بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه خلاقیت و هوش هیجانی کارکنان اداره برق اندیمشکدر سال 1395 بود. این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود. نمونه ٔ آماری تعداد 100 نفر بود که بر اساس نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای موردنظر از پرسشنامه ٔ سنجش خلاقیت - عابدی، - 1372و پرسشنامه هوش هیجانی سالووی و همکاران - 1995 - استفاده شد. برای کلیه فرضیه های تحقیق، سطح معنی داری کوچک تر از - = 0/5 - در نظر گرفته شدو برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spss نسخه 21 استفاده شد. برای بررسی فرضیه تحقیق از روش آماری ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده. نتایج پژوهش نشان داد بین هوش هیجانی و مؤلفه های آن و خلاقیت و مؤلفه های آن همبستگی و رابطه ای وجود ندارد و فقط بین مؤلفه ٔ توجه و خلاقیت رابطه وجود داشت. همچنین بین سایرمؤلفه های دیگر هیچگونه رابطه ای وجود نداشت.
واژگان کلیدی: خلاقیت، هوش هیجانی، مطالعه موردی، اندیمشک
مقدمه
همه سازمان ها برای رشد و بقاء نیازمند اندیشه های نو و نظراتخلّاق می باشند. خلاقیت1 یکی از برجسته ترین توانایی های شناختی و یکی از زیباترین جلوه های تفکر واگرا است این خصوصیت بسیار بالای انسانی نقش بسیار عمده ای در نوآوری و حل مشکلات بشری از کوچکترین و ابتداییترین آن تا پیشرفتهترین یافتههای بشری در حوزههای مختلف فلسفی، فرهنگی، علمی، فنی، هنری و غیره مرهون این ویژگی عالی انسانی است - یزدانی،. - 1384 خلاقیت استعداد و ابتکار و خلق کردن است که به صورت بالقوه در هر فردی و در هرسنی وجود دارد و با محیط اجتماعی، فرهنگی در رابطه تنگاتنگی میباشد لذا برای این گرایش طبیعی، شرایط مساعدی ضرورت دارد تا تبیین شود.
رایج ترین تعریف خلاقیت در بین محققان عبارت است از ایجاد طرحی جدید، باارزش و متفاوت که در واقع ارزشمند بودن جزء اساسی این تعریف است که مارا قادر می سازد اجرای نو اما ناکارآمد را از گستره خلاقیت خارج سازیم. پژوهشگران حیطه خلاقیت اعتقاد دارند هر عمل خلاقانه ای متضمن ویرانی وضعیت پیشین است و همین گونه است که ایجاد انواع جدیدی از روابطعلّی به حذف آنچه از قبلمقرّر بوده است نیاز دارد - استرنبرگ و لوبارت1999 2؛ به نقل از بشارت و عباسپور،. - 1389 این توانایی تنها در انحصار عده ای خاص نیست، بلکه در همه انسان ها موجود است ولی میزان و امکان بروز و رشد آن در افراد مختلف متفاوت است با توجه به مطالب مذکور، می توان گفت خلاقیت ویژگی است قابل پرورش که با استفاده از شیوه های مختلف میتوان آن را پرورش داد - ترابی و اسلامی،. - 1392
درسال 1990 سالووی و مایر3 مفهوم اساسی نظریه خود را برای اولین بار تحت عنوان هوش هیجانی4 مطرح کردند. از آن زمان تا کنون مفهوم هوش هیجانی توجه بسیاری را به خود جلب کرده و پژوهشهای زیادی را به دنبال داشته است. - مایر و سالووی،1993، مایر کاروسو و سالووی5،2000، لا، ونگ و هیونگ6،2008؛ زناسینی و لابارت7،2008؛2009؛ نیکوگفتار،. - 1388 هوش هیجانی برحسب الگوی مهارت مدار سالووی و مایر 1997 - به نقل از به راکت و کاتالاک، - 2007 به عنوان توانایی ادراک درست هیجانات، استفاده از هیجانات در آسان سازی تفکر، درک هیجانات و تنظیم هیجانات در خود و دیگران در نظر گرفته شده است. آوریل - 2007 - 8 معتقد است افراد با هوش هیجانی، باورها و قواعدی را درک می کنند که یک هیجان را معنی دار می کند و قادر هستند به طور صحیح موقعیت را ارزیابی و احساسات خود را ماهرانه بیان کنند.
از نظر گلمن9 هوش هیجانی را توانایی مقابله با استرسو تکانه ها و تحمل ضربه های روانی و مهار آشفتگی روانی است.گلمن میپنداشت که افراد با یک هوش هیجانی عمومی به دنیا می آیند و این هوش هیجانی عمومی تعیین کننده ظرفیت آن ها برای یادگیری مهارت های هیجانی است - لطفی،. - 1385مایر، کاروسو و سالووی - 2000 - معتقدند که هیجانها بر نظام شناختی فرد تأثیر میگذارند. هنگامی که شخص خوشحال است شناخت ها مثبت و هنگامی که غمگین است شناخت هامنفی میشود. این تغییرات نظام شناختی را وادار می کند تا مسائل را از جنبه های مختلف وارسی کند و در مورد یک مسئله عمیق تر و خلاقانه تربیندیشد. همچنین هوش هیجانی فرد را قادر می سازد که خلق مثبت را حفظ کرده و آن را افزایش دهد و از آنجا که خلاقیت با خلق بالا افزایش می یابد به نظر می رسد هوش هیجانی می تواند به طور مستقیم باعث افرایش تفکر خلاق شود - آستین،1999 ایوکویک، به راکت ومایر . - 2007
با توجه به نظریه های مطرح شده در باب هوش هیجانی و خلاقیت گرچه به نظر میرسد بین هوش هیجانی و خلاقیت رابطه وجود دارد ولی پژوهش هایی که تا کنون به بررسی مستقیم این رابطه پرداخته باشند اندک اند و نتایج متفاوتی را ارائه داده اند برای مثال تاستینی - 2000 - 10 بین هوش هیجانی و خلاقیت سه دسته از دانش آموزان ارتباط مثبت قوی به دست آورد. در پژوهشی که توسط ولفرد، فلفه و کاسته - 2002 - 11 انجام شد ارتباط بین هوش هیجانی و خلاقیت که با مقیاس خود گزارش دهی هوش هیجانی شاته - شاته، مالوف، هال، هاگرتی، گلدن و درنهایم12، - 1998 مورد سنجش قرار گرفته بود با ویژگیهای خلاق و تکالیف عملکرد خلاق مورد بررسی قرار گرفت نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد تمام ابعاد مقیاس هوش هیجانی ارتباط مثبتی با ویژگیهای رگه خلاق دارند.
امیری و پرتابین - 1395 - در پژوهشی با عنوان "بررسی رابطه مؤلفههای هوش هیجانی با خلاقیت دانشجویان - مطالعه موردی دانشگاههای پیام نور جنوب فارس - نشان دادکه از لحاظ خلاقیت بین دانشجویان پسر و دختر تفاوت معناداری وجود داردولی از لحاظ سن وتحصیلات تفاوت معناداری بین دانشجویان مشاهده نشد.نوفرستی ومعین الغربائی - 1389 - در پژوهشی با عنوان "رابطه هوش هیجانی و خلاقیت در دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران "نشان دادبین هر سه جنبه هوش هیجانی و خلاقیت در هر دو جنس رابطه مثبت معنادار وجود دارد.هاشمی - - 1388 در پژوهشی با عنوان" بررسی رابطه بین هوش هیجانی، خلاقیت هیجانی و خلاقیت در دانشجویان هنر، ادبیات و علوم پایه" نشان داد تفاوت معناداری بین هوش هیجانی و خلاقیت وجود ندارد.
مقدم - 1387 - در پژوهشی با عنوان" بررسی رابطه مؤلفه های هوش هیجانی و خلاقیت در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان" نشان داد بین هوش هیجانی با خلاقیت رابطه معنادار وجود دارد. از بین مؤلفههای هوش هیجانی مؤلفه خودمدیریتی با خلاقیت رابطه معناداری دارد.رهنما و عبدالملکی - 1384 - در پژوهشی با عنوان "بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه شاهد" به این نتیجه دست یافتند که بین هوش هیجانی و خلاقیت دانشجویان دختر و پسر در پیش بینی پیشرفت تحصیلی آنها تفاوت معناداری وجود ندارد.با توجّه به اهمیّت موضوع، محقق در این پژوهش به این سؤال اساسی پاسخ میدهد که آیا بین خلاقیت و هوش هیجانی کارکنان اداره برق اندیمشک رابطه معنی داری وجود دارد؟
روش پژوهش جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری در این پژوهش کارکنان اداره برق اندیمشک درسال 1395 بودندکه تعداد 100 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. با توجه به اینکه فهرست اسامی کارکنان به ترتیب حروف الفبا درقالب نرم افزار اکسل موجود بود، نمونه با استفاده از جدول اعداد تصادفی انتخاب شد.
