بخشی از مقاله
چکیده
بیان مسأله: انسان بر حسب فطرت و طبیعت خود نیازمند همدلی است که با او زندگی کند و در کنار او به آرامش برسداساساً. وجود یک ازدواج توأم با رضایت محل تبادل و تلاقی احساسات و عواطف مثبت و احساس رضایت بین زوج ها نقش بسزایی در بهزیستی جامعه دارد. براي رسیدن به این رضایت زناشویی وجود یک قدرت و انگیزه قوي در زن و مرد بسیار حائز اهمیت و این همان سرسختی روانشناختی است که هدف پژوهش حاضر نیز بررسی رابطه بین سرسختی روانشناختی و رضایت زناشویی میباشد.
روش پژوهش: در این پژوهش از روش نمونه گیري تصادفی استفاده شده است که از بین همه دانشجویان زن دانشگاه پیامنور نقده تعداد 50 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدهاند. دادهها به وسیله spss16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. براي بررسی شاخصهاي توصیفی از میانگین و انحراف استاندارد و براي بررسی ارتباط بین متغیرهاي مورد مطالعه از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
یافتهها: با توجه به نتایج به دست آمده میتوان گفت بین تحریف آرمانی و سرسختی در دانشجویان زن دانشگاه پیامنور نقده رابطه معناداري وجود ندارد. بین رضایت زناشویی، ارتباط، فرزندان و فرزند پروري، نقش هاي مساوات طلبی، جهتگیري مذهبی و رابطه جنسی با سرسختی در دانشجویان زن دانشگاه پیامنور نقده رابطه معناداري وجود ندارد. بین مسایل شخصیتی، حل تعارض، مدیریت مالی، اوقات فراغت، خانواده و دوستان و عامل کلی رضایت زناشویی با سرسختی در دانشجویان زن دانشگاه پیامنور نقده رابطه معناداري وجود دارد.
بحث: نتایج به دست آمده موافق با نتایج چشامی - 1390 - و معین و همکاران - 1390 - است. این امر تأکید دارد که در خانوادههایی که زن و مرد از سخت رویی بالاتري برخوردارند، میزان رضایت زناشویی آنان بیشتر و بالاتر خواهد شد.
واژههاي کلیدي: سرسختی، رضایت زناشویی، دانشجویان، دانشگاه پیام نور، زن
مقدمه
ازدواج یکی از مهمترین یا بهتر بگوییم مهمترین واقعه زندگی فرد در دوره بزرگسالی است. در کشورهاي غربی از قرون وسطی تا اوایل قرن بیستم ازدواج به وسیله ساختار اجتماعی مورد حمایت قرار میگرفت بعد از این دوران ازدواج به عنوان موضوعی شخصی تلقی شد که بایستی در خدمت رفاه و خوشبختی فرد قرار گیرد. به این ترتیب مفهوم ازدواج به عنوان منبع خوشبختی و رفاه فردي، مفهومی جدید و مدرن است. در گذشته ازدواج بین ثروتمندان به دلایل اقتصادي و سیاسی شکل میگرفت. اما در بین افراد عادي جامعه ازدواج به معناي داشتن فرزند از طریق رابطه مشروع و نیز امنیت اقتصادي تعریف می شد. به نظر میرسد تغییر در مفهوم ازدواج همراه با افزایش رشد اقتصادي و اجتماعی زنان و نیز وسایل پیشگیري از باروري باشد و اکنون موفقیت ازدواج با آموزش و مهارتها ارتباط دارد - شایسته و همکاران، . - 1379
بر طبق تعریف، رضایت زناشویی حالتی است که طی آن زن و شوهر از ازدواج با یکدیگر و با هم بودن احساس شادمانی و رضایت دارند - سینها و ماکرجی1، 1991 به نقل از میر احمدي زاده و همکاران، . - 1382 وینچ2 و همکاران - 1974 - معتقدند که رضایت زناشویی انطباق بین وضعیت موجود و وضعیت مورد انتظار است. طبق این تعریف رضایت زناشویی زمانی محقق میگردد که وضعیت موجود در روابط زناشویی با وضعیت مورد انتظار فرد منطبق باشد. همچنین الیس3 در 1989 بیان میکند که رضایت زناشویی احساسات عینی از خشنودي، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر است هنگامیکه همه جنبههاي ازدواج شان را در نظر میگیرند - سلیمانیان، . - 1373
مطابق با نظر هودسن - 1992 به نقل از ثنایی، - 1379 ادراك زن یا شوهر از میزان، شدت و دامنه مشکلات موجود در رابطه منعکس کننده سطح رضایت زناشویی آنهاست. به بیان دیگر میتوان گفت که زن و شوهرهایی که از زندگی مشترك خود راضی هستند، کسانیاند که در برابر مشکلات و موانع زندگی از خود مقاومت نشان میدهند. چنین اشخاصی کسانی هستند که داراي سرسختی میباشند. سرسختی مجموعهاي متشکل از ویژگی شخصیتی است که در مواجهه با حوادث فشارزاي زندگی، به عنوان منبعی از مقاومت به عنوان سپري محافظ عمل میکند - کوباسا، 1979 نقل از حقیقی و همکاران، . - 1380
کوباسا - 1374 - با استفاده از تئوريهاي وجودگرایی در شخصیت، سخترویی را ترکیبی از باورها در مورد خویشتن و جهان تعریف میکند که از سه مؤلفه تعهد، کنترل و مبارزه جویی تشکیل شده است. شخصی که از تعهد بالایی - نقطه مقابل بیگانگی - برخوردار است، به اهمیت ارزش و معناي اینکه چه کسی هست و چه فعالیتهایی انجام میدهد، باور دارد و بر همین مبنا قادر است در مورد هر آنچه که انجام میدهد، معنایی بیاید و کنجکاوي خود را برانگیزد. این اشخاص با بسیاري از جنبههاي زندگیاشان همچون: شغل، خانواده، روابط بین فردي کاملاً در آمیخته میشوند. افرادي که در مؤلفه کنترل - نقطه مقابل ناتوانی - قوي هستند، رویدادهاي زندگی را قابل پیشبینی و کنترل میدانند و بر این باورند که قادرند با تلاش آنچه را که در اطرافشان رخ میدهد تحت تأثیر قرار دهند.
چنین اشخاصی براي حل مشکلات، به مسئولیت خود، بیش از اعمال و یا اشتباهات دیگران تاکید میکنند. مبارزه جویی - نقطه مقابل احساس خطر یا تهدید - نیز باور به این امر است که تغییر و نه ثبات وامنیت، جنبه طبیعی زندگی است. اشخاصی که مبارزة جویی بالایی دارند، موقعیتهاي مثبت و یا منفی را که به سازگاري مجدد نیاز دارند، فرصتی براي یادگیري و رشد بیشتر میدانند تا تهدیدي براي امنیت و آسایش خویش. چنین باوري انعطاف پذیري، و قدرت تحمل رویدادها و موقعیتهاي مبهم و ناراحت کنندة زندگی را به همراه دارد - کوباسا، 1988 و مدي، 1990 نقل از قربانی، . - 1374
بیان مسئله
اگر شخصیت را ترکیبی از رفتار، افکار، هیجانات و انگیزشهاي فرد بدانیم، عوامل سازنده شخصیت ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد. از سوي دیگر، امکان دارد این عوامل به شیوههاي مختلفی ترکیب شده باشد به گونهاي که الگوهاي شخصیتی گوناگونی را به وجود آورد. بسیاري از پژوهشگران معتقدند وجود تفاوتهاي فرديو ویژگیهاي شخصیتی متفاوت، واکنش افراد را نسبت به موقعیتها و فشارزاها متمایز میکند؛ یکی از این ویژگیهاي شخصیتی، سرسختی روانشناختی است - وردي و همکاران، . - 1378سرسختی روانشناختی، یک ویژگی شخصیتی است که در رویارویی با حوادث فشارزاي زندگی به عنوان منبع مقاومت و سپر محافظ عمل میکند. سرسختی، ترکیبی از باورها در مورد خود و جهان است که از سه جزء تعهد، کنترل و مبارزه جویی تشکیل شده است، اما در عین حال مجموعهاي واحد است که از عمل هماهنگ این سه جزء تشکیل یافته است - کوباسا، . - 1982
سرسختی احساس بنیادي از کنترل است که به فرد سرسخت امکان ترسیم و دسترسی به فهرستی از راهبردها را میدهد. در نهایت سرسختی باعث پرورش دیدي خوش بینانه نسبت به فشارزاها میشود؛ به عبارتی، صفت مبارزه جویی، فرد سرسخت را قادر میسازد تا حتی حوادث ناخوشایند را بر حسب امکانی براي یادگیري به تهدیدي براي ایمنی در نظر بگیرد و تمامی این جنبهها باعث پیشگیري و یا کوتاه شدن مدت پیامدهاي منفی تنشزا میشود و در واقع سرسختی، سپري در مقابل برانگیختگی شدید فیزیولوژیک در اثر حوادث تنشزا است که وسیله دیگر پژوهشگران، عامل آسیب پذیري در مقابل بیماريها میدانند - روغنچی، . - 1384
اهمیت و ضرورت مسئله
خانواده کوچک ترین واحد اجتماعی و اساس تشکیل جامعه و حفظ عواطف انسانی است که هرچه بیشتر باید مورد توجه قرارگیرد و از خشونتهاي خانوادگی جلوگیري شود. در مورد چگونگی تشکیل خانواده نظریههاي متفاوتی وجود دارد. برخی از جامعهشناسان، خانواده را یک سازمان اجتماعی ساده میدانند. گروهی روابط خویشاوندي را که بر اساس همخونی متکی است، مبدأ تشکیل خانواده میدانند و خانواده را هسته اولیه تشکیل جامعه میپندارند - فرجاد، . - 1380 تشکیل خانواده و ارتباطات زناشویی با ازدواج آغاز می شود. ازدواج، پدیدهاي است که میتواند باعث آرامش و سلامت روانی زن و مرد باشد؛ چنانکه می تواند به جایی برسد که به جاي تأمین انرژي روانی زوجین، انرژي زیادي از آنان بگیرد و باعث بروز انواع اختلالات روانی شود. در این صورت، تنها دو راه حل براي زوج درمانده باقی میماند: اول اینکه اگر چه زندگی زناشویی آنها آکنده از آشفتگیهاست، آن را تحمل کنند و دومین راه حل، طلاق است؛ راهی که در سالهاي اخیر، بسیاري کسان آن را برمیگزینند - شایسته و همکاران، . - 1379
امروزه جایگاه خانواده در کشورهاي پیشرفته دچار تغییراتی شده است. این تغییرات زمینه بسیاري از ناسازگاريها و تعارضات زناشویی را فراهم آورد. بنا به گزارش جامعهشناسان و روانشناسان در سالهاي اخیر احساس امنیت، آرامش و روابط صمیمانه میان زنان و مردان به سستی گراییده است و خانوادهها به گونهاي فزاینده با نیروهاي ویرانگر روبهرو شدهاند و دچار تنشهاي زیادي در کانون گرم خانوادهشان شدهاند. تحقیقات نشان میدهد که خانوادههایی که زن و شوهر در آنها داراي مقاومت در برابر مشکلات هستند و قدرت مبارزه با مشکلات را دارا میباشند کمتر دچار تنش درزندگی خود هستند - ستوده، . - 1375 بنابراین هدف از انجام این پژوهش پیدا کردن رابطه بین سرسختی روانشناختی و رضایت زناشویی است.
سرسختی روانشناختی یک سازه شخصیتی مثبت است که براي اولین بار توسط مدي و کوباسا در دهه هشتاد قرن بیستم بر اساس نظریههاي وجودي شخصیت مورد توجه ویژه قرار گرفت. کوباسا - 1979 - سرسختی روانشناختی را ترکیبی از باورها در مورد خویشتن و جهان تعریف میکند که از سه مؤلفه تعهد، کنترل و مبارزه جویی تشکیل یافته است. کوباسا در تلاش براي رسیدن به عوامل مؤثر پاسخ در برابر استرس که تأثیر منفی وقایع استرسزا را کنترل میکند، به نکات ظریفی در کار سلیه - 1956 - اشاره میکند. واسطه هاي میانجی استرس و بیماري شامل آمادگی فیزیولوژیکی، تجربیات دوران اولیه کودکی، منابع اجتماعی و شخصیت - که در اینجا بر آن تأکید میشود - همگی مسئول چیزي هستند که سلیه آن را شیوه مشخص برخورد هر فرد با وقایع
