بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه شوخ طبعی و زیر مقیاسهای آن باسازگاری زناشویی درمعلمان زن شهرستان ماهنشان انجام پذیرفت. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه معلمان زن شاغل در آموزش و پرورش شهرستان ماهنشان در سال تحصیلی -95 1394 بود. نمونه آماری شامل 120 نفر از جامعه فوق بود که با روش تصادفی ساده انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه شوخطبعی مارتین و پرسش نامه سازگاری زناشویی گراهام بی اسپنیر بود.
یافته های تحقیق نشان داد بین مهارت شوخ طبعی با سازگاری زناشویی معلمان زن رابطه مثبت وجود دارد - . - p<0/01 همچنن بین ابعاد مهارت شوخ طبعی - لذت از شوخی ,خنده,شوخی کلامی - با سازگاری زناشویی معلمان زن رابطه وجوددارد ولی شوخ طبعی در روابط اجتماعی شوخ طبعی در شرایط استرس معنی دار نیست - . - p<0/01 لذا می توان با آموزش و بهبود مهارتهای شوخ طبعی برای زوجین، رضایتمندی زناشویی آنها را افزایش داد.
مقدمه
خانواده، نهاد اصلی و مهم جامعه بوده و برقراری ارتباط سالم و درست، بین اعضای آن، مهمترین عامل سلامت و ثبات خانواده است. خانواده کوچکترین جزء اجتماع است . اجتماعی که از خانوادهای سالم تشکیل شده باشد، مسلماً اجتماعی است سالم و شرط سلامت خانواده ها، این است که افراد آن سالم باشند و بهبود وضع اجتماع، تلاش برای بهبود خانواده و افراد آن از مهمترین موضوعات است. - اولسون. - 2004,1 ازدواج و تشکیل خانواده موفق و رضایتمندانه، مستلزم سطح پایداری از سازگاری زوجین است.
سازگاری زناشویی را میتوان بهعنوان نظام خانواده یا حتی بخشی از نیروهای تأمین حیات و احیاءکننده خانواده دانست - علی اکبری,. - 2010 سازگاری زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند، سازگاری در ازدواج از طریق علاقه متقابل، مراقبت از یکدیگر، پذیرش، درک یکدیگر و ارضای نیازها ایجاد می شود - سین ها و ماکرجک، 1990، به نقل از احمدی، . - 1384 از نظر کارل راجرز - - 1972 سازگاری در ازدواج شامل احساس شادمانی، رضایت و ارضای نیازهایی است که به طور متقابل برآورده می شود - ملازاده، . - 1381 از طرفی اگر از زوجها سوال کنید که چه خصوصیت جالبی در همسرشان وجود دارد؟
یکی از خصوصیاتی که برایشان جالب و جذاب است شوخ طبعی است می توان گفت که این روزها شوخ طبعی به شکل مقوله ای در آمده که در میان عامه ی مردم رواج زیادی پیدا کرده است. لازم به ذکر است پژوهشگرانی که در مورد شوخ طبعی تحقیق و بررسی می نمایند سال هاست که متوجه اختلافاتی در مورد مفهوم و کاربرد حس شوخ طبعی در میان خانم ها و آقایان شده اند. به این معنا که خانم ها علاقه دارند با مردی ازوداج کنند که با مزه باشد، و برایشان لطیفه های خنده دار تعریف کند؛ این در حالی است که آقایان تمایل دارند با خانم هایی ازدواج کنند که با شوخی های آنها بخندند و از شوخی آنها استقبال کند - ثبوتی ،. - 1392 شوخی ابزاری مفید در بسیاری از زمینه های ارتباطی است و نقش مهمی در افزایش روابط صمیمانه زوجین دارد دیدگاه عمده درباره نقش روان شناختی شوخی معتقد است که شوخی نوعی سبک سازگاری و انطباق است.
فروید2 - 1916 - معتقد است که شوخی یکی از سازوکارهای دفاعی »من« و نوعی تلاش اقتصادی جهت صرف انرژی روانی است. در نتییجه شوخی ابزاری است دست زوجین جهت سازگاری بیشتر با یکدیگر. تاثیرکیفیت ازدواج در روابط دو نفره ی همسران در خانواده، برسلامت جسمانی و روانی و موفقیت و سازگاری روانی- اجتماعی آنان در ابعاد گوناگون زندگی فردی و اجتماعی همواره موردتایید واقع شده است - دام دیویس،. - 2001 اختلافات زناشویی می توانند نتایج زیان باری را به همراه داشته باشند افرادی که از شوخ طبعی پیونددهنده استفاده می کنند هنگام برخورد با موقعیت های استرس آور، با بیان جوک و لطیفه سعی می کنند به دیگران آرامش بدهند و چشم انداز شوخی گونه ای نسبت به موقعیت هایی که با آن مواجهه می شوند دارند.
این سبک بیشتر به تعاملات میان فردی مربوط می شود تحقیقات در زمینه سبک های شوخ طبعی نشان داده اند که سبک های سازگار با جنبه های مثبت بهزیستی روان شناختی مانند عزت نفس، برون گرایی، خوشرویی، صمیمیت و به طورکلی با خلق و هیجانات مثبت رابطه مثبت و با هیجانات منفی نظیر افسردگی، روان آزرده گرایی و اضطراب رابطه منفی دارند و سبک های ناسازگار شوخ طبعی با هیجانات منفی رابطه مستقیم و با هیجانات مثبت رابطه معکوس دارند - مارتین،. - 2003
تحقیقات نشان داده است که زوجهای سازگار و خوشحال، همدلی بیشتری ر ا نسبت به زوجهای ناسازگار از خود نشان می دهند - شول ،. - 2014 این مهارت سبب می شود که هر یک از زوجین، به این احساس واقعی دست یابند که طرف مقابل آنها را درک می کند. همین امر سبب میشود که در این زوجین، احساس شادی و شادمانی از زندگی خودشان شکل گیرد. لذا میتوان گفت که تسلّط زوجین بر مهارتهای اساسی زندگی، سبب حفظ عملکرد خوب ومتعادل خانواده در مقابل موقعیت های نامطلوب شده و باعث رسیدن خانواده به اهداف خود می شود؛ که این امر، باعث افزایش رضایت و سازگاری زناشویی می شود. زائری امیرانی - 1395 - پژوهشی تحت عنوان بررسی اثربخشی آموزش شوخ طبعی بر رضایت زناشویی و بهزیستی روانشناختی انجام داد .
سازگاری زناشویی گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافت. اما در مورد متغیر بهزیستی روانشناختی بین گروه آزمایشی و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود ندارد. محقق پیشنهاد می کند برای رسیدن به نتایج قابل اعتمادتر جلسات به مدت 6 ماه ادامه یابد. حیاتی - 1394 - پژوهشی تحت عنوان بررسی اثر شوخ طبعی بر میزان سازگاری زناشویی زوجین انجام داد. شوخی ابزاری مفید در بسیاری از زمینه های ارتباطی است و نقش مهمی در افزایش روابط صمیمانه زوجین دارد.دستیابی به میزان و روند تغییرات نمره شوخ طبعی و سازگاری زناشویی، به شناخت بیشتر مکانیزمهای رفتاری مؤثر بر ارتباطات صمیمانه زوجین کمک می نماید. نتایج نشان داد، میانگین نمره رضایت سازگاری و شوخ طبعی مردان، در دوگروه، بالاتر از همسرانشان بوده است.
ضریب همبستگی مثبت و معنی داری نیز بین نمره سازگاری زناشویی و شوخ طبعی زوجین، وجود داشت. این امر بیانگر آن است که شوخ طبعی مهارتی است اکتسابی و توانایی زوجین در کاربرد این مهارت، می تواند منجر به افزایش سازگاری زناشویی آنان شود. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه شوخ طبعی و زیر مقیاسهای آن با سازگاری زناشویی درمعلمان زن شهر ماهنشان همچنین پیش بینی سازگاری زناشویی بر اساس شوخ طبعی و زیر مقیاسهای آن در معلمان زن شهر ماهنشان انجام پذیرفت.
روش:
پژوهش حاضر از حیث هدف از جمله تحقیقات کاربردی می باشد. همچنین از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه معلمان زن شاغل در آموزش و پرورش شهرستان ماهنشان در سال تحصیلی 1394-95 می باشد که طبق اعلام رسمی اداره آموزش و پرورش شهرستان ماهنشان 170 نفر می باشند. حجم نمونه آماری برحسب جدول مورگان تعداد 120 برآورد گردید که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند.
ابزارهای پژوهش:
پرسش نامه شوخ طبعی مارتین:
متغیر شوخطبعی با استفاده از پرسشنامه شوخطبعی مارتین 25 گویه دارد. برای اینکه پرسشها جنبه کمّی پیدا کند، هر پرسش به صورت هفت درجهای از کاملاً موافقم - نمره هفت - تا کاملاً مخالفم - نمره یک - طراحی شده است. مجموع نمرهدهی هر آزمودنی در کل پرسشنامه، حداقل 25 و حداکثر 175 است و برای هر بعد، حداقل 5 و حداکثر 25 است. بدین ترتیب، نمره بالا نشاندهنده شوخطبعی بیشتر است.شوعی و همکاران براساس متون معتبر و مقیاسهای موجود، پرسشنامه مقدماتی با 100 سوال تدوین کردند.
