بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه کفایت اجتماعی با سازگاری اجتماعی در دانشآموزان هنرستانی انجام شد. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه دانشآموزان هنرستانی شهر تهران در سال تحصیلی 1395- 1396 را تشکیل دادند. گروه نمونه در پژوهش حاضر 120 دانش آموز هنرستانی بودند که با تکمیل پرسشنامههای کفایت اجتماعی فلنر و سازگاری اجتماعی کراون و مارلو در پژوهش شرکت کردند. جهت بررسی نتایج از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد بین کفایت اجتماعی با سازگاری اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که کفایت اجتماعی قادر به پیش بینی سازگاری اجتماعی در دانشآموزان هنرستانی میباشد.
.1 مقدمه
سازگاری به توانایی فرد در تطابق با محیط اطرافش اشاره دارد - پونیا و سانگوان، . - 2011 به عبارت دیگر، سازگاری، مجموعه کنشها و رفتارهایی است که فرد در موقعیتها و شرایط جدید به منظور ارائه پاسخهای مناسب به محرکهای موجود بروز میدهد. سازگاری میتواند در حیطههای مختلفی مطرح شود و ابعاد اجتماعی، خانوادگی، عاطفی و شغلی را شامل شود. برخی از پژوهشها سازگاری اجتماعی را در راس سایر ابعاد سازگاری تلقی میکنند.
سازگاری اجتماعی به معنای تطابق با مقتضیات، رعایت اصول و قوانین جامعه و کارآیی در تماسهای اجتماعی است - آبراهام و ورگس، 1986؛ به نقل از صبری، خوشبخت و گلزار، . - 1393 سازگاری اجتماعی در نوجوانان دانشآموز به عنوان نشانه سلامت روانی، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، زیرا نوجوانی، دوره حساسی است و سازگاری اجتماعی در نوجوان در پایان این دوره دستخوش تحولات عاطفی، جسمانی و ذهنی فوق العاده ای شدیدی می شود.یارمحمدیان و شرفی راد، . - 1390
سازگاری یک فرایند دو سویه است، از یک طرف فرد به صورت مؤثر با اجتماع تماس برقرار میکند و از طرف دیگر اجتماع نیز ابزارهایی را تدارک میبیند که فرد از طریق آنها تواناییهای بالقوهی خویش را واقعیت میبخشد. در این تعامل فرد و جامعه دستخوش تغییر و دگرگونی شده و سازشی نسبتا پایدار به وجود میآید. بهطور کلی سازگاری به تسلط فرد بر محیط و احساس کنار آمدن با خود اشاره دارد. هر یک از ما به محیط و تغییراتی که در آن روی میدهد پاسخ میدهیم.×از این رو سازگاری مهارتی است که باید آموخته شود و کیفیت آن مانند سایر آموختهها، بستگی به میزان علاقه و کوشش فرد برای یادگیری آن دارد. محیط خانواده، مدرسه و وسایل ارتباط جمعی در فراهم ساختن امکان یادگیری سازگاری با محیط نقش و مسئولیت مهمی بر عهده دارند.
سازگار شدن با محیط مهمترین منظور و غایت تمام فعالیتهای ارگانیزم است، به طوری که تمام افراد در تمام دوران زندگی خود، در هر روز و هر ساعت سرگرم آن هستند که خود دگرگون شده و دگرگون نشده را با محیط دگرگون شده و دگرگون نشده سازگار کنند. در واقع زندگی کردن چیزی جز عمل سازگاری نیست - خدایاری فرد، رحیمی نژاد و عابدینی، . - 1386 سازگاری در برگیرنده فرایندهای اجتماعی شدن و اجتماعی زدایی اس. اجتماعی زدایی مستلزم تغییر یا کنار گذاشتن ارزشها، صفات و باورهایی است که فرد با خود به دبیرستان آورده و در موقعیت فعلی کارایی چندانی ندارد. در مقابل، اجتماعی شدن شکل دادن مجدد ارزشها، نگرشها و شایستگیهای میباشد که برای توفیق در محیط جدید ضروری است.
.2روش پژوهش
روش پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش کلیه دانش آموزان هنرستانی در سال تحصیلی -1396 1395 در شهر تهران بود. جامعه آماری این پژوهش، دانشآموزان هنرستانی شهر تهران میباشند که به صورت تصادفی هنرستانی به عنوان حجم نمونه، که از آن 4 کلاس به طور تصادفی انتخاب شد. حجم نمونه با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای 120 تعیین شد. پس از آماده سازی پرسشنامههای پژوهش و مشخص شدن گروه نمونه و هماهنگی با مسئولین آموزش و پرورش، روش نمونه گیری تصادفی خوشهای اجرا شد.
پس از انتخاب تصادفی هنرستان و نیز رشتهها، به انتخاب تصادفی در بین دانشآموزان هر رشته اقدام گردید. پس از توزیع پرسشنامهها و قبل از تکمیل گویهها از شرکتکنندگان درخواست شد که براساس دستورالعمل، پرسشنامه را تکمیل نمایند. از آماره های توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار و از آمار استنباطی با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره و برای این منظور از نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد.
.3 ابزارهای پژوهش
-1-3پرسشنامه کفایت اجتماعی
در این پژوهش از پرسشنامه کفایت اجتماعی فلنر، لیس و فلیپس - - 1990 استفاده شده است. این مقیاس براساس نظریهی فلنر ساخته شده است، 47 آیتم دارد و چهار بعد از مهارتهای شناختی، مهارتهای رفتاری، کفایت هیجانی و آمایههای انگیزشی را میسنجد. آزمودنیها به آیتمهای این آزمون به صورت یک مقیاس 7 درجهای - از کاملا مخالف 1 نمره، مخالفم 2 نمره، تا حدی مخالفم 3 نمره، نظری ندارم 4 نمره، تا حدی موافقم 5 نمره، موافقم 6 نمره و کاملا موافقم 7 نمره - پاسخ میدهند. همچنین سوالات 3، 6، 8، 9، 11، 12، 15، 16، 21، 25، 26، 28، 32، 36، 37، 38، 43، 44 و 45 به صورت معکوس نمره گذاری میشوند.
در ایران پژوهشی که پرندین - 1385؛ به نقل از شریعتمدار و پورگراوند، - 1393 روی نوجوانان تهران انجام داد در نهایت پس از تحلیل عاملی 4 عامل به عنوان عوامل نهایی پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت که در عامل مهارتهای رفتاری 34 سوال شامل 2، 3، 5، 6، 7 ، 8 ، 10، 11، 13، 16، 17، 18، 22، 23، 24، 25، 27، 30، 32، 33، 34، 36، 37، 38، 39 ، 40 ، 41، 42 ، 43، 44، 45، 46، 47 ، و در عامل آمایههای انگیزشی و انتظارات 7 سوال شامل سوالات 9، 12، 15، 21 ، 28، 26 و 29، در عامل مهارتهای شناختی 3 سوال شامل سوالات 4، 19 و 31 و در عامل کفایت هیجانی هم 3 سوال شامل سوالات 1، 14، 31 قرار میگیرند. پرندین - 1385؛ به نقل از شریعتمدار و پورگراوند، - 1393 اعتبار پرسشنامه کفایت اجتماعی را به فاصله زمانی چهار هفته از طریق بازآزمایی برابر 0/89 گزارش داد که نشانگر پایایی مقبول و مطلوب بوده است.
پرسشنامه هم از نظر روایی محتوایی هم بررسی شده و با توجه به پشتوانه نظری که فلنر مطرح کرده است، از دیدگاه متخصصان روانشناسی و روانسنجی، روایی صوری و منطقی آن تایید شده است - پرندین، 1385؛ به نقل از شریعتمدار و پورگراوند، . - 1393 در پژوهش پترانوویچ و همکاران - - 2016 پایایی درونی پرسشنامه بر اساس روش آلفای کرونباخ برای عاملهای چهارگانه بین 0/75 تا 0/81 به دست آمد. در پژوهش یاراحمدیان پایایی درونی کل پرسشنامه بر اساس روش آلفای کرونباخ 0/90 به دست آمده است. - یاراحمدیان، . - 1391
-2-3 پرسشنامه سازگاری اجتماعی کراون و مارلو
این مقیاس دارای 33 سوال است که به صورت صحیح یا غلط پاسخ داده می شود. هدف از آن سنجش میزان پذیرش اجتماعی در افراد است پذیرش اجتماعی در واقع برآیند چندین پدیده اجتماعی همچون نفوذ اجتماعی، همنوایی، قضاوت اجتماعی و نگرش های افراد می باشد.لذا با توجه به زمینه ارائه شده می توان گفت پذیرش اجتماعی یعنی اینکه بیشتر مردم به منظور سازگارشدن با دیگران از زاویه دید آنها بنگرند و مانند آن ها عمل کنند.
این امر اغلب دیگران را از اینکه صادقانه خود واقعی شان را بروز دهند باز می دارد - کیل ،. - 2006 هم چنین بر پاسخ ها و واکنش هایی دلالت می کند که برخی افراد تمایل دارند در اجتماع مورد پسند واقع شوند و مطلوبیت اجتماعی کسب کنند. این گونه پاسخ ها را از خود بروز می دهند - لانگ،1997 به نقل از باقری، . - 1385 پاسخ های آزمودنی ها به وسیله کلید مقیاس تطبیق داده میشود و جمع مطابقت پاسخ ها با کلید مقیاس نتیجه کلی را برای هر فرد مشخص میکند. در این مقیاس اشخاصی که بین 0 تا 8 امتیاز به دست می آورند، اشخاصی هستند که پاسخ های آنان پذیرش اجتماعی را به دنبال ندارد و احتمالاً مورد طرد قرار می گیرند.
اشخاصی که بین 9 تا 19 امتیاز به دست آوردند، به طور متوسط دارای پذیرش اجتماعی هستند و رفتارهای آنان با قواعد و هنجارهای اجتماعی مطابقت میکند. اشخاصی که نمره های آنان بین 20 تا 33 امتیاز باشد، نشان دهنده آن است که رفتار واقعی آنان با قواعد و هنجارهای اجتماعی سازگاری بالایی را نشان می دهد. قابلیت اعتماد یا پایایی یک ابزار عبارت است از درجه ثبات آن در اندازه گیری هر آنچه اندازه میگیرد یعنی اینکه ابزار اندازهگیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست میدهد. روایی و پایایی این پرسشنامه توسط ثمری و لعلی فاز - 1384 - انجام شده است. ضریب اعتبار آن با روش اجرای مجدد بالاتر از 0/80 بوده است. از نظر روایی نیز این آزمون با سایر ابزارهای روان شناختی که برای اندازه گیری پذیرش اجتماعی طراحی شده است، همبستگی بالا و قابل قبول نشان داده است.
