بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش توجه به حکمروایی خوب شهری و مدیریت مشارکتی در سیستم مدیریت شهری در جهت نیل به راهبرد توسعه شهری است. پژوهش حاضر، ازنظر هدف کاربردی-توسعهای و بهلحاظ روش توصیفی– تحلیلی - پیمایشی - میباشد. جامعه آماری شامل کلیه سرپرستان خانوار در بافت فرسوده مرکزی شهر کرمانشاه میباشد. یافتههای پژوهش نشاندهنده شاخصهای حکمروایی خوب شهری، مشارکت و قدرت شهروندان در مدیریت شهری با میانگین - 2,50 - ، قانونمداری مدیریت شهری - 3,25 - ، شفافسازی اطلاعات و فعالیتها و عدم پنهانکاری - 2,02 - ، انعطافپذیری عملکرد و قوانین و مدیریت - - 1,70، وفاق محوری - اجماع سازی - - 1,74 - ، کنترل فساد - 1,63 - ، عدالت و انصاف - - 1,72، پاسخگویی - - 2,83، تمرکززدایی و تفویض اختیارت - - 1,93، شهروندمداری - - 1,75، مسئولیتپذیری - 1,80 - ، کارایی و اثربخشی - - 1,79، ظرفیتسازی نهادی و سازمانی - 1,79 - ، اعتمادسازی - 1,80 - ، بینشراهبردی و استراتژیک - 2,91 - و آگاهی و اطلاعرسانی با میانگین - 2,41 - پایینتر از حد استاندارد بودهاند بر اساس نظریههای برنامهریزی مشارکتی نشاندهنده غیر مشارکتی بودن گزینهها در تعامل ساکنین و مدیران در اجرای طرح است. بر اساس دستهبندی نظریهها با توجه به شرایط ایران، طرح در مرحله مشارکت شعاری قرار دارد و در ارزیابی مشارکت مردم در طرح بر اساس میزان تأثیرگذاری مردم، طرح با رویکرد عدم مشارکت در تمام سطوح روبرو بوده است و با استراتژی توسعه شهری - CDS - در تناقض میباشد درصورتیکه حکمروایی خوب شهری و مدیریت مشارکتی راهبرد مناسب در جهت دستیابی به مدیریت بهینه شهری میباشد.
واژههای کلیدی: حکمروایی خوب شهری، مدیریت مشارکتی، راهبرد توسعه شهر، شهر کرمانشاه
-1 مقدمه
هدف کلان مدیریت شهری ، ایجاد محیطی قابل زندگی برای همه وهمراه با عدالت اجتماعی، کارآیی اقتصادی و پایداری زیست محیطی است و مدیریت شهری در محدوده های زمین و مسکن شهری ، خدمات اجتماعی و زیر بنای توسعه اقتصادی و زیست محیطی به طور یکپارچه وارد می شود - صرافی ، . - 68:1379 یکی از مباحث بسیار مهم و جدید از دههی 1990 به بعد در ادبیات توسعه مدیریت شهری مطرح شده، بحث حکمروایی خوب شهری است. واژه حکمروایی مدت زیادی نیست که به عنوان لازمه حرکت به سوی توسعه جوامع وارد متون تخصصی شده است. این واژه در مفهومی گسترده، مجموعه وسیعی از روشهایی را شامل میشود که برای اداره امور مشترک مابین بخشهای دولتی، عمومی، خصوصی و جامعه مدنی به کار گرفته میشود.
کمیته اسکان سازمان ملل متحد»4حکمرانی خوب شهری مجموعهای از افراد، نهادها، بخش عمومی و خصوصی است که امور شهر را برنامهریزی کرده و اداره مینماید.« در واقع فرایندی مستمر از تطبیق و همسوسازی منافع متضاد و متفاوت افراد و گروههاست. این فرایند شامل نهادهای رسمی و غیررسمی و نیز سرمایه اجتماعی شهروندان است. حکمرانی شهری پیوند ناگسستنی با رفاه شهروندان دارد. حکمروایی شیوه مدیریت و اداره امور جامعه و رابطه شهروندان و حکومتکنندگان است . - ESCAP, UNDP,ADB,2007 - مفهوم حکمروایی از اواخر دهه 1980 وارد مباحث مدیریتی و اداره امور محلی شد و باعث تغییر پارادیم به سمت حکمروایی خوب و توسعه پایدار گردیده است.
آنچه امروزه در اداره امور شهر مورد توجه و تأکید قرار میگیرد و به عنوان پارادایمی در مدیریت شهرها معرفی میشود؛ بهرهگیری از الگوی حکمرانی خوب شهری بوده که در آن دولت، شهروندان و نهادهای خصوصی در یک جریان افقی و فرابخشی به مشارکت میپردازند. حکمرانی خوب شهری با تأکید بر شهروند مداری، به راهبری تعاملهای میان افراد، نهادها و بخشهای خصوصی و عمومی میپردازد - نوبری و رحیمی، . - 39-40 :1389 در این بستر است که میتوان امیدوار به حل مشکلات و معضلات ساختاری و کارکردی شهرها و راهبرد توسعه شهری مناسب بود.
-2 طرح مسأله
افزایش سریع جمعیت، توام با گسترش شهرنشینی و رشد و توسعه روزافزون شهرها به ویژه از دهه 1950 میلادی مشکلات فراوانی در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای جهان سوم ایجاد کرده، که این خود موجب گشته سیستم مدیریتی شهر با چالش ها و تنگناهایی مواجه گردد. در سیستم مدیریت شهری نوین برای رفع این مشکلات و چالشهای در زندگی شهری، الگوهای متعددی ارائه شده است. یکی از این الگوها که مدل غالب در مدیریت شهری محسوب می شود، الگوی حکمروایی شهری است - برک پور و اسدی، . - 67-35 :1388 در این مدل مسئولیت اداره عموی شهر میان سه نهاد حکومت، جامعه مدنی و بخش خصوصی تقسیم شده است که هر سه مورد از لوازم توسعه انسانی به شمار می روند - ایمانی جاجرمی و دیگران، . - 9 :1381
حکمروایی خوب با مردمسالاری و توسعه اقتصادی- اجتماعی ارتباط مستقیم و تنگاتنگ دارد و امروزه بحث اصلی در گفتمان توسعه بهحساب میآید به سخن دیگر حکمروایی خوب را امری جوهری در فرآیند توسعه پایدار به شمار آوردهاند - سعیدی و دیگران، . - 333 :1388 توجه به حکمروایی خوب موجب به چرخه توسعه آوردن منابع از پایین است - صرافی، . - 10 :1387 در جهان متحول امروز نقش دولت متحول و مسئولیت آن متفاوت بوده و دولتها بهتنهایی قادر به پاسخگویی نیازهای جدید نخواهند بود. آنان بایستی با افزایش قابلیتهای خود از طریق تقویت نهادهای عمومیتوان پاسخگویی به نیازهای جدید را افزایش دهند. این مهم نیازمند الگوهای جدیدی است که بتوان از همه ظرفیتهای جامعه در بخشهای دولتی، خصوصی و مدنی استفاده نمود - حبیب زاده و سیفی، 1392، . - 16 فقدان حکمروایی مطلوب بهشدت توسعه را محدود کرده و در بدترین حالت مانع آن خواهد بود . - Kardos,2012:1166 -
حکمروایی خوب سنگ بنای توسعه پایدار میباشد - . - Mafnuisa, 2004: 490 در واقع در هر جامعهای هنگام جستوجو برای راهحل توسعه پایدار، همواره حکمروایی خوب بهعنوان یک ابزار حیاتی برای پیشبرد توسعه پایدار معرفی میگردد . - Kardo ,2012:1166 - حکمرانی خوب یک نقطه ایدهآل است که تحقق آن بسیار دشوار به نظر میرسد و تاکنون تعداد اندکی از جوامع به معیارهای آن نزدیک شدهاند. با این حال حرکت به سمت معیارهای حکمرانی خوب با هدف تضمین پایداری توسعه انسانی به عنوان یک الزام برای بازآفرینی پایدار بافتهای فرسوده بوده است. حکومت شهری5 و حکمروایی شهری6 دو رویکرد
