بخشی از مقاله
مقدمه:
در دنیاي ماشینی امروز، سفر لازمه زندگی انسان پر مشغله معاصر گردیده و بر اساس این نیاز، گردشگري در اغلب کشورها بعنوان محور توسعه قرار گرفته است.گردشگري ساحلی در قرن 19 شروع شد و همگام با توسعه در سیستم حمل و نقل و افزایش رفاه، در حال گسترش می باشد .[1] سواحل ماسه اي از اولویت هاي مکانی براي گردشگري ساحلی بشمار می روند و جزء جاذب ترین نواحی براي پشتیبانی بسیاري دیگر از فعالیت هاي انسان مانند تجارت دریایی، توسعه بنگاه هاي تولیدي-اقتصادي و اسکان جمعیت محسوب می شوند.[2]استان مازندران خصوصا در فصل تابستان پذیراي عده ي کثیري از گردشگران ، بویژه در تفرجگاه هاي ساحلی که شامل طرح هاي سالمسازي دریا هستند می باشد.
طرح هاي سالمسازي دریا که شناگاه رسمی محسوب می شوند به منظور تامین امنیت جانی، مالی و فرهنگی و ایجاد محیطی سالم براي تفریحات، در ساحل دریا براي عموم مردم ایجاد می شود.در این مطالعه از تجزیه و تحلیل عوامل استراتژیک موسوم به SWOT استفاده شد. ماتریس SWOT می تواند با در نظر گرفتن عوامل داخلی - شامل قوت ها و ضعف ها - و عوامل خارجی - شامل فرصت ها و تهدیدها - ، مبناي خوبی را براي تدوین استراتژي ها فراهم آورد.[3]در این ارتباط 4 تفرجگاه ساحلی در غرب استان مورد بررسی قرار گرفت ،طبق نتایج بدست آمده تفرجگاه حسینی نوشهر در موقعیت ST قرار گرفت که در مقایسه با سایر تفرجگاه هاي مورد بررسی که در موقعیت WT قرار گرفتند از وضعیت به نسبت بهتري برخوردار است.
کلید واژه : سواحل مازندران، تفرجگاه هاي ساحلی، مدیریت استراتژیک، روش SWOT
محدوده مورد بررسی:
طول خط ساحلی استان مازندران در تماس با آبهاي دریاي خزر بالغ بر 487 کیلومتر است.[4] مطابق بررسی هاي صورت گرفته 54 درصد آن از سوي بخش خصوصی و دولتی ساخت و ساز شده است که از این میزان - حدود 263 کیلومتر - به تناسب 34 درصد دولتی، 13 درصد نظامی و انتظامی و 49 درصد بخش خصوصی است. کرانه هاي خالی از کاربري درحال حاضر حدود 224 کیلومتر است که 152 کیلومتر آن پیرامون شبه جزیره میانکاله قرار دارد و 50 کیلومتر نیز در جنوب خلیج گرگان واقع است که آن هم قابل استفاده نیست، در نتیجه فقط 22 کیلومتر براي عموم قابل دسترسی است که دهانه هاي رودخانه هاي ورودي به دریا نیز در آن قرار دارد .[5]با توجه به پتانسیل بالاي سواحل مازندران در جذب توریست، رسیدگی به وضعیت تفرجگاه هاي ساحلی حائز اهمیت می باشد.مدیریت تفرجگاه هاي ساحلی جزئی از فرایند کلان مدیریت سواحل1 و بویژه مرتبط با مدیریت نوار ساحلی2 است. [6]در این مطالعه 4 تفرجگاه ساحلی در غرب استان که شامل 8 طرح سالمسازي می باشند انتخاب شد. تفرجگاه ها از غرب به شرق عبارتند از: میان هاله رامسر، ولی آباد تنکابن، رادیودریا چالوس و حسینی نوشهر - شکل 1و. - 2
روش بررسی:
ابتدا بر اساس مطالعات اسنادي و پیمایشی و اشراف کامل بر مناطق ، نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت و تهدید هایی که حاکم بر منطقه است را شناسایی نموده و از ماتریس هاي ارزیابی عوامل داخلی 3 - IFE - و ارزیابی عوامل خارجی 4 - EFE - استفاده شد و با استفاده از پرسشنامه و نظر کارشناسان آشنا به مناطق ، وزن گذاري و رتبه بندي گردید. در این پرسشنامه براي هر عامل ضریب اهمیت صفر تا یک و رتبه -2 تا +2 اختصاص یافت. به این ترتیب که به قوت و فرصتی که وضعیت استثنایی محسوب می شد رتبه +2 و قوت و فرصتی که وضعیت معمولی داشت، رتبه +1 اختصاص یافت. همچنین ضعف و تهدیدي که وضعیت استثنایی داشت رتبه -2 و ضعف و تهدیدي که وضعیت معمولی داشت رتبه -1 تعلق گرفت. حاصلضرب هر رتبه در ضریب اهمیت عوامل مورد بررسی، نمره عامل یادشده را تعیین نمود - 5 جدول . - 1مجموع نمرات عوامل داخلی و خارجی با توجه به ماتریس SWOT موقعیت راهبردي هر تفرجگاه را معلوم ساخت - شکل . - 3فرایند برنامه ریزي راهبردي - SWOT - به مثابه وسیله اي براي توسعه ناحیه اي و منطقه اي از سوي برنامه ریزان و سیاست مداران بکار گرفته می شود. [7]
