بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه خودآگاهی با بهزیستی ذهنی دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد اسلامی اهواز بود. نمونه این پژوهش شامل 280 نفر بودند که به صورت تصادفی دردسترس از بین تمامی دانشجویان زن انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامههای خودآگاهی تاتجنی - - 2000 و رضایت از زندگی - SWLS - استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود و نتایج تحلیل دادهها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری p< 0/001 نشان داد که بین احساس شرم و گناه با بهزیستی ذهنی رابطه معکوس معنی داری وجود دارد.
کلید واژهها: خودآگاهی احساس شرم ، احساس گناه ، احساس ذهنی بهزیستی.
مقدمه
از زمانهای دور ب شر به دنبال آرمان شهری بوده ا ست که در آن با ر ضایت زندگی کند و از زندگی خود خ شنود با شد. شادمانی1، ر ضایت از زندگی2 و احساس ذهنی بهزیستی3 واژههایی هستند که در روانشناسی امروز برای بیان این حالت به کار میروند، این واژهها باآن که در ظاهر با یکدیگر تفاوت دارند، اما به یک موضوع اشاره دارند - هادیان فرد، . - 1382 احساس ذهنی بهزیستی اصطلاحی است که به حالت مثبت ذهن اشاره دارد و کیفیت زندگی ما را نشان میدهد. در ادبیات روان شناختی، بهزیستی ترکیبی از رضایت از زندگی یا چگونگی تفکر ما از زندگی مطلوب، و آنچه ما راجع به زندگیمان احساس میکنیم، فرض شده است - بارترام و بونیول4، . - 2007
برای سالهای زیادی موضوع بهزیستی و شادکامی مورد غفلت واقع شده بود،و روی جنبههای ناشاد انسانی مثل افسردگی1، اضطراب 2 و اختلال هیجانی3 تأکید میشد. اما اخیراً این عدم تعادل،تعدیل شده و در حال حاضر مطالعات زیادی تحت عنوان احساس ذهنی بهزیستی مورد توجه قرار گرفته است. در واقع، در حال حاضر یک زمینه کلی به نام روان شناسی مثبت نگر برای درک فرایند شادکامی انسان اختصاص یافته است - فارنهایم و کریستوفاور4، . - 2007 خودآگاهی توانایی شناخت×خود،×نقاط×ضعف×و×قوت،×خواسته ها،×ترسها×و انزجارها×است، افرادی×که دارای خودآگاهی هستند احساسات خود را×شناسایی×میکنند×و×از×آنها×آگاه×شده×و این×احساسات×را×کنترل×میکنند،×از×نقاط×ضعف×و×نقاط قوت خود آگاه میشوند و× با×تکیه×بر نقاط قوت، نقاط×ضعف خود×را×کاهش×میدهند - جعفری،. - 1388
انسان به عنوان گشتالتی زیستی ، روانشناختی و اجتماعی هیجانهای خوشایند و ناخوشایند متعددی را در فرآیند زندگی تجربه می کند . چه عدم وجود این هیجانها فعالیت های انسان را با بی معنایی مواجهه می کند ؛ معنایی که گاه انگیزش گام های بعدی تلاش های وی را میسر می سازد . از بین تمام هیجان ها دو هیجان منفی که رابطه تنگاتنگی با هم دارند هیجان های شرم و گناه می باشند ، این دو احساس هم هیجانهای خودآگاهی و هم هیجانهای اخلاقی هستند ، از این رو جزء هیجانهای خود آگاهی هستند که طی آنها خود درگیر ارزیابی - خود - است و بدین سبب در زمره هیجانهای اخلاقی محسوب می شوند که احتمالا نقش کلیدی را در پرورش رفتار اخلاقی ایفا می کنند .
هادیان فرد - 1382 - ، در پژوهشی به بررسی رابطه مذهب و احساس ذهنی بهزیستی در گروهی از بزرگسالان مسلمان پرداخت. یافتهها نشان داد که اقامه نمازهای واجب پیشبینی کننده نیرومندی برای احساس رضایتمندی از زندگی است. انتخاب دوست مذهبی، انتخاب همسر مذهبی، پرداخت وجوهات شرعی، تشویق دیگران به مذهبی بودن و بررسی درباره دین، پیشبینی کنندههای خوبی برای احساس رضایتمندی از زندگی هستند. همچنین بین احساس ذهنی بهزیستی و نیز عمل به باورهای دینی در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود ندارد. کارادمس - 2006 - 5،در مطالعه ای،رابطه خودآگاهی و حمایت اجتماعی و احساس ذهنی بهزیستی را با امیدواری و خوش بینی مورد بررسی قرار داد.نمونه شامل 201نفر بین سنین 41-57سال بود.نتایج تحقیق نشان داد که امیدواری و خودآگاهی و خوش بینی رابطه مثبتی با احساس ذهنی بهزیستی دارد و امیدواری هم چنین می تواند پیش بینی کننده ی حمایت اجتماعی باشد. وبستر و تایگمن - 2003 - 6، در مطالعهای رابطه بین رضایت جسمانی و رضایتمندی از زندگی را در مورد زنان، بررسی کردند.
به این منظور نمونهای به حجم 106 نفر زن، بین سنین 65 20سال را انتخاب کردند. نتیجه این بررسی نشان داد که تقریباً همه زنان تا حدودی متوجه تصویر خودخود7 بودند و رضایت جسم را طلب میکردند. بین رضایتمندی جسمانی و رضایتمندی از زندگی رابطه معنی داری وجود داشت. می رزاک8، - 2000 - و اینگلهارت - 1990 - 9، در مطالعهای که در ایالات متحده آمریکا انجام شده، نشان دادند، مردمی که خودآگاهی معنویتر و مذهبیتر میدانند، سطوح بالاتری از شادکامی را گزارش میکنند و حضور در کلیسا و شرکت در آیینهای دینی رابطهی مثبتی با احساس ذهنی بهزیستی دارد.
اهمیت بهزیستی ذهنی در انسان، در چند دهه گذشته به صورتی روزافزون توجه روانشناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است .پیشرفت علم روانشناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیدهی جوامع نوین از سوی دیگر، باعث شده است که سلامت روانی نیز مانند سلامت جسمانی مورد توجه ویژه ای قرار گیرد به طوری که سازمان بهداشت جهانی در تعریف ابعاد وجودی انسان، به ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی ، ذهنی اشاره میکند؛ عوامل زیادی بر بهزیستی ذهنی تأثیر گذارند که یکی از این عوامل که در این پژوهش به آن پرداخته شده است خود آگاهی است.
فرضیه پژوهش
بین خودآگاهی با احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان زن متأهل رابطه وجود دارد.
جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال تحصیلی 1394 می باشد . نمونه این تحقیق مشتمل بر 280 نفر از جامعه مذکور می باشد که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید. و همچنین برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان1 استفاده شده است.
ابزار اندازه گیری
در این پژوهش به منظور اندازه گیری متغیرهای مورد نظر از ابزارهای زیر استفاده شده است:
خودآگاهی هیجانی
مقیاس خودآگاهی هیجانی بزرگسالان توسط تاتجنی و همکاران ساخته شده است مربوط به بزرگسالان است که موقعیتهای مختلفی را در بر می گیرد که در زندگی روزمره ممکن است پیش آید . این مقیاس شامل 16 سناریو است که 10 ماده مثبت و 5 ماده منفی است 16 ماده صفت شرم 16 ماده صفت گناه 16 ماده برونی کردن و 11 ماده بی تفاوتی 5 ماده غرورآلفا و 5 ماده غرور بتا می باشد. در مورد پایایی نتایج مطالعه تانجنی و درنگ بر روی سه نمونه دانشجویی مختلف حاکی از آن است که آلفای کرونباخ خرده مقیاس مستعد بودن به صفت شرم 0/76 و 0/88 خرده مقیاس مستعد بودن به صفت گناه 0/70 تا 0/83 خرده مقیاس برونی سازی 0/66 تا 0/80 خرده مقیاس بی تفاوتی 0/60 تا 0/70 خرده مقیاس غرور آلفا /41 تا /72 و خرده مقیاس غرور بتا /51 تا /72 است .
