بخشی از مقاله
چکیده
در دنیای پر رقابت کنونی، سازمان ها پیوسته در جستجوی شیوه های جدیدی برای نوآوری و خلاقیت در جهت رشد و توسعه فعالیت ها و خدمات خود در عرصه ملی و بین المللی هستند. اهمیت کارآفرینی در رشد و توسعه سازمان ها روز به روز بیشتر شده است. فرآیند کارآفرینی سازمانی تا حدود زیادی به تلاش کارکنانی که فراتر از شرح وظایف شان هستند، می تواند بستگی داشته باشد. و در این میان نیروی انسانی متعهد برای هر سازمانی پشتوانه قویی است که سازمان را در تحقق فرآیند کارآفرینی یاری می رساند. با توجه به اهمیت این موضوع باید سازوکارهای مناسبی در زمینه بررسی تعهد سازمانی صورت گیرد که پژوهش در این زمینه و ارئه راهکارهای مناسب انکارناپذیر است. لذا در پژوهش حاضر به رابطه تعهد سازمانی با کارآفرینی سازمانی پرداخته شده است.
واژه های کلیدی : کارآفرینی ، کارآفرینی سازمانی ، تعهد سازمانی
مقدمه
زندگی پیچیده امروزی ما هر لحظه در حال نو شدن است و خلاقیت و نوآوری ضرورت استمرار زندگی فعال است انسان برای خلق نشاط در زندگی نیازمند ابتکار است. امروز شعار " نابودی در انتظار شماست مگر اینکه خلاق و نواور باشید" در پیش روی مدیران سازمان ها است از سوی دیگر افزایش خلاقیت در سازمان ها می تواند به ارتقای کمیت و کیفیت خدمات ، کاهش هزینه ها ، جلوگیری از اتلاف منابع ، کاهش بوروکراسی ، افزایش رقابت ، افزایش کارآیی و بهره وری و ایجاد انگیزش و رضایت شغلی در کارکنان منجر گردد. اهمیت کارآفرینی و در راس آن کارآفرینی سازمانی انکارناپذیر و پرداختن به آن از ضرورت های کلیه کشورها در حال حاضر است. بر این اساس نقش و جایگاه کارآفرینی بویژه کارآفرینی سازمانی بطور کامل مشخص و پرداختن به آن جزو برنامه های اصلی طرح های توسعه کشور است. - موغلی و مالکی طبس ، -
محققین شماری از متغیرهای مهم که نقش انسان را در موفقیت سازمانی افزایش می دهد ، شناسایی کرده اند. برخی از این متغیرها عبارتند از : تعهد سازمانی کارکنان ، استقلال نیروی کار ، رضایت شغلی ، حمایت سازمانی درک شده ،حقوق سازمانی و رفتار شهروندی. - Celep & Yilmazturk 2010 - تعهد سازمانی یک نگرش درباره وفاداری کارمندان به سازمان است ، و یک فرآیند مستمری است که از طریق آن اعضای سازمان علاقه خود را به سازمان و موفقیت و کارآیی پیوسته آن نشان می دهند. - مجیدی ، ص ٍِ - با توجه به جایگاه مهم کارآفرینی در جامعه و اهمیت رشد و توسعه کشور تعهد کارکنان نسبت به سازمان و حفظ نیروی کارآمد و خلاق توجه خاصی را می طلبد.
کارآفرینی
درباره تعریف کارآفرینی و به دنبال آن کارآفرینی سازمانی تعاریف متفاوتی از سوی اندیشمندان مختلف مطرح شده است که این امر با توجه به وسعت سیطره کارآفرینی در رشته های مختلف و علوم متفاوت امری بدیهی و غیرقابل کنترل است در زیر به تعدادی از این تعاریف اشاره میکنیم :فراری - ٌَُُ میلادی - معتقد است کارآفرینی یعنی درهم ریختن ویژگی های شخصی ، ابزار مالی و منابع موجود در محیط کار که از راه فرآیندی انجام می پذیرد و بقا می یابد. باید بپذیریم که برای آن نیز باید تشویق و تمجید و حمایت مورد تاکید ویژه قرار گیرد و این اصل مهم به عنوان یک ابزار راهبردی مورد توجه خاص واقع شود.دکتر رضاییان - - کارآفرینی را فراگرد شکار فرصت ها به وسیله افراد ، بدون درنظر گرفتن منابع موجود و در اختیار تعریف می کند و در اصل بر این مهم استوار است که کارآفرینان به هنگام تصور فرصت های جدید ، محدودیت های منابع جاری را نادیده می کیرند.
تعریف کارآفرینی از نگاه هوارد استیونسون : کارآفرینی تعقیب فرست هاست. فرصت هایی که فراتر از منابعی هستند که امروز در دسترس داریم.در تعریف استیونسون دو کلمه کلیدی وجود دارد. یکی فرصت جو بودن و جستجوی فرصت های جدید و دیگری محدود نشدن به منابع در دسترس. شاید بتوان گفت در تعریف کارآفرینی از نگاه استیونسون ، ساختن مسیر های جدید در اقتصاد و محیط کسب و کار اهمیت ویژه ای پیدا می کند.استیونسون در توضیح آنچه به عنوان تعریف کارآفرینی ارائه کرده است می گوید: فراموش نکنید که من در چه زمانی این تعریف را ارائه کردم.آن زمان کارآفرینی چیزی شبیه اختلال شخصیتی و ریسک پذیری بیمارگونه بود و من تاکید داشتم تا سازندگی و فرصت جویی را به آن مفهوم اضافه کنم تا هرکسی می خواهد بتواند آینده خودش را در دایره کارآفرینان ببیند.
کارآفرینی سازمانی
کارآفرینی سازمانی به انجام کسب و کار مخاطره آمیز بوسیله سازمان و کارآفرینی درون سازمانی اشاره دارد که به درون سازمان به عنوان مکانی برای توسعه کارآفرینانه تاکید دارد. کارافرینی سازمانی می تواند به عنوان موجد کسب و کارهای جدید و مخاطره آمیز در درون سازمان نگریسته شود ویا می تواند در قلمرو وسیع تری به عنوان چالش سازمان ها برای نوسازی خودشان از طریق استفاده از ترکیبات جدید موجود مورد توجه قرار گیرد. - لابر ، - امروزه شرکت ها و سازمان ها سعی می کنند خود نیز کارآفرین باشند تا بتوانند نسبت به تغییر و تحولات انعطاف داشته و فرصت های موجود در بازار را از دست ندهند تا سبب افزایش بهره وری ، جلوگیری از خروج افراد نخبه و افزایش توانایی رقابت بین المللی شوند ، سازمان های امروزی متعهد می شوند که محصولات جدید ، فرآیندهای جدید و نظام های سازمانی نوین ایجاد نمایند و برای این منظور انقلاب جدیدی به سوی تسهیل ، تسریع و گسترش فرآیند سازمانی جریان دارد.
این نوع کارآفرینی فرآیندی است که سازمان طی می کند تا همه کارکنان بتوانند در نقش کارآفرین انجام وظیفه کنند و تمام فعالیت های کارآفرینانه فردی و گروهی به طور مستمر ، سریع و راحت در سازمان مرکزی یا شرکت تحت پوشش خودمختار به ثمر می رسد. - ولیخانی، ماشاالله ; مجید صفاییان و یوسف مومنی ، - کارآفرینی سازمانی فرآیندی است که در آن محصولات یا فرآیندهای نوآوری شده از طریق الفاء و ایجاد فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان از قبل تاسیس شده به ظهور می رسد یا به عبارتی دیگر مجموعه فعالیت هایی است که از منابع و حمایت سازمانی به منظور دستیابی به نتایج نواوران برخوردار است. - صمدآفایی ، َ -
پژوهشگران بسیاری معتقدند ، توسعه سازمانی، رشد و حنی بقای سازمان در شرایط رقابت بالای جهانی به رفتار کارآفرینانه بستگی دارد. کارآفرینی تنها به فعالیت های مخاطره آمیز مستقل فردی منحصر نمی شود، بلکه مجموعه های سازمانی را نیز درگیر می کند. به عبارتی کارآفرینی سازمانی به این معنی است که سازمان می تواند نوآوری ر با تشویق کارکنان توسعه دهد و به آنها برای تعقیب برنامه هایشان، آزادی و انعطاف پذیری بدهد، بدون اینکه آنها را در باتلاق بروکراسی اداری غرق کند. کارآفرینی سازمانی به معنای توسعه شایستگی ها و فرصت ها در درون سازمان از طریق ترکیبات مختلف منابع است. - فینچ استونر، فریمن، و گیلبرت، - کارآفرینی سازمانی با تشویق و ترویج روحیه کارآفرینانه و با بهره گیری از دانش خلق شده در دیگر رهیافت ها، عملکرد کارآفرینانه را در سازمان های بزرگ توسعه می دهد.
در جریان تغییر سریع فناوری و رقابت روزافزون جهانی مشخص است که توانایی سازمان ها در تولید محصولات و خدمات تازه، تاثیر زیادی روی عملکرد آنها دارد، بنابراین، لازم است که به شیوه های دیگر اندیشیده شود و به دنبال راهکارهای جدید سازمانی با ساختارهای نوین و متفاوت از قبل بود. سازمان های موفق ، سازمان هایی هستند که مدیران و کارکنان خلاق و کارآفرین دارند، زیرا افراد کارآفرین نقش مهمی در حرکت چرخه اقتصادی برعهده دارند و منشاء تحولات بزرگی در زمینه های علمی، صنعتی، تولیدی و خدماتی در سطح سازمان ها محسوب می شوند. کارآفرینی از طریق ایجاد و استفاده از ترکیب جدید منابع، به برهم زدن تعادل در یک سازمان اشاره دارد. برای مثال، سازمانی که به دنبال ایجاد راهبردهای اکتشافی است، به طور متوسط ترکیب منابع بیشتری را نسبت به یک سازمان با راهبردهای تدافعی ایجاد می کند. - هالت و همکاران، ًًٍَ -
تعهد سازمانی
بررسی سیر تاریخی مطالعات تعهد سازمانی حکایت از آن دارد که این موضوع در دهه اخیر بسیار گسترش یافته است و صاحب نظران علوم رفتاری با مطالعه و بررسی در حوزه تعهد سازمانی تعاریف مختلفی از آن ارائه دادهاند. در اینجا به تعاریف مختصری اشاره می کنیم.پورتر و همکارانش تعهد سازمانی را پذیرش ارزشهای سازمان درگیر شدن در سازمان تعریف می کنند و معیارهای اندازه گیری آن را شامل انگیزه تمایل برای ادامه کار و پذیرش ارزش های سازمان می دانند. - ص: - استیرز و همکاران به این تعریف از تعهد سازمانی بسنده کرده اند: تعهد سازمانی درجه نسبی و تعیین هویت فرد با سازمانی خاص و درگیری و مشارکت او با آن می باشد. تعهد سازمانی شامل اعتقاد قوی به اهداف و ارزش ها ی سازمان، تمایل به تلاش قابل ملاحظه به خاطر سازمان و علاقه به ادامه خدمت در آن می شود. - به نقل از حاجی احمدی، -
گرینبرگ و بارون - مفهوم تعهد سازمانی را درجه درگیری افراد با سازمان و علاقه آنها به ادامه کار در سازمان می دانند. - صٌٍَ - تعهد سازمانی به عنوان نیرویی است که باعث می شود، افراد و هویت فردی آنها به سازمان پیوند بخورد. تعهد سازمانی بیانگر نیرویی است که فرد را ملزم می کند تا در سازمان بماند و با تعلق خاطر در جهت اهداف سازمانی کار کند، یعنی با یک سری رفتارهای مولد و سازنده همراه است - می یرو هرسکوویچ، - .اریلی و چاتمن تعهد سازمانی را به عنوان فرایندی شامل وفاداری کارکنان، تلاش و کوشش به منظور نیل به اهداف و موقعیت سازمانی نعریف کرده اند. سلپ تعهد سازمانی را فراتر از انتظارات قانونی و رسمی یک سازمان تعریف کرده است وبر روی رفتارهای فردی در راستای ارزش ها و اهداف سازمان تاکید نموده است به عبارت دیگر، در اکثر تعاریف سازمانی حداقل سه عنصر مورد توجه است:
باور قوی و پذیرش اهداف و ارزش های سازمان
