، -2 تلاش زیاد برای تحقق اهداف سازمان -3 تمایل زیاد برای ماندن در سازمان. در این مدل وفاداری فرد به سازمان، به دلیل تعهدی است که فرد نسبت به سازمان و اهداف آن دارد - ساواریکین. - 2009 4
وفاداری، احساس تعلق روحی و عاطفی به سازمان و حساسیت لازم به آنچه که مظهر سازمان بوده و متعلق به آن در نظر گرفته شده است - امیران،. - 1384 در پژوهش راچل یی و همکاران، وفاداری کارکنان به تداوم همکاری با سازمان نسبت داده شده است. در این پژوهش شاخصهایی برای وفاداری کارکنان در نظر گرفته شده است که عبارتند از -1تمایل به تداوم همکاری با سازمان -2 انجام کار بیشتر -3 احساس تعلق به سازمان -4 پذیرش مسئولیتهای بیشتر. نتایج این پژوهش نشان داده است که وفاداری کارکنان سبب بهبود کیفیت خدمات میگردد - یی و همکاران، . - 2009 در استراتژی مشتریان، وفاداری برای هر سازمانی اهمیت استراتژیک دارد. وفاداری واژهای مثبت است.
