بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سازگاری تحصیلی و حمایت اجتماعی دانشجویان انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه کاشان بود که از بین آنها 351 نفر 191 - نفر دختر و 160نفر پسر - با استفاده از نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سازگاری سینا و سینگ و پرسشنامه حمایت اجتماعی زیمن و همکاران استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین سازگاری تحصیلی و حمایت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. باتوجه به ارتباط منابع گوناگون سازگاری تحصیلی با حمایت اجتماعی، تنظیم و تدوین برنامه های آموزشی مناسب در راستای افزایش حمایت و ارتقای سازگاری آموزشی در حوزهی خانواده و مدرسه مفید و موثر است.
واژههای کلیدی: سازگاری، سازگاری تحصیلی و حمایت اجتماعی
مقدمه
جهان مملو از تغییرات متنوع است و هر فرد به منظور بهره مندی از زندگی متعادل بایستی خود را با این تغییرات هماهنگ و منطبق نماید. بنابراین، سازگاری و هماهنگی با خود و محیط اطراف از ضرورت مطلق و حیاتی برخوردار است - تمنایی فر و جوشقان نژاد، . - 2014سازگاری1 یک مفهوم عام است که همه راهبردهای اداره کردن موقعیت های تنیدگی زای زندگی، اعم از تهدیدات واقعی و غیر واقعی را شامل می گردد - سادوک و سادوک2003 2، به نقل از رحیم نیا و رسولیان، . - 1385 یک فرد زمانی از سازگاری بهره مند است که بتواند میان خود و محیط اجتماعی اش رابطه ی سالم برقرار کند. محیط اجتماعی نیز در برگیرنده خانواده، محل تحصیل، محیط کسب و کار و... می باشد و اگر فردی نتواند با محیط خود به شیوه ای مطلوب رابطه برقرار کند، ناسازگار قلمداد می شود - اردلان وحسین چاری ،. - 1390
هرگاه تعادل جسمی و روانی فرد به گونه ای دچار اختلال شود که ناخوشایندی به وی دست دهد، برای ایجاد توازن نیازمند به کارگیری نیروهای درونی و حمایت خارجی است؛ در این صورت اگر در به کارگیری سازو کارهای جدید موفق شود و مسئله را به نفع خود حل کند، فرایند سازگاری ایجاد شده است. ابعاد سازگاری شامل سازگاری اجتماعی، عاطفی، جسمانی، اخلاقی و تحصیلی است - مظاهری، . - 1385در مطالعه اولیه مربوط به سازگاری تحصیلی3 در دهه 1960 و 1970 صرفا بر توانایی یا پیشرفت تحصیل دانشجو تاکید می شد، اما امروزه مفهوم سازگاری تحصیلی از این فراتر رفته و شامل انگیزه برای یادگیری، توانایی برنامه ریزی برای تحقیق فعالیت های علمی، داشتن اهداف مشخص، احساس تعهد، وظیفه یا پشتکار در امور آموزشی و حرفه ای، سلامت روانی و جسمی مناسب و رضایت کلی از فضا و محیط آموزشی نیز می شود - عبداالله4، . - 2009
هیلاری وبرنت - 1994 - 5 مفهوم سازگاری تحصیلی را مشتمل بر چیزی غیر از صرف توان بالقوه ی تحصیلی دانش آموزان تلقی کرده اند. هم چنین دنیز،هامارتا،آرای - 2005 - 6 سازگاری تحصیلی را با برخورداری از مهارتهای ارتباطی موثر و موفقیت در تعاملات اجتماعی محتمل تر دانسته اند.تحصیل در دانشگاه برای تعدادی از دانشجویان اعم از دختران و پسران همراه با نگرانی و فشار است.عدم آشنایی با نظام آموزشی دانشگاهی و محیط تحصیلی، دور شدن از خانواده، کافی نبودن امکانات رفاهی و اقتصادی و مشکلاتی مانند اینها می تواند در جریان سازگاری دانشجویان با محیط جدید تحصیلی اختلال ایجاد کند - کافی، . - 1389یکی از منابعی که به وقوع فرایند سازگاری و ابعاد آن کمک می کند، حمایت اجتماعی است.حمایت اجتماعی7 مراقبت، محبت، عزت، تسلی و کمکی است که فرد از جانب سایر افراد یا گروه ها دریافت می کند - ساروفینو8،. - 2002
همچنین منبعی است است که به افراد در کنار آمدن با تنیدگی و ایجاد سازگاری کمک می نماید - راسل9 و همکاران 1987، به نقل از یانگ و فارن10،. - 2005علاوه بر آن حمایت اجتماعی شامل منابع اجتماعی است که افراد آماده دریافت آن هستند تا روابطشان را بهبود ببخشند - کرونکیت و مووس11،1995، به نقل از لورا12 و همکاران،. - 2007در این رابطه لیندزی1998 - 13، به نقل از روشن وهمکاران، - 1384 معتقد است که وجود حمایت اجتماعی بیانگر قابلیت و کیفیت ارتباط با دیگران است که سبب می شود در مواقع نیاز، منابع لازم جهت احساس مراقبت، ارزشمندی و ایجاد سازگاری، فراهم گردد. نظریه حمایت اجتماعی درباره منابع متفاوتی که بر ارتباطات و شبکه های اجتماعی افراد تاثیر مثبت یا منفی می گذارند، بحث می کند - برکمن،گلاس،بریست،وسیمان1،. - 2000
روزنفلد،ریچمن و باون - 2000 - 2 معتقدند دانش آموزانی که والدین، دوستان و معلمان معلمان خود را حمایت کننده ادراک می کنند در مدرسه رفتارهای مثبت بیشتری دارند. این پژوهشگران معتقدند که حمایت اجتماعی افراد را برای مقابله با مشکلات آماده می کند و باعث رفتارهای مثبت و سازگاری می شود. مطالعات و پژوهشهای مختلف نقش مثبت تماس های اجتماعی را در سازگاری روان شناختی و سلامت نشان داده اند. در پژوهش زکی - - 1389 رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده و سازگاری تایید شده است.اثربخشی حمایت اجتماعی موجب افزایش سازگاری جوانان در دانشگاه می گردد.هرچه جوانان احساس حمایت اجتماعی بیشتری کنند، به همان نسبت بهتر می توانند خود را با محیط سازگار نمایند. حمایت اجتماعی تسهیل کننده مرحله گذار و انتقال جوانان به محیط جدید دانشگاه است و به صورت مستقیم و غیر مستقیم موجب افزایش سازگاری آنان می گردد.
حمایت اجتماعی از طریق فرایند روشهای مقابله ای، در سازگاری تاثیر خود را نشان می دهد - وانگ3 وهمکاران،2006، به نقل از زکی 1389، فرایدلاندر4 و همکاران،. - 2007 علاوه بر آن ابعاد مختلف حمایت اجتماعی موجب ارتقاء سازگاری می گردد. آخوندی - 1376 - ارتباط معناداری بین حمایت اجتماعی و سازگاری اجتماعی بدست آورد و به این نتیجه رسید که خانواده مهم ترین منبع حمایت اجتماعی است. قراگوزلو و همکاران - 1387 - در پژوهش خود نشان دادند که بین سازگاری و حمایت اجتماعی رابطه مستقیم و مثبت و معنادار وجود دارد. دان ،پوتالاز،شپارد،لینداستروم - 1987 - 5 نیز نقش حمایت اجتماعی را در سازگاری کودکان تیزهوش ساکن خوابگاه مورد بررسی قرار دادند، نتایج آنها نشان داد که رابطه حمایت اجتماعی و سازگاری به جنسیت و منابع حمایتی بستگی دارد.
یافته های ساندرا6 و همکاران - 2010 - در مطالعه ای با عنوان ارتباط بین منابع متعدد ادراک پشتیبانی و سازگاری روانشناختی و علمی در اوایل نوجوانی، نشان داد که حمایت اجتماعی مخصوصا از جانب خانواده تاثیر نسبتا قوی در سازگاری روانشناختی نوجوانان دارد. برامبلی7 و همکاران - - 2004 نیز نشان دادند که حمایت اجتماعی به خصوص از طرف خانواده تاثیر مثبتی در سازگاری دانش آموزان دارد.رابطه بین سازگاری و حمایت اجتماعی در پژوهش تائو8 و همکارنش - - 2000 نیز تایید شده است. با توجه با مطالب پیشین و ادبیات پژوهش، مطالعه حاضر با هدف بررسی بررسی میزان ارتباط سازگاری تحصیلی دانشجویان با حمایت اجتماعی انجام گرفته است.
روش پژوهش
روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است.جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1393-94دانشگاه کاشان بود. 351 نفر از دانشجویان دختر و پسر 191 - دختر و 160 پسر - با استفاده از روش نمونه
