بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه هوش معنوي و مسئولیت پذیري با احساس بهزیستی ذهنی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اهواز بود. نمونه پژوهش شامل 150 - 300 دختر و 150 پسر - نفر بود که به صورت تصادفی طبقه اي انتخاب شدند. براي گردآوري داده ها از پرسشنامه هاي هوش معنوي امرام و درایر، مسئولیت پذیري - RE - و احساس بهزیستی ذهنی - - SWLS استفاده شد. براي تحلیل دادهها از روشهاي آماري ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغییره استفاده شد. نتایج نشان داد که بین هوش معنوي و مسئولیت پذیري با احساس بهزیستی ذهنی رابطه معنی داري وجود دارد. در عین حال تحلیل رگرسیون نشان داد که مسئولیت پذیري و هوش معنوي به ترتیب پیش بینی کننده مناسبی براي متغیر ملاك احساس بهزیستی ذهنی می باشند.
مقدمه
سیره و روش زندگی انبیاء الهی سرشار از درسهاي آموزنده و روشنی بخش براي نوع بشر است که هر قسمت آن از زوایاي تاریک هستی کاسته و در جهت هدایت انسانها به صراط مستقیم و دستیابی به هدف غایی خلقت کمک می کند. پیامبر اکرم - ص - که خود رحمت اللعالمین هستند با نگاهی سراسر نور و مثبت نگري به نوع بشر سعی در رشد و تعالی انسان در اعصار گوناگون داشتند و از این رو سیره و روش زندگی ایشان الگویی کامل و خاص براي بهزیستی و سلامت روانی و جسمانی انسان است.
این نگاه تعالی بخش و مثبت نگري در تمام علوم از جمله روان شناسی نقش بسزایی در رشد انسان داشته است. روان شناسی مثبت نگر یکی از رشتههاي بدیع روان شناسی است که در اواخر سده قرن بیستم میلادي پا به عرصه وجود نهاده و افق تازهاي را پیش روي روان شناسی و پژوهشگران گشوده است - رابینز1، 2008؛ نقل از غلامی،. - 1388 احساس ذهنی بهزیستی یا رضایت از زندگی، حوزهاي از روان شناسی مثبتنگر است که تلاش میکند ارزیابیهاي شناختی - قضاوت کلی در مورد بهزیستی روان شناختی - و عاطفی - تجربه هیجانات خوشایند و ناخوشایند - مردم از زندگیشان را مورد بررسی قرار دهد.
احساس خرسندي و بهزیستی ذهنی از مؤلفههاي نگرش مثبت افراد نسبت به جهانی است که در آن زندگی میکنند - لاگین و هیوبنر2، . - 2001 این عامل به عنوان یکی از مهمترین نیازهاي روانی بشر و مؤلفه حیاتی سلامت روان، به دلیل تأثیر عمدهاي که بر شکلگیري شخصیت آدمی و در یک کلام مجموعه زندگی انسان دارد، همیشه ذهن بشر را به خود مشغول کرده است - بخشی پور، . - 1384 احساس بهزیستی ذهنی شامل ارزشهاي شناختی افراد از زندگی شان می باشد - دینر، شیه، لوکاس و اسمیت3، . - 2000 این مفهوم، به رضایت خاطر یا پذیرش شرایط زندگی و به طور کلی به تحقق نیازها و خواسته هاي شخص که موجب سلامت روان و جسم می شود اشاره دارد و برآوردي درونی از کیفیت زندگی یک فرد است.
از آنجا که قضاوت در مورد رضایت از زندگی یک بر آورداست، داراي مؤلفه شناختی عظیمی می باشد - غلامی،. - 1388 از جمله مولفه هاي که می تواند بر میزان احساس بهزیستی ذهنی و متعاقباً بر سلامت شخصی و اجتماعی اثر گذار باشد هوش معنوي4 افراد است. بر این اساس از جمله عوامل موثر بر کاهش مشکلات زندگی، معنویت و گرایشهاي دینی است. معنویت، به عنوان یک هوش، بیانگر مجموعهاي از تواناییها و ظرفیتها و منابع معنوي است که کاربرد آن موجب افزایش انطباقپذیري و در نتیجه ارتقاي سلامت روان افراد شده - کینگ5، - 2008 و نیاز فرا رفتن از خود در زندگی روزمره و یکپارچه شدن با کسی غیر از خود فرد را تبیین می کند. این آگاهی ممکن است منجر به تجربهاي فراتر از خود شود - کرچتون6، . - 2008 در برخی دیدگاهها بر جنبههاي عاطفی و رفتاري هوش معنوي تأکید شده است.
هوش معنوي به عنوان انتخاب بین روح و نفس و هم چنین، به عنوان داشتن عملکرد عاقلانه و توأم با عطوفت همراه با حفظ صلح درونی و بیرونی در هر شرایطی تعریف شده است. در اینگونه تعاریف بر جنبههاي تعالیجویانه، درستکارانه و مهرورزانه هوش معنوي تأکید گردیده است - مرعشی، . - 1390 این مؤلفه به عنوان یک هوش ذاتی انسانی، توانایی عمل همراه با آگاهی و ترحم را دارد. در عین حالی که سلامت و آرامش درونی و بیرونی - بردباري - را صرف نظر از شرایط حفظ میکند - مک گوار7،1993؛ نقل از سعیدي، - 1391 خود می تواند عاملی در ایجاد و حفظ سلامت و احساس بهزیستی ذهنی باشد. در مطالعه اي مریل2008 - 8، نقل از رضایی، - 1391، نشان داد که هوش معنوي پیش بینی کننده احساس بهزیستی ذهنی در دانیجویان است.
