بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه باسبک زندگی بیماران افسرده مراجعه کننده به مراکز مشاوره بود. طرحواره های ناسازگاراولیه ونشخوار فکر ی مؤلفه های هستند که در اختلال افسردگی نقش به سزایی ایفا می کند و منجر به تداوم و تشد ید علائم اختلال و زمینه ساز بروز سایر اختلالات روانی می شوند. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه بیماران افسرده مراجع کننده به مراکز مشاوره شهرکرمانشاه بودندکه که از بین آنها تعداد 110نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. روش تحقیق از نوع همبستگی بوده و جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه طرحواره ناسازگاراولیه یانگ فرم کوتاه ، پرسشنامه سبک زندگی میلرواسمیت وپرسشنامه افسردگی بک استفاده شد. برای تحلیل آماری دادهها از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه همزمان استفاده شده است.
نتایج تحلیل داده های این پژوهش نشان میدهد که: - 1 بین مؤلفه های طرحواره های ناسازگار اولیه با سبک زندگی در افراد افسرده در تمامی مؤلفه ها به جز وابستگی، معنادار بود. بین مؤلفه های رها شدگی، انزوا اجتماعی، شکست، آسیب پذیری نسبت به ضرروبیماری ،گرفتاری، اطاعت، ایثار، بازداری هیجانی، خویشتن داری وخودانظباطی ناکافی با سبک زندگی رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت. که می توان گفت با افزایش این مؤلفه ها درافراد افسرده میزان سبک زندگی ناسالم نیز افزایش می یابد. اما در مؤلفه های محرومیت هیجانی، بی اعتمادی، نقص، وابستگی، معیارهای نامنعطف، استحقاق رابطه منفی و معناداری وجود داشت. که می توان گفت با افزایش این مؤلفه ها به طور معناداری سبک زندگی سالم کاهش می یابد. در مجموع نیز طرحواره های ناسازگار اولیه با سبک زندگی در افراد افسرده ارتباط وجود داشت . - 2 بین سردرگریبانی با سبک زندگی رابطه مثبت، بین درونگری با سبک زندگی رابطه منفی و بین نتایج با سبک زندگی رابطه مثبت وجود دارد.
واژهای کلیدی : طرحواره ناسازگاراولیه، اختلال افسردگی، سبک زندگی
مقدمه
افسردگی1، از شایعترین تشخیصهای روانپزشکی است که با روند رو به رشد و شیوع آن، مشکلی اساسی برای بهداشت روان ایجاد کرده است. سازمان بهداشت جهانی پیش بینی میکند که تا سال 2020 افسردگیدوّمین علت ناتوانی پس از بیماری ایسکمی قلبی،باشد - سادوک وسادوک2،. - 2000 یافتههای همهگیرشناسی در کشورهای مختلف حاکی از شیوع متفاوت افسردگی در جوامع مختلف است. در سال 1990 میزان افسردگی در جهان 472 میلیون نفر و در ایران حدود 5 میلیون نفر برآورد شدهبود - کیمیایی،شفیع آبادی،دلاور،صاحبی، - 1385 که نشاندهنده شیوع بالا و اهمیت اختلال افسردگی در ایران و جهان است. همچنین، مطالعات شیوع افسردگی در ایران نشان میدهد که احتمال ابتلای زنان به افسردگی - 30/5 درصد - بیش از مردان 16/7 - درصد - است - کاویانی، جوهری وبحیرانی،. - 1384 تقریباً در سراسر جهان و در همه کشورها و فرهنگها شیوع افسردگی در زنان دو برابر مردان است. از همه بیماریهای جسمی و روانی در زنان15-45 ساله افسردگی شایعترین بیماری شناخته شدهاست - سین ها3،. - 2005
مفهوم سبک زندگی4 به عنوان مجموعه ای از ویژگی های شخصیتی است که هر فرد به طور ذهنی در سا ل های اولیه کودکی آن را در قالب نوعی طر ح واره ی نظام یافته ی فردی در بافت اجتماعی خانواده برای خود طراحی می کند - علیزاده،. - 1382 نتایج پژوهش های مختلف نشان می دهد که هنگامی که سبک زندگی فرد دستخوش تغییر می شود - مثلاً به علت سبک زندگی ناسالم، فرد دچار اضافه وزن و مشکلات مربوط به سلامتی می شود - سلامت روان وی نیز به مخاطره می افتد؛ ابتلا به افسردگی، اضطراب و همچنین کاهش عزت نفس از پیامدهای آن هستند - ملنیک و همکاران5،. - 2006 طرحواره های ناسازگار اولیه، الگو ها یا درون مایه های عمیق، فراگیر و ناکارآمدی است که دردوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفته، در دوران بزرگسالی تداوم می یابد و در عمیق ترین سطح شناخت، عمل می کند که معمولا فرد نسبت به آنها آگاهی ندارد. طرحواره ها، باعث می شود افراد مستعد افسردگی، اضطراب، روابط بین فردی ناکارآمد و اختلالات روانی- جسمانی شوند. - نوردهال و همکاران - 20 05 , 6
فاسکو و فریمن - 2004 - 7 معتقد است که طرحواره ها ، مفروضهها یا قوانین زیر بنایی هستند که افکار و رفتارهای فرد را کنترل میکنند و در طول سالهای زندگی فرد تحول یافتهاند . محتوی طرحواره ها کلیهی جنبههای زندگی فرد اعم از آگاهانه و یا نا آگاهانه را در بر میگیرد.طرحواره ها ، معنی و ساختاری که فرد به دنیا میآید را ایجاد میکند . در عین حال تحول طرحواره ها تحت تأثیر فرهنگ ، خانواده ، مذهب و عوامل مربوط به جنسیت ، سن یا شخصیت فرد قرار دارد . طرحواره ها به عنوان باور های بنیادین ناکارآمد در نظر گرفته میشوند که توسط یک حمله فعال میشود . در حقیقت طرحواره ها ذخیره میشوند تا در شرایط خاص فعال شوند - جیمز8، ریچلت و بالتون9 ، . - 2007 پژوهش ها نشان داده اند که طرحواره های ناسازگار دربسیاری ازاختلالات مانند اضطراب، ارتباط های ناکارامد، سوء مصرف مواد ، اختلال خوردن10، اختلال وحشتزدگی با گذرهراسی11، افسردگی واختلال اضطراب اجتماعی12 نقش دارند .
بیان مساله
افسردگی بعنوان بیماری سرما خوردگی درمیان اختلالات روانپزشکی لقب گرفته است - استافر13،. - 2000 این استعاره به شیوع گسترده افسردگی اشاره دارد . احتمال خطر افسردگی عمده درطول زندگی برای زنان بین 10-25درصد وبرای مردان بین 5 -12درصد است - سادوک وسادوک ، 2004،ترجمه پورافکاری،. - 1383 در ایران حدود 25 درصد افراد از نوعی افسردگی رنج میبرند. افسردگی بیماری است که بر روی همه جوانب زندگی تأثیر منفی میگذارد و علائمی از اختلالات جسمی، روحی و روانی، فکری، رفتاری و عملکردی دارد که باعث میشود سبک زندگی افراد افسرده بطور محسوسی افت کند. امروزه اعتقاد بر این است که 70درصد بیماری ها،به گونه ای باسبک زندگی فرد درارتباط است - بهدانی، سرگلزایی، قربانی، . - 1379
خلق افسرده واحساس عدم لذت نشانه های کلیدی افسردگی هستند تقریبا همه بیماران افسرده ازکم شدن انرژی شکایت دارند هشتاد درصدبیماران نیز از مشکلات خواب شکایت دارند.کاهش اشتها،عدم تمرکز،احساس بی ارزشی، بلا تکلیفی،افکارمرتبط بامرگ وخودکشی نیزشایع هستند - طلایی وهمکاران، . - 1384 سبک زندگی در طی دو دهه گذشته، یکی از مهم تر ین موضوعات تحقیقات بالینی بوده و به عنوان یکی از جنبه های مؤثر در مراقبت از بیماران به آن تأکید شده و بررسی آن به منظور تشخیص تفاوت ها ی موجود بین بیماران و پیش بینی عواقب بیمار و ارزشیابی مداخلات درمانی مورد استفاده قرار گرفته است.
