بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه حمایت اجتماعی با بهزیستی ذهنی دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد اسلامی اهواز بود. نمونه این پژوهش شامل 280 نفر بودند که به صورت تصادفی ساده از بین تمامی دانشجویان زن انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامههای حمایت اجتماعی فیلیپس و رضایت از زندگی - SWLS - استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود و نتایج تحلیل دادهها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری p< 0/001 نشان داد که بین احساس بهزیستی ذهنی و حمایت اجتماعی ، اطرافیان ، دوستان ، خانواده رابطه معنی داری وجود دارد.
کلید واژهها: حمایت اجتماعی، احساس ذهنی بهزیستی.
مقدمه
از زمانهای دور بشر به دنبال آرمان شهری بوده است که در آن با رضایت زندگی کند و از زندگی خود خشنود باشد.شادمانی1، رضایت از ز ندگی2 و احساس ذهنی بهزیستی 3 واژههایی هستند که در روانشناسی امروز برای بیان این حالت به کار میروند، این واژهها باآن که در ظاهر با ی کدیگر تفاوت دارند، اما به یک موضوع اشاره دارند - هادیان فرد، . - 1382 احساس ذهنی بهزیستی اصطلاحی است که به حالت مثبت ذهن اشاره دارد و کیفیت زندگی ما را نشان میدهد. در ادبیات روان شناختی، بهزیستی ترکیبی از رضایت از زندگی یا چگونگی تفکر ما از زندگی مطلوب، و آنچه ما راجع به زندگیمان احساس میکنیم، فرض شده است - بارترام و بو نیول4، . - 2007
برای سالهای زیادی موضوع بهزیستی و شادکامی مورد غفلت واقع شده بود،و روی جنبههای ناشاد انسانی مثل افسردگی1، اضطراب2 و اختلال ه یجانی3 تأکید میشد. اما اخیراً این عدم تعادل،تعدیل شده و در حال حاضر مطالعات زیادی تحت عنوان احساس ذهنی بهزیستی مورد توجه قرار گر فته است. در واقع، در حال حاضر یک زمینه کلی به نام روان شناسی مثبت نگر برای درک فرایند شادکامی انسان اختصاص یافته است - فارنهایم و کریستوفاور4، . - 2007
از متغیرهایی که رابطه تنگاتنگی با رضایت از زندگی - احساس ذهنی بهزیستی - دارد،حمایت اجتماعی می باشد.حمایت اجتماعی تأثیر مهمی بر ب سیاری از رفتارهای پیچیده آدمی و روشی که افراد نقش های اجتماعی خود را انجام می دهند دارد.مطالعات جمعیت شناختی حاکی از وجود رابطه م یان وضعیت سلامت،هیجان افرادو میزان ادراک آنها از حمایت اجتماعی است.بسیاری از تحقیقات بر اثرات مفید بالقوه ای که حمایت اجتماعی می تواند بر افراد داشته باشد،تمرکز کرده اند.همچنین بررسی ها حاکی از آن است که داشتن حمایت اجتماعی می تواند در رضایت از زندگی افراد تأث یرگذار باشد .بدیهی است که همه انسان ها در هنگام گرفتاری ها به حمایت اطرافیان و دوستان خود نیاز دارند تا احساس امنیت کنند لذا هر چه حمای ت اجتماعی دیگران بیشتر باشد،امیدواری شان نیز بیشتر است - کافمن،کوسبرگ،لیپر وتانگ5،. - 2010
حمایت اجتماعی،رضایت از زندگی را از دو طریق متأثر می سازد:اولین روش تأثیر مستقیم یا تأثیر عمومی حمایت اجتماعی بر رضایت از زندگی این است که بدون در نظر گرفتن میزان پریشانی تجربه شده از جانب فرد،بر رضایت از زندگی تأثیر می گذارد.روش دوم شامل تأثیر غیر مستقیم یا تأ ثیر میانجی است که از افراد در مقابل اثرات منفی در شرایط استرس زا محافظت می کند - وان لیون،پوست،وان آسبک، وان درود، گروت و همکاران 6، - . - 2010 برنا و سواری - 1386، در یک مطالعه رابطه میان هوش هیجانی و حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی دانشجویان را مورد بررسی قرار دا دند. یافتههای پژوهش نشان دادند که بین هوش هیجانی و رضایت از زندگی و نیز بین حمایت اجتماعی دختران و حمایت اجتماعی پسران و رضایت از زندگی آنان رابطه مثبت وجود دارد. - کافمن،کوسبرگ، لیپروتانگ20107 - ،
در یک تحقیق به بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی،بارمسؤلیت مرا قبت و رضایت از زندگی در مراقبت کنندگان از افراد سالمند مبتلا به زوال عقل پرداختند.نمونه شامل141فرد مراقبت کننده بود.زنان مراقبت کننده م یانگین بالاتری از حمایت اجتماعی رانسبت به مردان همکار خودگزارش کردند.از طرفی حمایت اجتماعی رابطه منفی معنی داری با میزان رضایت از زندگی مراقبت کنندگان در هر دو جنس داشت. - وان لیون،پوست،وان آسبک،وان درود،گروت وهمکاران - 20108،در مطالعه ای به بررسی رابطه بی ن حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی در آسیب دیدگان ضربه نخاعی پرداختند.نمونه شامل190فردآسیب دیده نخاعی بود.نتایج نشان داد که حما یت اجتماعی روزانه و همچنین حمایت اجتماعی در شرایط دشوار،به طور مستقیم با رضایت از زندگی در طول دوران زندگی رابطه داشت. - آیو، لایو،کوو،چویانگ،پان وهمکاران20099 - ،
در تحقیق خود به مطالعه تأثیرحمایت اجتماعی بر نشانه های افسردگی و رضایت از زندگی در مراقبت ک نندگان افراد مبتلا به زوال عقل در هنگ کنگ پرداختند.نمونه شامل134فرد مراقبت کننده بود.نتایج حاکی از آن بود که حمایت اجتماعی به طور م عنی داری با سلامت و بهزیستی مراقبت کنندگان رابطه داشت.همچنین حمایت اجتماعی از جانب همسر و فرزندان با افزایش رضایت از زندگی و کا هش افسردگی در مراقبت کنندگان،رابطه مثبت معنی داری داشت. اهمیت بهزیستی ذهنی در انسان، در چند دهه گذشته به صورتی روزافزون توجه روانشناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کر ده است .پیشرفت علم روانشناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیدهی جوامع نوین از سوی دیگر، باعث شده است که سلامت روانی نیز مانند س لامت جسمانی مورد توجه ویژه ای قرار گیرد به طوری که سازمان بهداشت جهانی در تعریف ابعاد وجودی انسان، به ابعاد جسمانی، روانی، اجتما عی ، ذهنی اشاره میکند؛ عوامل زیادی بر بهزیستی ذهنی تأثیر گذارند که یکی از این عوامل که در این پژوهش به آن پرداخته شده است حم ایت اجتماعی است.
فرضیه پژوهش
بین حمایت اجتماعی با احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان زن متأهل رابطه وجود دارد. جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان زن متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال تحصیلی 1394 می باشد . نمونه این تحقیق مشتمل بر 280 نفر از جامعه مذکور می باشد که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید. و همچنین برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان1 استفاده شده است.
ابزار اندازه گیری
در این پژوهش به منظور اندازه گیری متغیرهای مورد نظر از ابزارهای زیر استفاده شده است: پرسشنامه حمایت اجتماعی فیلیپس2 این پرسشنامه توسط - واکس، فیلیپ، هلی، تامسون، ویلیامز و استورات، - 1977 3 تهیه گردیده است. ساختار نظری این پرسشنامه بر تعریف - کوب - 1976 4 از حمایت اجتماعی استوار است. او حمایت اجتماعی را به میزان برخورداری از محبت، مساعدت و توجه اعضاء خانواده، دوستان و سایر افراد تعریف نموده ا ست. این پر س شنامه دارای 23 ماده ا ست که سه حیطه خانواده، دو ستان و سایرین را در بر میگیرد. خرده مقیاس خانواده دارای هشت ماده، خرده مقیاس دوستان دارای 7 ماده و خرده مقیاس سایرین دارای 8 ماده است - نقل ازباوی، . - 1383
ضرایب پایایی پرسشنامه حمایت اجتماعی در پژوهشی که - یارعلی - 1379 انجام داد از دو روش آلفای کرونباخ - 0/60 - و تنصیف - 0/68 - بدست آمد - نقل ازملک زاده، . - 1383 مقیاس رضایت از زندگی 5 - SWLS - به منظور اندازهگیری رضایت از زندگی، مقیاسهای متعددی تهیه شدهاند که بسیاری از آنها متشکل از یک سؤال و برخی از آنها فقط برای جمعیت بزرگسال مناسب بودهاند. داینر6 و همکاران - 1985 - ، مقیاس رضایت از زندگی را برای همه گروههای سنی تهیه کردند. این مقیاس متشکل از 48 سؤال بود که میزان ر ضایت از زندگی و اح ساس ذهنی بهزی ستی را منعکس میکرد و تحلیل عاملی آن ن شان داد که از 3 عامل ت شکیل شده است. 10 سؤال آن با رضایت از زندگی مرتبط بود که پس از بررسیهای متعدد در نهایت به 5 سوال کاهش یافت و به عنوان یک مقیاس مجزا مورد
