بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی رابطه هوش سازمانی با عملکرد کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهرستان گرگان می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی بوده و نوع هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری این پژوهش 100 و حجم نمونه طبق جدول کرجس و مورگان برابر 80 نفر تعیین شده است. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه هوش سازمانی آلبرخت و پرسشنامه عملکرد موتو و یدلوو اسکالتر جمع آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری توصیفی - میانگین و انحراف معیار - و آمار استنباطی - ضریب همبستگی پیرسون ورگرسیون خطی چندگانه بین مولفه های هوش سازمانی با عملکرد - استفاده شده است نتایج به دست آمده در سنجش پایایی داده های پرسشنامه، با استفاده از نرم افزار spss مقدار آلفای کرونباخ به ترتیب%96و.%94بدست آمد.
در بخش آمار توصیفی برای نرمال بودن داده از آزمون کلموگراف،اسمیرنوف بکار گرفته شده که نتایج نشان داد که داده ها تحقیق نرمال بوده ورابطه معناداری وجود دارد. در بخش آمار استنباطی در قسمت همبستگی پیرسون در سطح خطا کمتر از %1بین کلیه متغییرها هوش سازمانی با عملکرد کارکنان رابطه معنا دار وجوددارد. در بخش رگرسیون خطی چندگانه برای پیش بینی عملکرد باموءلفه های سرنوشت مشترک، اتحادوتوافق، فشار عملکرد، رابطه معنادار وجوددارد وبین موءلفه های چشم انداز ،میل به تغییر،روحیه،کاربرددانش باپیش بینی عملکرد رابطه معنادار وجود ندارد.
واژه های کلیدی:هوش سازمانی، چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، روحیه، اتحاد و توافق، کاربرد دانش، فشار عملکرد، عملکرد کارکنان
-1 مقدمه
همانگونه که دنیای انسانی و در حیات پر تلاطم بشری انسان هایی موفق و کار خواهند بود که دارای هوش سرشار و بهره مند از درجه هوش بالا باشد بی تردید این انسان ها با بهره گیری از هوش خدادادی خواهند توانست بر مسائل و مشکلات زندگی خود فائق آیند. قطعاً در دنیای سازمانی نیز وضع به همین گونه خواهد بود به خصوص اینکه در عصر حاضر هرچه زمان به جلوتر می رود وبا توجه به پیشرفت علوم و فنون و پیدایش نیازها و چالش ها جدید سازمان ها نیز پییچیده تر و اراده آنها نیز مشکل تر می شود، این معنا زمانی پر اهمیت خواهد شد که بپذیریم در هر سازمان امروزی علاوه بر منبع عظیم و خلاق انسانی هوشمند، ماشین آلات هوشمندی نیز در عملکرد سازمان ها نقش موثری ایفاء می کنند - واسطی - 1386
بنابراین هوش سازمانی در سازمان های پیچیده امروز برآیند و ترکیبی از دو هوش فعال انسانی و هوش مصنوعی ماشینی خواهد بود که بی تردید سازان ها برای پویایی و افزایش کارایی راهی جز بهره گیری از این دو جریان هوشمند نخواهد داشت - واسطی - 1386 یکی از انواع هوش، هوش سازمانی است، هوش سازمانی، ما را برای تصمیم گیری سازمانی توانمند می سازد. هوش سازمانی یعنی داشتن دانش فراگیر از همه عوامل که بر سازمان مؤثر است. داشتن دانشی عمیق نسبت به همه عوامل موثر مشتریان، رقباء، محیط اقتصادی، عملیات و فرایندی سازمانی که تأثیر زیادی بر کیفیت تصمیماتی مدیریتی در سازمان می گذارد. - ابرزی 1385، ص - 25
-2 بیان مسئله
در عصر حاضر موسسات و سازمان ها و دستگاه های اجرائی با هر مأموریت، رسالت، اهداف و چشم اندازیکه دارند، نهایتاً در یک قلمرو ملی و یا بین المللی عمل می کنند و ملزم به پاسخگویی به مشتریان، ارباب رجوع و ذینفعان هستند. بنابراین بررسی نتایج عملکرد، یک فرآیند مهم راهبردی تلقی می شود. و تأثیر حیاتی برای تحقق برنامه های توسعه و رفاه جامعه به دنبال دارد - رحیمی 1385، ص - 42 ارزیابی و اندازه گیری عملکرد موجب هوشمندی سیستم و برانگیختن افراد در جهت رفتار مطلوب می شود و بخش اصلی تدوین واجرای سیاست سازمانی است - ارشدی خمسه - 1387 مطالعات اخیر در حوزه منابع انسانی نشان داده اند که پنج ویژگی شخصیت، استعداد، علاقه، هوش و مهارت به عنوان موفقیت نیروی انسانی در پیشبرد اهداف سازمانی و ایجاد رضایت شغلی، یادگیری سازمانی گرایش دانش و ضریب آفرینش و ارزیابی کارکنان مؤثر است - سید جوادین - 1387
هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی رابطه هوش سازمانی با عملکرد کارکنان در سازمان آموزش و پرورش شهرستان گرگان می باشد برای این منظور هوش سازمانی براساس نظریات کارل آلبرخت2 در هفت بعد: -1 چشم انداز استراتژیک -2 سرنوشت مشترک -3 میل به تغییر -4 روحیه -5 اتحاد و توافق -6کاربرد دانش -7 فشار عملکرد تعریف گردیده تا رابطه هوش سازمانی و ابعاد ان با عملکرد کارکنان مورد بررسی قرار گیرد. به طور کلی تحقیق حاضر در پی پاسخگویی به سوال زیر است: بین هوش سازمانی با عملکرد کارکنان در سازمان آموزش و پرورش شهرستان گرگان چه رابطه ای وجود دارد؟
-3 اهمیت و ضرورت تحقیق
هوش سازمانی به تحصیل وکسب دانش اشاره دارد که از راه به کارگیری انسان، رایانه و سایر وسایل صورت می پذیرد و دانش مرتبط با محیط فعالیت سازمان - هم محیط داخلی و هم محیط خارجی - را مد نظر قرار داده است. - وظیفه دوست وهمکاران 1387،ص - 38امروزه تغییرات سریع سیاسی، اجتماعی، نقش دولت ها را از تصدی گری مستقیم به نقش های هدایتی و ارشادی تبدیل نموده و سبب شده است تا سازمان های دولتی با نگاهی کاملاً متفاوت با دیروز به محیط داخلی و خارجی خود نگاه کنند. اکنون سازمان ها با این واقعیت دست پیدا کرده اندکه برای رسیدن به تعالی سازمانی و تحقق آرمانهای خود چاره ای جز سنجش سیستماتیک تیک عملکرد خود و مقایسه آن با برنامه های کوتاه مدت و انجام اصلاحات لازم با توجه به بازخورد از محیط داخلی و خارجی ندارند - داریانی و همکاران - 1386
نقش نظام های ارزایابی و نظارت کارآمد در بهبود و تعالی سازمان های بزرگ - به ویژه در بخش عمومی - پس از نظام های برنامه ریزی و تحول، نیاز به نظام کارآمد ارزیابی و نظارت در اولویت بعدی قرار دارد. سازمان بر انجام تحول برنامه ریزی شده استقرار یابد - داربانی و همکاران، - 1386 با توجه به اهمیت موارد اشاره شده و با وجود اینکه این موضوع هوش سازمانی و ارزیابی عملکرد به عنوان نیاز شناخته می شود و موضوع جدیدی می باشد که در سازمان تاکنون به آن به عنوان یک موضوع پژوهشی پرداخته نشده است.
-4 فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی: بین هوش سازمانی با عملکرد کارکنان در سازمان آموزش و پرورش شهرستان گرگان رابطه معناداری وجود دارد.
-4-1 فرضیه فرعی
-بین چشم اندازهای استراتژیک3 با عملکرد کارکنان رابطه ی معناداری وجود دارد.
-بین سرنوشت مشترک4 با عملکرد کارکنان رابطه ی معناداری وجوددارد.
-بین میل به تغییر5 با عملکرد کارکنان رابطه ی معناداری وجود دارد.
-بین روحیه6 با عملکرد کارکنان رابطه ی معناداری وجود دارد.
-بین اتحاد وتوافق7 با عملکرد کارکنان رابطه ی معناداری وجود دارد.
-بین کاربرد دانش8 با عملکرد کارکنان رابطه ی معناداری وجود دارد.
-بین فشار عملکرد با عملکرد کارکنان رابطه ی معناداری وجود دارد.
-5 ادبیات تحقیق
سیمیچ9 هوش سازمانی را اینگونه تعریف می کند. توانایی فکری سازمان جهت حل مسائل سازمانی. در این جا توجه روی انسجام توانایی تکنیکی و توانایی های انسانی جهت حل و مسائل و مشکلات می باشد.صراحتاً هوش سازمانی در بر گیرنده کلیات اطلاعات، تجربه، دانش و درک مسائل سازمانی می باشد - Simic, 2005 - و اهمیت آن در محیط کسب و کار باید دو جنبه را در نظر گرفت. جنبه غربی که به وسیله پیتر10 سنج گریس آرگریس11 در ایالات متحده آمریکا تعیین شده است جنبه شرقی آن به روش فکری ژاپنی توسط نوناگا12 و هیروتاکا13 تغییر یافته است. دیدگاه پیترسنج در مورد یادگیری سازمان، در خصوص گروهی از افرادی که به طور مستمر توانایی خود را جهت ایجاد نتایجی تقویت میکنند که خود علاقمند و ثابت شده است. همان گونه که هاروارد کتاب بررسی تجار خود را با عنوان اصل پنجم معرفی کرده است.
هنر مرحله اجرایی فراگیری سازمانی که تصور می شود مهمترین اثر مدیریت دهه آخر قرن می باشد. طبق نظریه پیتر سنج، برای اینکه سازمانی تعلیم داده شود، اعضای آن باید مدل های تشریحی و فکری جدید را ایجاد کنند و در دیدگاه هدف مشترک سهیم شوند - lefter et all, 2008 - هوش سازمانی معیار کمی برای کارآمدی سازمان در انتشار اطلاعات، تصمیم گیری و اجرا می باشد - پیری - 1385 همچنین هوش سازمانی، ما را برای تصمیم گیری سازمانی توانمند می سازد. - ابزری 1385، ص - 25 از دیدگاه آلبرخت هوش سازمانی دارای هفت مولفه می باشد که ملاک عمل در تحقیق بوده است.
-1 چشم اندازه استراتژیک: قابلیت ایجاد، استنتاج و بیان هدف یک سازمان
-2 سرنوشت مشترک: احساس داشتن هدف مشترک بین تمام افراد سازمان برای عمل و تلاش به شکلی هم افزا
-3 میل به تغییر سازگار و تمایل برای تغییر، جهت تحقق چشم انداز استراتژیک
-4 روحیه: روانشناسان سازمانی آن را تلاش دلخواه به عنوان انرژی اعضای سازمان در سطح بالاتر از آنچه که قرار است انجام شود میدانند.
-5 اتحاد و توافق: وجود نظام ها و سلسله قوانین مشخص در جهت اجرا برای افراد گروه ها
-6 کاربرد دانش: استفاده موثر از دانش، اطلاعات و داده ها
-7 فشار عملکرد: هر یک از مجریان باید موضع اجرایی خاص خود را داشته باشند - آلبرخت2003، ص - 15-47
