بخشی از مقاله
چکیده :
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی دانش آموزان پسر دوره متوسطه و رابطه آن با موفقیت در عملکرد تحصیلی آنها بود روش پژوهش همبستگی پیمایشی بوده و جامعه آمارای شامل کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر مریوان که در سال تحصیلی 96-95 مشغول به تحصیل می باشند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 150 نفر انتخاب شدند . با استفاده از پرسشنامه سبک هویتی برزونسکی و پرسشنامه شخصیتی نئو داده ها جمع آموری شدند و با نرم افزار اس پی اس اس تجزیه و تحلیل شدند که نتایج یدست امده نشان داد بین ویژگی های شخصیتی دانش آموزان پسر دوره متوسطه و رابطه آن با موفقیت در عملکرد تحصیلی آنها رابطه معناداری وجود دارد .
کلمات کلیدی : ویژگی های شخصیتی ، عملکرد تحصیلی ، دانش آموزان دوره متوسطه
مقدمه:
تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر در رشد و توسعه جوامع پیشرفته بیانگر آن است که همه این کشورها از آموزش و پرورش کارآمد و اثر بخش بر خوردار بوده اند. شناخت ویژگی های شخصیتی، روانی و عاطفی دانش آموزا ن و دانشجویان می تواند شرایط را جهت پرورش مطلوب استعدادهای بالقوه آنها فراهم نماید و از جمله ضروریات برای برنامه ریزی در تعلیم و تربیت باشد. از طرفی دانشگاه ها و مدارس در صورتی خواهند توانست وظیفه خطیری را که به دوش آنهاست، به نحو احسن انجام دهند که سازمان های سالم و پویایی باشند. و این امر محقق نخواهد شد مگر اینکه در این فضاهای آموزشی دانشجویان و دانش آموزانی برخوردار از ویژگی های مناسب شخصیتی ، روانی و عاطفی وجود داشته باشند . - قاسمی ،عابدیانی ,عابدیانی . - 1395:
فرد در دنیای امروزی برای ورود به جامعه و رو به رو شدن با موقعیت های مختلف آن دارای ویژگی های شخصیتی و فردی خاصی است و این ویژگی های فردی و شخصیتی هم تحت تأثیر مسائل گسترده تر جامعه بوده و هم بر آن ها تأثیر می گذارد. در جامعه امروزی تحصیلات و به تبع آن پیشرفت تحصیلی به دغدغه های اصلی والدین برای کودکان و نوجوانان خود بدل شده است. در حقیقت می توان گفت برای جوامع امروزی تحصیلات مناسب به هدف دستیابی به موقعیت های اجتماعی، شغلی و اقتصادی بالاتر یکی از اهداف اصلی برای والدین و سیاست گذاران کشورها تلقی می شود و ملاک اثربخشی موفقیت آموزش نیز پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان است. بنابراین شناخت ابعاد مختلف پیشرفت تحصیلی و متغیرهای مرتبط با آن گام نخست و اصلی برای این هدف است - طباطبایی، طباطبایی، کاکایی، یزدان و محمدی، . - 1391
تردیدی نیست که مهمترین نشانگر بازده آموزش علم و برجسته ترین نشانگر کاری که یک نظام آموزشی باید انجام دهد، پیشرفت تحصیلی یادگیرندگان است - کری و شیولسون:. - 1988 بنابراین بررسی عوامل پیش آیند و پس آیند موفقیت تحصیلی همواره از دغدغه های پژوهشگران نظام تعلیم و تربیت بوده است و در مطالعات متعدد این عوامل به تناسب اهمیت و تأثیر خود شناسایی و یا طبقه بندی شده اند - حسینی ،فتح آبادی،شکری، پاکدامن . - 1395: و یکی از عوامل تاثیر گذار در موفقیت تحصیلی دانش آموزان ویژگی های شخصیتی آنان می باشد .که تعاریف بسیاری از شخصیت ارایه شده است که می توان به طور کلی آنها را به چهار دسته تقسیم کرد؛ تعاریفی که روی فردیت و یگانگی افراد تأکید می کنند، در این تعاریف شخصیت شامل خصوصیاتی است که افراد را از یکدیگر متمایز می نماید.
تعاریفی که بر ساختارها و سازه های درونی و فرضی تأکید می ورزند، در این گونه تعاریف، رفتارهای آشکار، بخش کمی از تعریف را تشکیل می دهد، در این مفهوم شخصیت شامل انتزاع هایی است که از رفتارهای آشکار و مشاهدات رفتاری اخذ شده است. تعاریفی که روی تاریخچه ی زندگی و مراحل رشد تأکید دارند، که در این دیدگاه، شخصیت حاصل رویدادهای درونی و بیرونی است . رویدادهای درونی شامل آمادگی های ژنتیکی و بیولوژیکی است و رویدادهای بیرونی، تجربیات اجتماعی و رویدادهای محیطی را در بر می گیرد. در نهایت در تعاریفی که بر الگوهای رفتار تأکید دارند، فرض می شود که شخصیت به طور نسبی در طی زمان ثابت مانده است و تداوم پیدا می کند. این ثبات در الگوهای رفتاری از مکانی به مکان دیگر و از زمانی به زمان دیگر ثابت باقی می ماند - آتش روز ،پاکدامن ،عسکری : . - 1387
بنابراین به لحاظ مفهومی ویژگی شخصیت به راه هایی اشاره دارد که یک فرد جهت رویارویی با مسائل جدید انتخاب می نماید - تابع بردبار . - 1391: تحقیقات در حوزه شخصیت نشان می دهد که توانایی نظم دهی به افکار و مدیریت زمان لازمه هرگونه موقعیت یادگیری است - تابع بردبار : . - 1391در تحقیقی که توسط تابع بردبار - 1391 - با عنوان رابطه ویژگی های شخصیت و سبک های یادگیری با موفقیت تحصیلی دانشجویان برخط انجام شد به این نتیجه رسید که میان ویژگی های شخصیت و سبکهای یادگیری با موفقیت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد . نوروزگرایی و توافق پذیری از ابعاد شخصیت و سبک یادگیری هم گرا از ابعاد سبک های یادگیری توانسته اند در پیش بینی موفقیت تحصیلی دانشجویان این دور هها اثرگذار باشند . در تحقیقی دیگر که توسط قاسمی ،عابدیانی ،عابدیانی - 1395 - انجام گرفت به این نتیجه رسیدند که بین ویژگی های شخصیتی و ابعاد آن با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر رابطه معنی داری وجود دارد .
در پژوهشی دیگر کریم نژاد نیارق ،آیین پرست ،علویان - 1389 - در پژوهشی با بررسی رابطه سبک های شناختی و ویژگی های شخصیتی با پیشرفت تحصیلی، پرداختند به این نتیجه رسیدند که بین ویژگی های شخصیتی و سبک های شناختی با پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری به دست آمد . ایزدی و محمدزاده ملایی - - 1387 در یک تحقیق توصیفی تحلیلی به بررسی رابطه سبک های یادگیری، ویژگی های شخصیتی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان پرداختند . که به این نتیجه رسیدند بین سبک های یادگیری و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان با عملکرد رابطه معنادار وجود دارد و هر کدام از سبک های یادگیری با ویژگی شخصیتی خاصی رابطه دارد . بنابراین ویژگی های شخصیتی یکی از متغیرهای تاثیر گذار در موفقیت تحصیلی دانش آموزان می باشد که در پژوهش حاضر به بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی دانش آموزان پسر دوره متوسطه و رابطه آن با موفقیت در عملکرد تحصیلی آنها پرداخته است .
فرضیه ها :
بین سبک اطلاعاتی شخصیتی با موفقیت در عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بین سبک هنجاری شخصیتی با موفقیت در عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بین سبک اجتنابی شخصیتی با موفقیت در عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بین بعد روان آزردگی شخصیت با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بین بعد برون گرایی - درون گرایی شخصیت با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بین بعد گشودگی شخصیت با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بین بعد توافق پذیری شخصیت با موفقیت در عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بین بعد وجدانی بودن شخصیت با موفقیت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد .
روش شناسی :
با توجه به موضوع تحقیق، طرح این پژوهش از نوع طر ح های پیمایشی به شیوه همبستگی است. هدف پژوهش، بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی دانش آموزان پسر دوره متوسطه و رابطه آن با موفقیت در عملکرد تحصیلی آنها است .
جامعه اماری و روش نمونه گیری
جامعه اماری در این پژوهش کلیه دانش اموزان دوره متوسطه پسر شهر مرویوان که در سال تحصیلی 96-95 مشغول به تحصیلی می باشند . که با روش نمونه گیری نمونه گیری تصادفی طبقه ای 150 نفر انتخاب شدند
ابزار گردآوری اطلاعات
در این پژوهش برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است . برای اندازه گیری ویژگی های شخصیتی دانش آموزان از پرسشنامه سبک هویتی برزونسکی و پرسشنامه ویژگی های شخصیتی 5 عاملی نئو می باشد و در این پژوهش همچنین برای مقایسه وضعیت پیشرفت تحصیلی از معدل سال گذشته دانش آموزان استفاده شده است .پرسشنامه سبک هویتی برزونسکی : ابتدا توسط برزونسکی در سال 1998 در امریکا ساخته شد، دارای 40 گویه و 3 سبک هویتی فرد را مورد سنجش قرار می دهد .پرسشنامه شخصیتی نئو در قالب یک سه عاملی - روان آزردی گرایی ، برون گرایی و انعطاف پذیری نسبت به تجربه - تهیه و تدوین شده پس از آن که مک کری و کاستا - 1985 - آن را مورد تجدید نظر قرار داد . مدل پنج عاملی - روان آزردی گرایی ، برون گرایی ، گشودگی ، توافق پذیری و وجدانی بودن - ارائه دادند .
یافته ها :
آزمون ضریب همبستگی بین میزان سبک اطلاعاتی شخصیت و پیشرفت تحصیلیبرای آزمون وجود رابطه سبک اطلاعاتی شخصیت و پیشرفت تحصیلی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد ، با توجه به نتایج این آزمون مقدار همبستگی 0/454 و سطح معنادار 0/000 می توان اظهار داشت که بین میزان سبک اطلاعاتی شخصیت و پیشرفت تحصیلی با اطمینان لازم رابطه معنادار برقرار است .
