بخشی از مقاله
رابطه شادکامی با انگیزه پیشرفت در دانش آموزان
چکیده:
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه شادکامی با انگیزه پیشرفت دانش اموزان شهر تربت جام بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دبستانی شهر تربت جام تشکیل داده بودند. نمونه پژوهش متشکل از 110دانش آموز پایه چهارم شهر اهواز که به صورت خوشه ای انتخاب و با پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس (AMQ) وپرسشنامه شادکامی آکسفورد ارزیابی شدند .یافته های پژوهش نشان داد که بین شادکامی و با انگیزه پیشرفت دانش آموزان ،رابطه مستقیم (مثبت) وجود دارد.رگرسیون تک متغیری وگام به گام هم نشان می دهد که شادکامی پیش بینی کننده انگیزه پیشرفت برای دانش آموزان است. نتیجه کلی به دست آمده این است که آموزش شادمانی ؛انگیزه پیشرفت دانش آموزان را در پی خواهد داشت .
واژه های کلیدی : انگیزه پیشرفت ، شادکامی، دانش آموزان
1
مقدمه
شادمانی: عبارتست از بودن در حالت خوشحالی و سرور و دیگر هیجانـات مثبـت، راضـی بـودن از زنـدگی و فقـدان افسردگی، اضطراب و سایر هیجانات منفی(انگیزه پیشرفت تمایل فرد در رسیدگی به اهداف شخصی تعیین شده است. ؛ کاستا(1981)1؛ فرانسـیس(1998) 2 و ارتبـــاط آن بـــا عـــزت نفـــس (وارت،2001؛آرجیـــل2001 داینـــر،1984؛بنتـــال3،(1992 واعتقـــادات مـــذهبی (مایرز4،2000؛گریلی5،1975؛هیلز6 وآرجیل 1998؛هالمان(1987) 7؛ سرمایه اجتماعی یـا همبسـتگی اجتمـاعی (هوپکـه8 ،(2001 اوقات فراغت (هیلز و آرجیل ،(1998، وضعیت اقتصادی (داینرو ،(1999؛ و سلامت روان (علیپور ،نوربـالا ،اژه هـای و مطعیان،1379؛سالوی9 ،2000؛ینهوون ،(1988 نشان داده شده است . دینر و لوکاس(1999) 10عناصر سـلامت ذهنـی و روانـی را درحــوزه هــای شــناختی و عــاطفی ،موردبررســی قــرار دادنـدو نقــش عواطــف مثبــت ومنفــی را در آنهــا آشــکار ساختند.کاواماتو(1999)11 افزایش شادمانی رادرارتباط مسـتقیم بـا افـزایش وضـعیت سـلامت اشـتها،خواب،حافظه روابـط خانوادگی ،دوستی ،وضعیت خانوادگی ودرنهایت سلامت روان می داننـد . جـاچیم اسـتوبر و رامبـو(2007) 12 در تحقیقـی نشان دادند که تلاش برای رسیدن به کمال با امید به موفقیت و انگیزه پیشرفت ارتباط مثبت و معنا دار دارد و نیز تـلاش برای رسید به کمال و امید به موفقیت و انگیزه پیشرفت با علائم افسردگی و شـکایات جسـمانی ارتبـاط منفـی دارد ایـن یافته ها پیشنهاد می کند که ترس از شکست و شکایات جسمانی در افرادی که از فشارهای خانوادگی رنج می برند بیشـتر است.( نقل از بهرامی، عباسیان فرد، . (1389 رابطه چند گانه وجود دارد. همچنین نتایج تحلیلی رگرسیون نشان داد کـه از بین متغیر های پیش بینی متغیر کمال موفقیـت مـی باشـد. کلانتـری((1385 پژوهشی نشان داده که بین الگوهای اجتمـاعی دختـر رابطـه منفـی معنـی دار وجود دارد و در بین الگو های سخت والدین و انگیزه پیشرفت دختران رابطه معنی دار مشاهده نشـد. و همچنـین تحلیـل رگرسیون نشان داد که بین حیطه های سازگاری فرد- اجتماعی و انگیزه پیشرفت دانش آموزان دختـر رابطـه چنـد گانـه وجو د دارد. جعفری((1385 در تحقیقی به این نتیجه رسید که طبقه اجتماعی بر انگیزه پیشرفت افراد اثر گذار مـی باشـد. به عبارتی انگیزه پیشرفت افراد تحت تاثیر ساختار های اجتماعی می باشد.
ابزار اندازه گیری:
الف)پرسشنامه شادکامی آکسفورد
ب) پرسشنامه انگیزه پیشرفت((AMQ
پرسشنامه شادکامی آکسفورد:
این ابزاردرسال 1990 توسط آرجیل ولوتهیه شده است ،آرجیل پس از رایزنی بابک ،جملات مقیاس افسـردگی اورا معکوس کردوبدین ترتیب 21ماده تهیه شدو11 ماده دیگرنیزبه آن افزودتاسایرجنبه های شـادکامی رادربرگیرد.سـپس ایـن مقیاس را درموردتعدادی از دانش آموزان اجرا نمودندوباتوجه به روایی سوری پرسـش هـا وحـذف چنـدماده،درنهایت فـرم نهایی 29 سوالی پرسشنامه آماده گردید.عتبار این پرسشنامه توسط آرجیل %83(1994) اعـلام شـد.این پرسشـنامه دارای 29گزینه می باشد .دامنه تغییرات بین 0تا116 می باشد و هر چه فرد نمـره بیشـتری کسـب نمایـد از احسـاس شـادکامی بیشتری برخوردار است .پرسشنامه شادکامی آکسفوردتوسط علی پورونوربالا به فارسی ترجمه شـده ودرسـتی برگـردان آن توســط 8 متخصــص (روانشــناس وروانپزشــک) تاییــد گردیــده است.ســپس بــه صــورت مقــدماتی درموردتعــدادی دانشجواجراواصلاحاتی بروی آن انجام گرفته است .
با اجرای فرم نهایی آزمون ،شاخص های آماری ازجمله همسانی درونـی وآلفـای کرونبـاخ آن محاسـبه گردیـده کـه برابربا %93 می باشد.با روش دونیمه کردن به روش اسپیرمن بروین مقدار%92 وبه روش گـوتمن %91 گـزارش شـده اسـت
.برای بررسی روایی سوری پرسشنامه ،از 10 متخصص (روانشناس وروانپزشک)نظرخواهی شده که همگی آن را تایید کـرده اند .به منظوربررسی روایی عاملی ازروش تحلیل عوامل استفاده شده وبا بهره گیـری از روش اسـتخراج مولفـه هـای اصـلی وچرخش واریماکس 5 عامل خوشنودی اززندگی ،خلق مثبت،سلامتی ،کارآمدی وعزت نفس مشخص گردیده است .عوامـل پــنج گانــه توانســته انــد% 57 واریــانس کــل را تبیــین کننــد.آلفای کرونبــاخ گــزارش شــده بــرای عوامــل پــنج گانــه عبارتنداز:%89،%84،%81،%68،%58،(علی پورونوربالا(1378 .دراین پژوهش ،پایایی پرسشـنامه شـادکامی آکسـفوردبه روش آلفای کرونباخ به منظوربررسی همسانی درونی به میزان %91 به دست آمد.بعد از جمع نمرات ،هر چقدر فرد نمره بیشـتری کسب نماید از احساس شادکامی بیشتر برخوردار است.
(AMQ) پرسشنامه انگیزه پیشرفت
پرسشنامه انگیزه پیشرفت ابزاری مدادیBکاغذی است که توسط هرمانز((1970 تهیه و تدوین شده و بـه وسـیله شکرکن و برومند نسب((1381 به فارسی برگردانده شده است. این پرسشنامه 29 ماده دارد که بـه صـورت جمـلات نیمـه تمام می باشند و به دنبال هر جمله چند گزینه داده شده است .چهت یکسان سـازی ارزش سـئوالات بـرای هـر29 سـوال پرسشنامه 4 گزینه نوشته شد . این گزینه ها به حسب اینکه شدت انگیزه پیشرفت از زیاد به کم یا کم به زیادباشد به آنهـا نمره داده میشود. نمره گذاری پرسشنامه با توجه به ویژگی های 9گانه سوالات براساس آنها تهیه شده است انجام می گیرد
. بعضــی از ســوالات بــه صــورت مثبــت و بعضــی دیگــر بــه صــورت منفــی ارائــه شــده اســت د رســوالات شــماره 29،28،27،23،20،16،15،14،10،9،4،1به الف 1،به ب2،به ج3،ودال 4و درسوالات شماره ،26،25،24،15،14،22،21،19،18،17،13،12،11،8،7،6،5،3 بــه الــف 4بــه ب 3بــه ج2 ودال 1 داده مــی شــودو دامنــه تغییرنمرات از 29تا116 می باشد. .ضریب همبستگی محاسبه شده r=0/46 بود که در سطح 0/05 معنی دار بود. همچنـین برای محاسبه ضریب پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شده. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده 0/78 و ضریب پایـای محاسبه شده با استفاده از روش های گاتمن و اسپرمنBبراوان به ترتیب 0/70 و 0/72 می باشد.سوالات به دست مـی آیـد اگر بالا باشدنشانگر انگیزه پیشرفت بالا و نمرات پائین بیانگر انگیزه پیشرفت پائین در فرد می باشـد . هـرمنس بـرای تهیـه پرسشنامه 10 ویژگی متمایز کننده افراد دارای انگیزه پیشرفت بالا از افراد باانگیزه پائین را که حاصل پـزوهش هـای قبلـی بود ،به عنوان مبنا برای انتخاب سوالها برگزید . این 10 ویژگی به شرح زیر می باشد .
-1بالا بودن سطح آرزو.
-2 انگیزه قوی برای تحرک به سوی بالا.
-3 مقومت طولانی در مواجهه با تکالیف باسطح دشواری متوسط. -4 تمایل به اعمال تلاش مجدد در انجام تکالیف نیمه تمام .
-5 ادراک پویایی از زمان ،یعنی احساس این که امور سریع روی می دهند .
-6 آینده نگری.
-7توجه به ملاک شایستگی ولیاقت در انتخاب دوست و همکار . -8 باز شناسی از طریق عملکرد خوب در کار.
-9 انجام دادن کاری به نحو احسن .
- 10 رفتار ریسک کردن پائین.
فرضیه اول: بین شادکامی و انگیزش پیشرفت دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
جدول .1 ماتریس ضرایب همبستگی پیرسون نمرات شادکامی و انگیزش پیشرفت دانش آموزان.
