بخشی از مقاله
چکیده
در اقتصاد دانش محور، اطلاعات ارزشمندترین فرآورده ماست و این روزها در حجمی کم و بیش بی نهایت و بی آن که کاری کنیم به وسایل ارتباطی و الکترونیک ما سرازیر شده یا فقط با چند کلیک موس در دسترس است. تکنیک های بدیع به کمک شما و سازمانتان برای نجات از غرق شدن در اطلاعات آمده اند. حجم فزاینده اطلاعات بر کیفیت تصمیم گیری، خلاقیت و بازدهی فرد هم تاثیر می گذارد. تصمیم های داده محور اغلب تصمیم بهتری هستند و رهبران یا این واقعیت را می پذیرند یا افراد پذیرای این واقعیت جایگزین آن ها می شوند.سازمان ها دارای منابع مختلفی هستند که گروهی از این منابع غیرقابل تولید و منحصر به فرد و با ارزش هستند یکی از مهم ترین آنها منابع دانش باشد.
کوچک سازی و توسعه تکنولوژی از طریق رشد منابع اطلاعاتی که موجب گردید تهیه و توزیع اطلاعات به راحتی صورت گیرد و تغییر سریع تقاضا باعث رشد سریع مدیریت دانش گردیده است. سازمان های دولتی با قدرت دانش می توانند در بلند مدت در عرصه ای رقابت موقعیت خود را حفظ کنند و کارایی خود را افزایش دهند و استراتژی های سازمانی خود را مدیریت کنند و در روند رسیدن به این استراتژی ها بهتر عمل نمایند. اگر سازمان ها به مدیریت دانش توجه نکنند فاصله قابل توجه ای به نسبت سازمان های دیگر و همچنین استراتژی های سازمانی خود پیدا خواهند کرد.
واژگان کلیدی: دانش، سازمان های دانش محور، مدیریت استراتژیک
دانش
دانش به عنوان محصول تولید و نه منبع تولید انگاشته شده است - . - KODAMA, 1995 بر خلاف کاهش بازدهی منابع سنتی مثل پول، زمین، ماشینآلات و غیره ، دانش منبع افزایش عملکرد کسب و کار است. آنچه درخور توجه است این مهم است که بازار نیز ارزش دانش و عوامل نامشهود دیگر در فرایند ایجاد ارزش را تشخیص داده استاخیراً. میزان و نسبت این »ارزش پنهان« تغییر کرده است - . - Bontis et al, 1999 دانش سطح بالاتری از شناخت را نشان می دهد که شامل قواعد، الگوها و تصمیمات است. در این سطح، خرد مطرح می شود که دانش، تجربیات و مهارتهای تحلیلی در انسان را به کار می گیرد تا دانش جدیدی را برای مواجهه با یک شرایط و یا سازگاری با آن فراهم آورد . انواع دانش را به دو دسته دانش ضمنی و دانش صریح تقسیم کرده اند - . - Nakata and Takeuchi دانش ضمنی دانشی می باشد که در ذهن افراد وجود دارد و بیشتر برداشت های ناگفته از پدیده هاست . این دانش از ارزش بالایی برخوردار می باشد و انتقال آن به دیگران مشکل است، زیرا برای دیگران ناشناخته است و دسترسی به آن دشوار می باشد ولی دانش صریح دانشی است که بین افراد مشترک است شکل اسناد و مدارک قوانین، دستورالعمل ها، روشها، اقدامات و ارزشها وجود دارد - . - Davenport. Etal,2000
سازمان های دانش محور
اطلاعات ماده خاصی برای تصمیم گیری به منظور خلق دانش جهت پیشبرد امور سازمانهای مدرن است - Stonecash, .1981 - برای دستیابی به کیفیت بهتر، همه کارکنان باید از قدرت فکری خود بهتر استفاده کنند - جعفری و کلانتر، . - 1382 موفقیت امروز و آینده سازمان ها و همچنین در رقابت بین سازمانها، تا حد کمی مبتنی بر تخصیص منابع فیزیکی و مالی و تا حد زیادی مبتنی بر مدیریت دانش خواهد بود. بنابراین، وظیفه رهبری در یک سازمان دانش محور خلق محیطی برای مدیریت دانش است. در عصر حاضر چالش پیش روی مدیران آماده کردن محیط مناسب برای رشد و پرورش ذهن انسان در سازمان دانش محور است - . - Bontis, 1996 مهارت بنیادی برای مدیران سازمان های دانش محور »مدیریت دانش« است - Quinn,.1992 -
بررسی ها نشان می دهد که مدیریت دانش، موضوعی است که در بخش خصوصی متولد شده و رشد یافته و در مورد پیشینه مدیریت دانش در سازمان های دولتی کمتر صحبت شده است و همچنین در خصوص مدیریت دانش در سازمان های دولتی، موضوع در مورد سازمان های دولتی نوپا و در مرحله ابتدایی است و باید توجه ویژه ای به آن بشود - ابطحی و صلواتی، . - 1385 بهنظر می رسد که دستیابی سازمان های بخش دولتی به این منبع عظیم، به دلیل دستیابی آسان به اعتبارات دولتی، با کندی همراه بوده است - کویمان و الیاسن، . - 1370 ولی در صورت پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان ها می تواند هزینه های انجام کارها را کاهش دهد و خدمت به ارباب رجوع را ارتقاء دهد. سازمان های هوشمند بر دانش مورد نیاز سازمان خود مسلط می شوند و با ایجاد سرمایه های اجتماعی به عنوان یک شایستگی سازمانی، این دانش را به مرحله اجرا می گذارند. این فرهنگ سازمانی با آموزش، مشاوره و نظارت، همکاری و تشریک مساعی و اعتماد به جای رقابت با یکدیگر، باعث افزایش یادگیری می شود - بیکر، . - 1382
مدیریت دانش
تبدیل اطلاعات به مزیت رقابتی به مهارت های تازه و سبک مدیریتی جدیدی نیاز خواهند داشت. با استفاده از علم تجزیه و تحلیل اطلاعات را از میان داده ها گردآوری کرده و آن را به زبان مزیتی رقابتی در سازمان برم می گردانیم - Andrew .McAfee and Erik Brynjolfsson, 2012 - مدیریت دانش، فرایند یا فعالیت ایجاد، به دست آوردن، تسخیر، تسهیم و به کار بردن دانش، هر جایی که وجود داشته باشد، برای افزایش یادگیری و عملکرد در سازمان ها است - نوروزیان، . - 1385مدیریت دانش فرایندی است که طی آن سازمان به تولید ثروت از دانش و یا سرمایه فکری خود می پردازد - همان، . - 1385 فرایند مدیریت دانش مبتنی بر چهار رکن است : - Hales,2001 -
الف - محتوا: که به نوع دانش - آشکار یا نهفته بودن - مربوط می شود؛
ب - مهارت: دستیابی به مهارت هایی جهت استخراج دانش؛
ج - فرهنگ: فرهنگ سازمان ها باید مشوق توزیع دانش و اطلاعات باشد؛
د - سازماندهی: سازماندهی دانش موجود؛
علل پیدایش مدیریت دانش
پیچیدگی و سرعت به همراه ارتباطات جهانی که مرز کشورها را در می نوردد، خط مشی گذاران را با مسئولیتی خطیر روبرو ساخته است. آنان برای تصمیم گیری در چنین فضایی باید مجهز به ابزارها و شیوه های جدید باشند و برای تحقق این هدف باید دانش جدیدی را در خط مشی گذارای بنیاد گذارند - الوانی و شریف زاده، . - 1379 سازمان های دولتی چاره ای جز حرکت به سمت مدیریت دانش ندارند :
الف- جهانی شدن: روند جهانی شدن بر مدیریت بخش دولتی تاثیر می گذارد. همانند سایر نظریه های اجتماعی یا علمی، در اداره امور دولتی نیز انتشار اثرات تکنولوژی، چنان به سرعت رخ می دهد که بیش از پیش، مرزهای ملی ماهیت خود را از دست می دهند . - Riggs, 1991 - یکی از نمودهای جهانی شدن در درون کشورها، کمرنگ تر شدن تمایز بین بخش عمومی و بخش خصوصی خواهد بود - الوانی و دانایی فرد، . - 1388
ب- خط مشی گذاری: خط مشی گذاران و مجریان کشورهای در حال توسعه، اغلب دانش کافی ندارند و اقدامات آنها بیشتر مبتنی بر حدس و گمان است تا تحلیل منظم؛ هزینه تولید اطلاعات در این کشورها زیاد و تامین خدمات پشتیبانی بسیار دشوار استافزون. بر این، دولت ها و بروکرات ها غالباً جهت گیری غربی یا فن سالارانه دارند و از تاثیرات مثبت دانش بومی بر فرایندهای خط مشی گذاری غافل اند . - Chambers, 1993 -
