بخشی از مقاله
چکیده
موضوع تحقیق حاضر بررسی رابطه مدیریت معنوی با فضای سیاسی و جامعه پذیری در ادارات ورزش و جوانان آذربایجان غربی است. بدین منظورمدیریت معنوی بامطالعه کتب، مقالات متعدد وکسب نظر ازکارشناسان امرونظریه فری 2005 - - درهفت بعد - چشم انداز، عشق به هم نوع، امید - ایمان - ، عضویت، معناداری، تعهد سازمانی، بهرهوری و بهبود مستمر - وفضای سیاسی بر پایهی نظریه فریس و کاکمار - - 1992 وجامعه پذیری سازمانی براساس مدل تائورمینا - - 1994درچهار بعدآموزشی،تفاهم،حمایت همکاران،چشم اندازآینده تعریف عملیاتی گردیده است. جامعه آماری تحقیق حاضر کارکنان ادارات ورزش و جوانان آذربایجان غربی بوده که 246 نفر بوده و حجم نمونه آماری بر اساس رابطه کوکران 150 نفر برآورد و به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شده است.
ابزار جمعآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد رهبری معنوی فری - - 2005 وپرسشنامه فضای سیاسی فریس و کاکمار - - 1992 و جامعه پذیری سازمانی تائورمینا - 1994 - می باشد برای تجزیه و تحلیل دادههای بدست آمده از پرسشنامههای جمعآوری شده از روشهای آماری و توصیفی و استنباطی استفاده شده است بدین ترتیب که برای طبقهبندی، تلخیص و تفسیر دادهها، از آمار توصیفی و پس از تعیین نرمال نبودن دادهها بوسیله آزمون کلموگروف- اسمیرنف، در سطح استنباطی برای آزمون فرضیههای تحقیق، از آزمون پیرسون استفاده شد. نتایج آزمون فرضیات نشان داد که تمامی ابعاد مدیریت معنوی دارای رابطه معنیداری و معکوسی با ادراک ازفضای سیاسی ورابطه مستقیم ومعناداری باجامعهپذیری در ادارات ورزش و جوانان آذربایجان غربی دارد.
-1 مقدمه
در سالهای اخیر توجه رو به افزایشی در زمینه رهبری معنوی و منافع قابل توجه آن برای افراد، گروهها، سازمانها و جوامع صورت گرفته است - تابان و همکاران،. - 1391 رهبری معنوی، از رویکردهایی است که در دهههای پایانی قرن بیستم میلادی، به طور جدی در مبانی نظری رهبری و مدیریت مطرح شده است. نهضت رهبری معنوی شامل الگوهای خدمتگزاری رهبری، مشارکت دادن کارکنان و توانمندسازی آنان است و بر اساس فلسفه رهبری خدمتگزار بنا نهاده شده است - عباس پور و همکاران، . - 113 :1393 رهبری معنوی میتواند به عنوان یک سازه در حال ظهور در بافت گستردهتر معنویت درمحیط کار دیده شود معنویت و رهبری در اسلام دو روی یک سکه هستند و نمیتوانند جدا از یکدیگر دیده شوند. آنها به هم آمیخته شده و هر دو در پایگاه اخلاقی اسلام تعبیه شدهاند.
هر دو مرتبط با خدمت به خدا هستند و ریشه در تسلیم خود در برابر قدرتش دارند - تابان و همکاران،. - 1391 ریو1 در پژوهشی - 2005 - ، بیان کرده، ارز شهایی که آرمانهای معنوی همچون صداقت، درستکاری و فروتنی رادرنظر گرفتهاند، روی موفقیت رهبری تأثیرگذار هستند - نصراصفهانی و همکاران، . - 1394 در واقع نهضت رهبری معنوی شامل مدلهای خدمتگزاری رهبری، مشارکت دادن کارکنان و توانمند سازی آنان می باشد و بر اساس فلسفه رهبری خدمتگزار بنا نهاده شده است.
نوعی رهبری که بر ارائه خدمت به دیگران، دیدگاه کلی نسبت به کار، توسعه فردی و تصمیم گیری مشترک تاکید دارد - شعبانی و همکاران، . - 70 :1392 ویژگی سازمانهای امروزی پویایی، پیچیدگی، ابهام و سنت گریزی است به گونهای که دائما از محیط اطراف خود تأثیر میپذیرند و تغییر را به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر پذیرفتهاند. بهمنظور غلبه بر اوضاع نامطمئن، پیچیده و پویا یکی از راههایی که در عملکرد سازمانی مطلوب برای بقا و پیشرفت سازمان پیش روی مدیران قرار دارد، داشتن منابع انسانی توانمند است - نصراصفهانی و همکاران، . - 1394
رهبران معنوی افراد تأثیرگذاری هستند که به تغییر شیوههایی که دیگران میبینند و کارهایی که انجام میدهند، قادر هستند. آنها بر نگرشها و اعمال دیگران به منظور رسیدن به یک هدف مشترک که در نهایت به نفع کل گروه میباشد، تأثیر میگذارند . - Crossman, 2010: 602 - رهبری معنوی کارکنانی با دانش برای مشارکت در سازمان و با قدرت برای تصمیمگیریهای مهم فراهم میکند، همچنین زمینهای برای کارکنان جهت دریافت عشق به نوع دوستی ایجاد میکند که به نوبه خود مبنایی برای انگیزش درونی از طریق امید/ ایمان در چشم انداز سازمان است - مهدی نژاد و پهلوان روی، . - 1393 رهبری معنوی میتواند با افزایش انگیزش در مهمترین سرمایه سازمانها یعنی نیروی انسانی باعث بهبود عملکرد کارکنان و اثربخشی آنها شود - عباس پور و همکاران، :1393 . - 113 نظریه رهبری معنوی، نظریه ای عالی برای تحول سازمانی است که به منظور ایجاد سازمانی یادگیرنده و دارای محرک درونی به وجود آمده است.
نظریه رهبری معنوی بر اساس الگوی انگیزش درونی توسعه یافته که ترکیبی از چشم انداز، ایمان به تحقق هدف، مأموریت و چشم انداز سازمان، علاقه به نوع دوستی و بقای معنوی است - عطافر، . - 222 : 1392 تئوری رهبری معنوی عبارت است از ارزشها، نگرش ها و رفتارهایی که برای انگیزش درونی خود و دیگران به گونه ای که سبب بقاء معنویت و رفاه سعادت فردی از طریق معنا، هدف مندی و عضویت در خود و دیگران گردد، می باشد؛ بنابراین مهم مستلزم، اولا خلق بینش و بصیرتی است که در آن رهبر و پیروان احساس معنا، هدف مندی و اهمیت می کنند و ثانیا برقراری و خلق فرهنگ سازمانی بر مبنای ارزش های عشق به نوع دوستی که به موجب آن رهبر و پیروان احساس عضویت، درک شدن، مورد قدردانی قرار گرفتن، مراقبه، توجه و تقدیر از خود و دیگران می نمایند.
در همین راستا فرای و همکاران - 2005 - ، در زمینه رهبری معنوی نشان دادند که این نوع رهبری افراد را به یادگیری در سازمان تشویق می کند و به کاهش کنترل رهبر برروی کارکنان وایجاد محیطی حمایتی برای افراد شاغل در سازمان منجر می شود - نصراصفهانی و همکاران، . - 1394 باتوجه به اینکه هدف اولیه جامعهپذیری، استمرار ارزشهای اصلی سازمان و دادن چارچوبی به کارکنان برای پاسخ به محیط کارشان وهماهنگی باکارکنان دیگراست بنابراین لزوم تناسب بین سبک رهبری مدیران و ارزشها، هنجارها و باورهای کارکنان که در جامعهپذیری سازمانی میگنجد، انکارناپذیر بوده و بررسی رابطه بین جامعهپذیری و اثربخشی رهبری منطقی به نظر میرسد.
از منظری دیگر، جامعهپذیری افراد درسازمانها فرایندی است که افراد ارزشهای سازمانی، انتظارات مرتبط بارفتارهای شغلی ودانش اجتماعی لازم برای قبول نقشها در سازمان را، شناسایی میکنند و یاد میگیرند. این فرایند شامل روشهایی است که سازمانها برای کاهش عدم اطمینان واضطراب مرتبط باشک، از واقعیت ورود افراد تازه وارد به سازمان جدید و دستیابی به نگرشها، رفتارها و دانش ضروری، استفاده میکنند - سیفری و عموزاده، . - 156 : 1393 بهبود سطح جامعهپذیری در سازمانها آن هم سازمانهای ورزشی از جمله ادارات ورزش و جوانان از آن جهت امری مهم تلقی میشود که از جهات گوناگون میتواند در اثربخشی سازمان نقش مهمی را ایفا نماید.
آموزش و تمرین کارکنان در خصوص وظایفشان در جهت ترویج و پرمخاطب سازی برنامههای ورزش همگانی و مدال آوری ورزش قهرمانی، ادراک کامل آنان از محتوای برنامه ها، حمایت همه جانبه کارکنان در بخشهای مختلف ورزش استان و کمک به ارتقای ورزش استان و دوری از جهت گیریهای اصطکاکی، آشنایی با اهداف میانمدت و بلندمدت ادارات ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی و توجیه نمودن کارکنان به منظور اجرای هرچه بهتر و دوری از هر گونه دستاندازی زمینه ساز اثربخشی در سازمان است و تمامی اینها، آن زمان پررنگتر به چشم میآید که زمینه ساز رهبری اثربخش باشد. در واقع میتوان گفت در صورت اثر بخش نبودن رهبری، انسجام گروهی، رشد، توسعه و تحقق اهداف سازمان و حتی انگیزش و وفاداری کارکنان به مخاطره خواهد افتاد که بدین جهت، چالشی مهم پیش روی سازمان است. و عواملی که میتوانند با رهبری اثربخش آن هم در سازمانهای ورزشی مرتبط باشند، از اهمیت بالایی برخوردارند.
همچنین در این پژوهش بین متغیر مدیریت معنوی و فضای سیاسی سازمانی میتواند رابطه برقرار باشد، بطوریکه سیاسی بودن محیط یک سازمان از نظر کارکنان متفاوت است؛ زیرا انگاشت و برداشت آنها با هم تفاوت دارد که این امر میتواند بر روی تمایلات افراد برای برقراری ارتباط تأثیر بگذارد. بنابراین سیاست شناسی سازمانی مفهومی بحث انگیز است. بدون شک سیاست شناسی پدیده ای متعارف و مرسوم در هر سازمانی است - نصراصفهانی و همکاران، . - 1394 فریس1 و همکارانش - 2009 - بیان میکنند که فضای سیاسی میتواند باعث افزایش محدودیتهای کاری و کاهش رضایت شغلی و رفتار شهروندی کارکنان شود.
رابینز2 نیز اظهار میدارد سیاست شناسی سازمانی آن دسته فعالیتهایی است که به عنوان بخشی از نقش رسمی در سازمان ضرورت ندارند ولی در امر توزیع مزایا و کاستیهای درون سازمانی اعمال نفوذ میکنند - مهدی نژاد و پهلوان روی، . - 1393 بر اساس آنچه بیان گردید، می توان سوال آغازین پژوهش را بدین صورت بیان کرد که چه رابطهای بین مدیریت معنوی با فضای سیاسی و جامعهپذیری در ادارات ورزشی استان آذربایجان غربی وجود دارد؟
-2 مبانی تئوریکی و چارچوب نظری تحقیق
-1-2تعریف مدیریت معنوی
رهبر معنوی کسی است که با استفاده از ارزش ها، طرز تلقی ها و رفتار هایی که لازمه انگیزش درونی خود و دیگران است، بقای معنوی اعضای سازمان را فراهم کند. وی این کار را انجام می داد. در حالی که هر یک از رهبران و پیروان سازمان از طریق دیگر همکاران احساس می کنند که دارای شغل با اهمیت و معنادارمی باشند،رهبر معنوی، اقدام به ایجاد چشم اندازی مشترک می کند - عباس پور و همکاران، . - 115 : 1393 ظهور معنویت در محیط کار به عنوان تاییدی است بر اینکه، افراد با چیزی بیش از جسم و فکر خود وارد محیط کار می شوند، آنها استعداد شخصی و روحی منحصر به فرد خود را با خود به همراه میآورند، میلر - 2002 - بیان می کند که فرضیات سنتی در خصوص موانع و مرزهای میان ایمان و محیط کار باید مجددا مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد، چرا که تمرکز بر معنویت در محیط کار افزایش یافته است.
سازمان های امروزی هم به شایستگی ها و هم به ارزش ها نیاز دارند، تنها این موضوع کافی نیست که از افراد، کارکنان برجسته ای بسازیم. اخلاق آنها هم باید به همان اندازه ساخته و دارای بعد معنوی شود. بدون ارزشها، استعدادهای برجسته نمی توانند در بلند مدت موفق باشند و در سازمان هایی که کار می کنند کسب اعتبار نمایند - ساغروانی و غیور، . - 1388 در سال 2000 میلیمن و همکارانش سه بعد از هفت بعدی را که اشمس و دوچن، 2000 برای سنجش معنویت در محیط کار مطرح کرده بودند، انتخاب نمودند؛ و در یک تحقیق تجربی از آنها استفاده کردند. این سه بعد که متناظر با سه سطح فردی، گروهی، و سازمانی می باشد؛ عبارتند از:
کار با معنا3 در سطح فردی، احساس همبستگی4 در سطح گروهی همسویی با ارزش های سازمان 5 در سطح سازمانی - عباس پور و همکاران، . - 116 : 1393 پیاده سازی معنویت در محیط کار از دو دیدگاه قابل بررسی است. این دو دیدگاه عبارتاند از: دیدگاه متمرکز بر سازمان یا سازمان محور؛ دیدگاه متمرکز بر فرد یا فرد محور رویکرد سازمان محور پیشنهاد می نماید که معنویت باید در خصوص سازمان به عنوان یک کل به کار گرفته شود.
این امر توسط پژوهشگرانی بعد از انجان مطالعات تجربی گسترده پیشنهاد گردید. آنها معتقدند از آنجائیکه منافع و ترجیحات متعارض زیادی بین تک تک کارکنان سازمان وجود دارد، نمی توان معنویت را بر مبنای فردی پیاده سازی کرد، بلکه سازمان باید به عنوان یک کل تغییر نماید. در اینجا سازمان ها بر اساس اصول معنویت خود، گروه بندی میشوند. رویکرد فرد محور سعی در پرورش معنویت خود، گروه بندی می شوند. رویکرد فرد محور سعی در پرورش معنویت به طور فردی دارد. در اینجا سازمان دارای یک گرایش معنوی سفت و سخت نیست. اما خود را با خواسته های معنوی کارکنان همراه می سازد. این دیدگاه فرض می نماید که سازمان متشکل از گروهی از افراد بوده و کارکنان سازمان هر یک از دیدگاهی متفاوت نسبت به معنویت برخوردار است.
