بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق با هدف بررسی رابطه سبکهای رهبری با هویت سازمانی آموزگاران آموزش و پرورش ناحیه یک خرمآباد انجام گرفت. روش تحقیق همبستگی بود. از میان جامعه آماری مدیران و آموزگاران به ترتیب تعداد 96 و 256 نفر مورد بررسی قرار گرفت. برای سنجش هویت سازمانی پرسشنامه چنی - - 1983 و برای سبک رهبری از پرسشنامه باردنز و متزکاس - - 1969 استفاده شد. برای آزمون فرضیهها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد: بین سبک رهبری و ابعاد آن با هویت سازمانی معنیداری وجود دارد. سبک رهبری رابطهمدار قابلیت تبیین 10/2درصد واریانس نمرات هویت سازمانی را دارد.
کلمات کلیدی: هویت، سازمانی،، سبکهای، رهبری، خرمآباد
مقدمه
از جمله عواملی که در بقای سازمانها تاثیر بسزایی دارد و همواره مورد توجه مسئولان و مدیران سازمانهاست، عامل نیروی انسانی است. به نظر کوپر و تیتچر - 2010 - 1 امروزه پژوهشگران و مدیران بهطور روزافزونی به اهمیت تأثیر هویت سازمانی2 بر پیامدهای سازمانی واقف شدهاند. براساس نظر کارملی3 و همکاران - 2007 - هویت سازمانی مبتنی بر نظریه هویت اجتماعی4 شکل گرفته - - 8 و به زعم کرینر5 و آشفورث - 2004 - یک متغیر مهم سازمانی - - 8 و به گفته دیمورا6 و همکاران - 2009 - باعث میشود کارکنان درک بهتری از خود داشته باشند - خودپنداری - و به خواستههای سازمان بیشتر توجه کنند - . - 19 همچنین به اعتقاد وندیک و همکاران - 2004 - و آپکر7 و همکاران - 2009 - کارکنان سازمان را تکیهگاه امن هویت خود دانسته و سرنوشت، ارزشها و اهداف خود را با سازمان گره خورده میبینند - 25و. - 16
یکی از داغترین موضوعات در سالهای اخیر در مدیریت، بحث هویت سازمانی و مهمتر از آن شکلدهی هویت8 است که پژوهشهای بسیار نادری در این زمینه انجام شده است. امروزه در بسیاری از سازمانهای دولتی، نوعی تمایل به افزایش نرخ جابهجایی، کاهش خشنودی شغلی، افزایش میزان غیبت از کار، گسترش بیگانگی از کار و فقدان احساس مسئولیت پذیری کارکنان و به طور کلی عدم هویتیابی اعضا با سازمان خود، مشاهده میشود. لزوم افزایش آگاهی مدیران و اداره کنندگان این سازمانها از هویت سازمانی و منافع بالقوه حاصل از وجود هویت سازمانی قوی و مستحکم، بیش از پیش آشکار میشود. شناخت هویت سازمانی و تلاش جهت توسعه و تقویت آن برای مدیران مهم است؛ زیر ا هویتیابی افراد با سازمان سبب کاهش میزان ترک خدمت کارکنان میشود، رفتارهای موافق و همسو با اهداف سازمان را افزایش میدهد و در نهایت موجب تحقق اهداف سازمان میشود . - 6 - از طرفی مشبکی و روحانی - 2006 - رهبری1 را جوهره مدیریت دانسته - - 7 و ایران نژادپاریزی و ساسانگهر، وجوه افتراق میان سازمانهای موفق و ناموفق را تنها در عامل رهبری پویا معرفی میکنند - . - 7 هریس - 2006 - 2 نیز رهبری را به عنوان عامل مهمی در بهبود گسترده و ایجاد امنیت در مدرسه معرفی مینماید. از سوی دیگر، رسالت اصلی برنامه درسی نظامهای آموزشی، نیل مخاطبان به اهداف غایی است - . - 7
در اهمیت و ضرورت تحقیق حاضر باید خاطرنشان کرد که متغیرهای سبک رهبری3 و هویت سازمانی از مفاهیم مهم در در رفتار سازمانی هستند، ضمن آنکه انجام این تحقیق به افزایش دانش در این زمینه کمک خواهد نمود. از طرفی به اعتقاد اوریالی و چاتمن - 1986 - 4 رهبران سازمانی به ترویج و بررسی هویت سازمانی علاقمندند، زیرا تحقیقات نشان میدهد هویت سازمانی با تعداد زیادی از رفتار، و نگرشها بهطور مثبت رابطه دارد که این امر موجب نتایج مطلوب برای سازمان می-شود - . - 23 از این منظر آموزش و پرورش میتواند در راستای تحقق هدف ذکر شده با بهرهگیری از نتایج تحقیق مسیر رشد، تعالی و موفقیت خود را با سرعت بیشتری طی نماید. با توجه به بررسی متون و مطالعات انجامشده، اجرای پژوهشهایی که بتواند به طور فراگیر، به شناخت و آگاهی از رابطه متغیرهای سبک رهبری و هویت سازمانی بپردازد، ضرورتی اجتنابناپذیر به نظر میرسد. از آنجا که آموزگاران دورهی ابتدایی آموزش و پرورش ناحیه یک شهر خرمآباد بهعنوان زیرمجموعهای از معلمان وزارت آموزش و پرورش فعالیت مینمایند، انجام تحقیق حاضر میتواند به این مهم کمک نماید. براین اساس در جامعه مورد نظر به بررسی رابطه دو متغیر سبک رهبری و هویت سازمانی مبادرت شده است.
اهداف تحقیق
تعیین رابطه بین سبک رهبری و هویت سازمانی تعیین رابطه بین سبک رهبری وظیفهمدار و هویت سازمانی تعیین رابطه بین سبک رهبری وظیفهمدار و هویت سازمانی تعیین رابطه بین سبک رهبری تلفیقی و هویت سازمانی
تئوری و پیشینهی تحقیق
امروزه یکی از چالشبرانگیزترین مباحث سازمانی هویت سازمانی است. این واژه مفاهیمی را دربر دارد که تاثیرات عمیقی بر زندگی افراد و جوامع میگذارد و از سوی دیگر، رابطه مستقیمی با اندیشه و عملکرد کارکنان سازمانها دارد. هویت سازمانی اصطلاح ارزشمندی است که محرک پنهان بسیاری از اعمال گروهی و تلاشهای اجتماعی است. بهطور خلاصه، هویت سازمانی، سازهای زیربنایی در رویدادهای سازمانی است و تبدیل به عامل نهفته بسیاری از رفتارهای سازمانی شده است. از اینرو، توجه فزایندهای را در پژوهشهای مدیریت بهخود جلب کرده است - . - 15 دیک و رالف - 2008 - 5 هویت سازمانی را این این چنین تعریف میکنند: ادراک یکیبودن با سازمانی که افراد خودشان را بر اساس خصوصیات آن سازمان تعریف می-کنند - . - 21 اغلب مقالات در زمینه هویت سازمانی، به مقالات آلبرت و وتن - 1985 - 1 و آشفورث و مایل - 1989 - 2 اشاره دارند. تعریف آلبرت و وتن در رابطه با هویت سازمانی، دو دهه است که تعریف غالب بوده و بیشتر تحقیقات در این زمینه مبتنی براین تعریف است. آنان در کار اصلی خود، چنین استدلال کردند که هویت سازمانی در بردارنده دو معناست: الف - به عنوان یک مفهوم علمی که محققان جهت تعریف ویژگیهای مشخصی از سازمان استفاده میکنند، ب - به عنوان سوالی خودنگری3 که بهوسیله آن، احساسی را نسبت به »آنچه ما هستیم« ایجاد میکنند . - 21 -
به اعتقاد ریکتا - 2005 - 4 در مقایسه با بسیاری از متغیرهای رفتار سازمانی نظیر رضایت شغلی و انگیزش کاری، به هویت سازمانی به عنوان یک مفهوم مستقل تا اواخر دهه 1980 چندان توجه نشده بود. محققان رفتارسازمانی، روانشناسی اجتماعی و ارتباطات در اواخر دهه 1980، هویت سازمانی را به عنوان یک موضوع مستقل مفهومسازی کردند . - 24 - در عملیاتیسازی سازه هویت سازمانی، صاحبنظرانی نظیر پاچن - 1970 - 5، چنی - 1983 - 6 و داتون7 و همکاران - 1994 - آن را با با سه عنصر اساسی در نظر گرفتهاند: .1 ویژگی مشابهت: به معنای ویژگیهای مشترک ادراک شده توسط اعضای سازمان که براساس آن فرد احساس میکند منافع و اهداف مشترکی با سایر اعضای سازمان دارد - پاچن، 1970، چنی، - 1983 و خود را با ویژگیهای مشابه سازمان استخدام کنندهاش توصیف میکند - 20 - ، .2 ویژگی عضویت: به معنای احساس انسجام با سازمان که براساس آن فرد نسبت به سازمان احساس تعلق کرده - پاچن، - 1970 و از عضویت در آن احساس غرور و افتخار میکند - 22 - ، .3 ویژگی وفاداری: به نظر پاچن - - 1970 به معنای حمایت از سازمان که براساس آن فرد از اهداف و خط مشی-های سازمان دفاع و حمایت کرده و نسبت به تحقق آنها از خود اشتیاق نشان میدهد - . - 2
بنا به گفته چن و یه8 بهسازی سازمانها از فرایندهای بسیار گسترده است که در آن عواملی از جمله سبک مدیریت از اهمیت زیادی برخوردار است . - 1 - ریت - 2004 - 9 معتقد است که رهبری یک سازمان مانند رهبری یک ارکستر است که آن رهبر باید نتها و سازهای موسیقی را کاملاً بشناسد تا بتواند احساس خود را بر نوازندگان تحمیل و صدای خوشایند و مطلوبی را به گوش شنوندگان برساند . - 1 - سبک رهبری مجموعهای از نگرشها ، صفات و مهارتهای مدیران است که بر پایه چهار عامل نظام ارزشها ، اعتماد به کارمندان ، تمایلات رهبر و احساس امنیت در موقعیتهای مبهم شکل میگیرد . - 10 - همچنین به نظر پرا - 2000 - 10 سبک رهبری مدیران بیانگر چگونگی تعامل آنها با کارکنان تحت سرپرستی میباشد . - 10 - از نظر باربر - 1985 - 11 سبک رهبری روش عمل رهبر یا مدیر است که تابعی از جهانبینی رهبری است . - 12 - به نظر میرسد یکی از عوامل مرتبط با سبک رهبری مدیران هویت سازمانی است. تاکنون تئوریهای مختلفی در زمینه مدیریت و رهبری توسط صاحب نظران ارائه شده است - هرسی و بلانچارد12، . - 1972 در این زمینه میتوان به تئوریهای یکهتاز ، سیستم یک لیکرت ، ساخت وظیفه و قدرت مقام، تولیدمدار، تحقق هدف ، ساختدهی و وظیفهمدار در یک سمت و در سمت دیگر به تئوریهای سیستم چهار لیکرت ، ملاحظهگری ، کارمندمدار ،
