بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین طرح واره های ناسازگار اولیه با اضطراب اجتماعی و پرخاشگری در نوجوانان پرداخته بود. جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان مناطق 22 گانه شهر تهران در سالتحصیلی 1394-1395 بودند که از میان آنها حدود 384 نفر به صورت تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه در میان این افراد اجرا گردید. بعد از جمع آوری پرسشنامه ها، داده ها برای تجزیه و تحلیل معتبر شناخته شد و با استفاده از تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS مورد تحلیل قرار گرفتند که نتایج آن به شرح ذیل است. از بین طرحواره ها، طرحواره گوش به زنگی بیش از حد و بازداری بیشترین همبستگی را با مقدار ضریب رگرسیون -0/08 - ضریب همبستگی - r= 0/08 - با اضطراب اجتماعی نشان داده است. .ونیز که طرحواره های ناسازگار با پرخاشگری همبستگی دارند. که از بین طرحواره ها، طرحواره خودگردانی و عملکرد مختل بیشترین همبستگی را با مقدار ضریب رگرسیون -0/08 - ضریب همبستگی - r= -0/08 - با پرخاشگری نشان داده است.
کلید واژه: طرحوارههای ناسازگار اولیه،پرخاشگری،اضطراب اجتماعی،نوجوانان.
مقدمه :
همان طور که می دانیم یکی از بهترین راه های حل مسئله پرخاشگری، شناخت عوامل پدید آئی آن است، شیوه های فرزند پروری1 نیز به عنوان متغیر مستقل این پژوهش یکی از مولفه های بسیار مهم در خانواده است که مجموعه ای از رفتار هاست که تعاملات کودک- والد را در طول دامنه گسترده ای از موقعیت ها توصیف می کند و یک جوّ تعاملی تأثیر گذار را به وجود می آورد - محرابی، . - 1383 شاید بهترین مدل تاثیرگذار در رویکرد »تیپنگر« سبک های فرزندپروری، مدلی است که - بامریند2 - 1973نوجوانی یکی از عمده ترین دوره ها در شکل گیری زندگی فرد محسوب می شوند، دوره زمانی که در حد فاصل بین کودکی و برزگسالی واقع شده است - فرامرزی، . - 1390
در این سنین نوجوانان نیاز دارند سبک زندگی بزرگسالانه را یاد بگیرند، برای استقلال آماده شوند، و به شیوه ای پخته با دنیای واقعی پیوند یابند، در این دوره اغلب از نوجوان انتظار می رود با سبک های والدینی ادراک شده که مشخصه بزرگسالی است، رفتار کند. عمده مدارس در این دوره بیشتر بر تکالیف تحصیلی تاکید دارند و کمتر به خود نوجوانان می پردازند، به رغم اینکه این دوره زمانی مشکلترین و گیج کننده ترین مراحل از رشد فرد است. برای یک نوجوان، زندگی مملو از تغییرات بدنی مانند بلوغ و تغییرات هورمونی، تغییرات شناختی مانند رشد توانایی استدلال، تغییرات شخصیتی و فشارهای اجتماعی است، که هر کدام چالش های خاص خود را به همراه دارند - واگنر3 وهمکاران . - 2006
بیان مسئله
نوجوانی یکی از عمده ترین دورهها در شکل گیری زندگی فرد محسوب میشوند، - فرامرزی، . - 1390 این دوره، دوره جولان هیجانیاست،4 هیجانات اغلب فرد را احاطه کرده و وی را به سویی می کشانند، و نهایتاَ به تلّون و تمرد منتهی می شوند. در این دوره ممکن است بین نوجوان با والدین اصطکاک یا اختلافاتی در استقلال طلبی پیش آید به این خاطر که هرچند نوجوان از لحاظ جسمی به رسش5 رسیده اما بخاطر ناپختگی عاطفی اغلب برخی از محدودیت ها را انکار می کند. باید به این نکته اشاره کرد که بلوغ عاطفی اساساَ کندتر رشد می یابد. هنوز مشخص نیست که آیا نوجوانان در آرامش بخشی و احساس آسایش با خود با مشکلاتی مواجهه هستند یا نه - والستاد، سیوراستون، و نیلسون6، . - 2011 که آیا بین انواع طرحواره ها که عامل موثری در شکل گیری نحوه تعامل با اطرافیان هستند با پرخاشگری و اضطراب اجتماعی نوجوانان رابطه وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت پژوهش
اختلال اضطراب اجتماعی یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی و نوجوانی است .به علاوه در تحقیقات گسترده ای که انجام گرفته این موضوع ثابت شده است که آسیایی ها وحتی آمریکائی های آسیایی تبار به میزان بیشتری نسبت به اروپائی ها و آمریکائی ها اضطراب اجتماعی را تجربه می کنند.یافته های زیادی در این زمینه نشان می دهدکه چطور ساختارهای فرهنگی متفاوت در میزان ابتلا به اضطراب اجتماعی درکشورهای مختلف تأثیرگذار است - نیشی زاوا ،. - 2004 پرخاشگری نیز یکی از مسایل مهم دوره نوجوانی است و مشکلات مربوط به خشم، همچون کینه ورزی و پرخاشگری از دلایل مهم ارجاع کودکان و نوجوانان برای مشاوره و رواندرمانی است. آن چه که باعث توجه پژوهشگران به پرخاشگری شده، پیامدهای این گونه رفتارها برای نوجوانان مانند ایجاد تصویر منفی در میان همسالان و آموزگاران، طرد از سوی همسالان، افت تحصیلی، مصرف مواد و بزهکاری می باشد - کاسینوف 1و گرمن2، . - 2004
طرحواره ها:
آنچه که در حیطه رواندرمانی در ارتباط با طرحواره ها مهم است، این عقیده است که اکثر طرحواره ها در سالهای زندگی شکل گرفته و ادامه یافته اند تا اینکه پیچیده و دارای جزئیات فراوان شده اند، و سپس روی تجارب بعدی زندگی آنچنان اثر گذاشته اند که دیگر هیچ تجربه ای بدون دخالت آنها ممکن و میسر نیستند. به این ترتیب به دلیل نیاز به "انسجام شناختی" و جهت حفظ دیدگاه ثابتی از خود و دنیا به استفاده از طرحواره ها - حتی اگر عملاً نادرست و تحریف شده باشند - ، روی می آورند - یانگ،. - 1990 طرحوارههای اولیه باورهایی هستند که افراد درباره خود، دیگران و محیط دارند، و به طور معمول از ارضا نشدن نیازهای اولیه به خصوص نیازهای عاطفی در دوران کودکی سرچشمه میگیرند - زانگ و هه، . - 2010 در واقع طرحوارههای ناسازگار اولیه در طول زندگی ثابت و پابرجا هستند و اساس ساخت های شناختی فرد را تشکیل میدهند.
این طرحوارهها به شخص کمک میکنند تا تجارب خود را راجع به جهان پیرامون سازمان دهند و اطلاعات دریافتی را پردازش کنند - تیم، . - 2010 پژوهشگران بر این عقیدهاند که طرحوارههای ناسازگار اولیه همچون یک صافی برای اثبات یا تایید تجارب کودکی عمل می-کنند و به نشانههای بالینی نظیر اضطراب، افسردگی و کاهش سلامت روانی منجر میشوند - گرین هاوس، کولینز و شاو، 2003؛ سلیگمن، شولمن و ترایون، . - 2007 بر اساس نظر یانگ - - 2005، در بعضی افراد به خاطر تجارب منفی کودکی، طرحوارههای ناسازگار اولیه ایجاد میشود که بر شیوه ی تفکر، احساسات و رفتار آنها در روابط صمیمانه بعدی و سایر جنبههای زندگی آنها تاثیر میگذارد. همچنین طبق نظر یانگ، طرحوارههای هیجانی ناسازگارانه، زیر بنایی ترین سطوح شناختی هستند که موجب سوگیری در تفسیرهای ما از رویدادها می شوند و این سوگیریها در آسیب شناسی روانی میان فردی به صورت سوء تفاهمها، نگرشهای تحریف شده، گمانه زنیهای نادرست، هدف و چشم داشتهای غیرواقع بینانه مشخص میشوند و در نهایت منجر به شکلگیری و تشدید نشانههای اختلالات روانشناختی و اضطرابی میشوند - بهار و دوگاز، . - 2009
