بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطهی ویژگیهای شخصیتی و کارآفرینی با ویژگیهای فردی مدیران آموزش حوزه صنعت خودرو بود. روش مورد استفاده در این پژوهش برحسب هدف کاربردی و از نظر گردآوری دادهها توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل مدیران منابع انسانی آموزش شرکتهای فعال صنعت خودروسازی کشور بود که از این میان با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس تعداد 286 مدیر متخصص حوزه آموزش و منابع انسانی از شرکتهای فعال در صنعت خودروسازی کشور از جمله شرکتهای ایران خودرو، سایپا، پارس خودرو، ساپکو، ایران خودرو دیزل، شیشه نشکن سایپا، سایپا یدک و ... انتخاب شدند و پرسشنامه در اختیار آنها قرار گرفت. روش جمعآوری دادهها بر اساس پرسشنامههای ویژگیهای شخصیتی آلپورت و همکاران - - 1961 و کارآفرینی محقق ساخته انجام گرفت. در این پژوهش به منظور سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار این ضریب برای هر دو پرسشنامه بالای 0,7 به دست آمد و همینطور به منظور سنجش روایی از روایی سازه استفاده شد که نتایج بیانگر روا بودن ابزار اندازهگیری بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از اجرای پرسشنامهها از طریق نرمافزار SPSS در دو بخش توصیفی و استنباطی - مدل همخوانی مجذور کای - انجام پذیرفت. نتایج پژوهش نشان داد که ویژگیهای شخصیتی با عوامل جنسیت، واحد سازمانی، منتخب وزارت کار، ثبت اختراع و تجربه خدمتی رابطه ندارد و تنها میان برتریطلبی با سطح تحصیلات و داشتن مقاله، تفکر ابتکاری با سطح تحصیلات، و روابط شخصی با نوع استخدام رابطه وجود دارد. همچنین یافتهها نشان داد که کارآفرینی به مفهوم مطلق با ویژگیهای منتخب وزارت کار و ثبت اختراع رابطه دارد.
کلیدواژهها: ویژگیهای شخصیتی، کارآفرینی، ویژگیهای فردی، صنعت خودرو، مدیران آموزش
مقدمه
مدیران نقش حیاتی در پویایی سازمان دارند. آنها امکان اجازه قابلیت انعطاف و پاسخگویی به تغییرات محیطی را فراهم آورده و راه را برای هماهنگی فعالیتهای گروههای گوناگون در سازمان هموار کرده، ارضای نیازهای فردی و عضویت سازمانی را تسهیل میکنند. فلسفه وجودی مدیریت پیوند ناگسستنی با تصمیمگیری دارد. همینطور، با قدری تفکر میتوان دریافت که مدیران کاری به جز تصمیمگیری نمیکنند، به تعبیری همه اقدامات یک مدیر آمیخته با تصمیمگیری است و تصمیمگیری شریان حیاتی در امور و وظایف مدیریت میباشد؛ همواره، حل مسائل سازمانی یکی از مهمترین وظایف مدیران را تشکیل میدهد. مدیران هر روزه با مسائل متفاوتی روبهرو میشوند، از جمله روندهای اقتصادی غیر قابل پیشبینی، تغییر قوانین و مقررات دولتی، کمبود منابع و رقابت شدید برای به دست آوردن آنها، تقاضاهای متعدد کارکنان، مسائل فنی و تغییرات تکنولوژیکی که مدیران برای حل هر یک از مسائل نیاز به تصمیمگیری صحیح و اثربخش دارند. مدیران در آستانه هزاره سوم که قرن تغییر و تحول نام گرفته است، باید روشهای نوین را در تصمیمگیری جایگزین روشهای سنتی کنند. لازمه تحقق آن چه که گفته شد وجود مهارتهای خاص در مدیران است - الوانی و همکاران، . - 1390
به عبارت دیگر، مدیر آموزشی که دارای ویژگیهای شخصیتی و فردی کارآفرینی باشد، خود موتور محرکه نوآوری و خلاقیت سازمانی بوده و میتواند با ارائه آموزشهای اثربخش و بدیع، اثر شگرفی در بخشهای مختلف صنعت خودروسازی کشور بر جای گذارد. در همه فرآیندهای آموزش از نیازسنجی تا ارزیابی اثربخشی نیاز به مدیری است که ویژگیهای کارآفرینی را در خود متبلور کرده باشد . مدیران آموزش و توسعه کارآفرین میتوانند فرصتهای منحصر به فردی را برای توسعه کارکنان ایجاد کنند و فرهنگ کارآفرینی سازمان را توسعه دهند. این مدیران دارای ویژگیهای توفیق طلبی، استقلال طلبی و ریسک پذیری هستند. اما مطالعه شخصیت این مدیران نیز خالی از معنا نیست - اکبری، . - 1387
از سوی دیگر، ویژگیهای فردی کارآفرینی که حاکی از تفاوتهای فردی میان افراد است، از مهمترین عوامل در موفقیت هر کسب و کاری است. کارآفرینان ادعا میکنند که اعمال و رفتارشان نشاندهنده بقا یا زوال شرکت و سازمانشان است. این اعمال و رفتار ناشی از همین ویژگیهای فردی است. کارآفرینان در هر مکان و در هر موقعیتی به عنوان عاملان فعال اقتصادی و اجتماعی در جامعه و در سازمان محسوب میشوند که در سطوح مختلف فردی، گروهی و سازمانی مورد پژوهش قرار گرفتهاند. کارآفرینان اگرچه در سطح فردی کار میکنند ولی مطمئنا به سازمان سود میرسانند و به نظر میرسد که ارتباط زیادی میان ویژگیهای فردی کارآفرینان و نقش ایشان در کارآفرینی سازمانی وجود دارد - احمدی و همکاران، . - 1391
علاوه بر این، رویکردهای مختلفی نسبت به علل و پیامدها و تاثیرات فرآیند کارآفرینی وجود دارد که عمده آن رویکردهای اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی و روانشناسانه است. رویکردهای فرهنگی و اجتماعی به عوامل و شرایط محیطی توجه میکند در حالیکه رویکرد روانشناسانه، خصائص شخصیتی کارآفرینان را در نظر میگیرد که نیاز به موفقیت، خطرپذیری، کانون کنترل، خوشبینی زیاد، تمایل برای داشتن استقلال و ... دارد. بنابراین طبق نظر برومند - - 1392، توجه به این ویژگیهای فردی کارآفرینی، بخصوص در مدیران، یکی از جنبههای مهم مبحث کارآفرینی است که ارتباط نزدیکی نیز با ویژگیهای شخصیتی مدیران دارد.
صنعت خودروسازی به عنوان یک صنعت تولیدی و خدماتی نیاز به کارآفرینی در همه سطوح خرد و کلان خود و مدیرانی دارد که دارای ویژگیهای کارآفرینی باشند. این پژوهش در پی بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی و کارآفرینی با ویژگیهای فردی مدیران آموزش شرکتهای خودروسازی است؛ یکی از این عوامل، ویژگیهای شخصیتی است که موجب تقویت نوآوری و سایر ویژگیهای کارآفرینانه در مدیران میشود - فروغی اصل، . - 1390 میلون1 و همکاران - - 2012، ویژگیهای شخصیتی را مجموعه ویژگیهای فردی میدانند که از اوایل تولد انسان به تدریج رشد کرده و ظاهر میشود. تعاریفی مختصر از ابعاد ویژگیهای
شخصیتی عبارتست از:
برتریطلبی:1 کسانی که در گروه نقش فعال دارند، به خود متکی و در رابطه با دیگران مثبت و برتر هستند، تمایل دارند تصمیمهای خود را راسا اتخاذ نمایند؛ مسئولیتپذیری:2 چسبندگی به کار، وظیفهشناسی، مصمم بودن و پشتکار داشتن ویژگی خصیصه مسئولیتپذیری است؛ ثبات عاطفی:3 تعادل روانی، ثبات خلق و خو، خوشبینی و آرامش و تسلط بر اعصاب از ویژگیهای استواری هیجانی است؛ جامعهپذیری :4 داشتن دوستان زیاد، تمایل به برقراری تماسهای اجتماعی، معاشرتی بودن، تشریک مساعی5 از خصیصههای جامعهپذیری است؛ محتاط بودن:6 پرهیز از ریسک، عدم تمایل به کارهای شانسی و مخاطرهآمیز و مهیج7، پرهیز از تصمیمهای عجولانه و ناگهانی از ویژگیهای این خصیصه است؛ تفکر انتقادی:8 تمایل به انجام کار روی مسایل دشوار، روشنفکری و کاوشگری9، تفکر درباره عقاید جدید، خلاقیت10 و ابتکار از ویژگیهای این خصیصه است؛ روابط شخصی:11 تفاهم با اطرافیان، وظیفهشناسی12، ایمان و اعتماد به مردم، تحمل و بردباری بالا از ویژگیهای این خصیصه است؛ خستگیناپذیری:13 زورمندی و پرانرژی بودن، قادر به انجام کار بیش از دیگران، تمایل به کار و حرکت سریع، دارای نیروی حیاتی و سطح انرژی بالا از ویژگیهای این خصیصه است - میلون و همکاران، . - 2012 در این خصوص کمپس14 و همکاران - - 2015
، طی پژوهشی با عنوان »روابط میان خلاقیت، شخصیت و کارآفرینی« دریافتند که قویترین روابط میان فرآیند خلاقانه و سبک تفکر میان متغیرهای کفایت اصالت و ساختن ایده وجود دارد. متغیرهای دیگر نیز قویترین ارتباط را با خصیصههای شخصیتی داشتند. همچنین مالکی و همکاران - - 1392، طی پژوهشی با عنوان »ارزیابی و مقایسه ویژگیهای شخصیتی کارآفرینانه مدیران زن با رویکرد جهانی شدن در پارادایم فرهنگ شناختی اسلامی « دریافتند که بین ویژگیهای شخصیتی مدیران زن با کسب و کار و رویکرد جهانی شدن رابطه معناداری وجود دارد. احمدی و همکاران - - 1391، طی پژوهشی با عنوان »بررسی تاثیر عوامل فردی و محیطی بر رفتار کارآفرینانه دانشجویان دانشگاه کردستان« دریافتند که عوامل فردی رابطه معنیداری با ویژگیهای کارآفرینانه دارد؛ به طوریکه دانشجویان پسر و آنهایی که وضعیت تحصیلی مناسبی دارند، حس توفیقطلبی، استقلالطلبی و خلاقیت بیشتری نیز دارند. از دیگر یافتههای پژوهش تاثیر مورد انتظار و ادراکات دانشجویان از محیط کارآفرینانه دانشگاه بر تقویت رفتارهای کارآفرینانه آنها است.
دراکر - 2015 - 15، به عنوان یکی از صاحبنظران ممتاز علم مدیریت در کتاب درخشان خود به نام "کارآفرینی و نوآوری" عنوان میکند که کارآفرینی ایجاد تغییرات سریع و تند در محیط سازمان نیست، بلکه ایجاد نهادهای پایدار و سیاستهای منضبط و منظم جهت ایجاد زمینههای پایدار برای تغییر و نوآوری در سازمان، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی است. کارآفرینی به عنوان یکی از مظاهر ایجاد و تولید این ابتکار و نوآوری در سازمان است. از این رو، تغییرات سریع در جهان کنونی، در شرکتها، سازمانها و در حوزههای فنی و علمی عامل توجه سیاستگذاران به مفهوم کارآفرینی به عنوان مبنایی برای توسعه جوامع شده است. تعاریفی مختصر از مولفههای کارآفرینی عبارتند از:
