بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی های مختلف معلمان بوده و سعی شده است که به طور ویژه شایستگی اجتماعی آنان مورد بررسی قرار گرفته شود. هم چنین بررسی میزان شایستگی اجتماعی معلمان ابتدایی شهر یزد و یافتن عوامل موثر در جهت ارتقای آن انجام گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که گروه نمونه شامل 40 نفر از معلمان مدارس شهر یزد بودند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. نتایج حاصل از بررسی این پژوهش نشان داد که معلمان ابتدایی شهر یزد از شغل خود راضی هستند و به آن افتخار می کنند و از منزلت اجتماعی متوسط رو به بالایی برخوردار می باشند. هم چنین از جمله عوامل موثر در ارتقای شایستگی اجتماعی معلمان ابتدایی، تربیت معلم و شیوه ی گزینش معلمان، رسانه، ارکان مهم دولتی و اصلاح مدیریت نیروی انسانی می باشد که در برنامه ریزی های آموزش و پرورش باید مورد توجه قرار گرفته شود.
واژههای کلیدی: شایستگی اجتماعی، معلمان ابتدایی، تربیت معلم، راهکارهای ارتقاء.
مقدمه
هر گونه تحول اساسی در جامعه مستلزم متحول شدن نظام آموزشی آن جامعه است و آموزش و پرورش کلید توسعه ی جوامع محسوب می شود و موفقیت و سعادت ملت ها به کیفیت تعلیم و تربیت آنها بستگی دارد. بدون تردید آینده ی هر کشوری را می توان از سیمای کنونی آموزش و پرورش آن دریافت. اهمیت تعلیم و تربیت به عوامل آن قابل تعمیم است و در میان عوامل تعلیم و تربیت، معلم مهم ترین عامل تلقی می شود. محور اصلی پیشرفت هر نظام آموزشی، کیفیت عملکرد معلم می باشد. معلم به عنوان مهمترین رکن تعلیم وتربیت در تربیت ابعاد آموزشی، اعتقادی، عاطفی، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و...دانش آموزان مستقیما دخالت دارد؛ و در تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه نقش به سزائی ایفا می کند.
اگر تربیت را فراهم کردن زمینههای بالندگی، برکشیدن و متعادل کردن آدمی بدانیم و هدف از آن را فعلیت بخشیدن به استعدادهای بالقوه انسانها در جهت کمال و قرب الهی درنظر داشته باشیم، معلمان و مربیان در تحقق این امر نقش ارزنده و بسزایی دارند - دهقان،. - 1378مطالب بالا بیانگر نقش حساس معلمان در فرایند تعلیم و تربیت است. درک حساسیت این نقش و ارزش نهادن بر آن از سوی عموم مردم جامعه، به مفهومی اشاره دارد که در جامعه شناسی معادل شایستگی اجتماعی است - غلامی، . - 1379هدف از نگارش این مقاله بررسی مبانی نظری و هم چنین راهکارهایی جهت ارتقای شایستگی های اجتماعی معلمان ابتدایی شهر یزد می باشد که در ادامه به آن پرداخته می شود.
مبانی نظری
شایستگی
روان شناسان شایستگی را محرک، ویژگی یا مهارت برجسته تعریف کرده اند که منجر به عملکرد شغلی بهتر می شود. مرابیل و ریچارد می گویند: که در انتخاب شایسته ترین ها باید به توانایی ها، شاخص های رفتاری، باورها، ویژگی های شخصیتی، نگرش ها و مهارتهای افراد توجه شود. طبق تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی عملکرد - ISPI - مجموعه دانش، مهارت و نگرش هایی که کارکنان را قادر می سازد به صورتی اثربخش فعالیت های مربوط به شغل و یا عملکرد شغلی را طبق استانداردهای مورد انتظار انجام دهند، شایستگی نامیده می شود - عریضی،. - 1384در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز یکی از مفاهیم کلیدی، مفهوم شایستگی است. در بخش کلیات این سند، در تبیین مفهوم »تعلیم و تربیت« آمده است: »رسیدن به مراتب حیات طیبه، مستلزم کسب شایستگیهای پایه دانسته شده است.«در اساسنامه ی دانشگاه فرهنگیان، تربیت، توانمندسازی و ارتقای شایستگی های عمومی، تخصصی و حرفه ای منابع انسانی با تاکید بر پرورش انسان های متقی، کارآفرین، خودباور، خلاق و توانا در تولید علم، فناوری و نوآوری، متناسب با مبانی و ارزش های اسلامی و نیازهای جامعه به عنوان اهداف تاسیس دانشگاه فرهنگیان ذکر شده است.
انواع شایستگی های هنر معلمی
شایستگی های عمومی
شایستگی های عمومی بیشتر جنبه ی شخصیتی دارند، اما برای حرفه ی معلمی لازم هستند که در این رابطه می توان به موارد زیر اشاره کرد:پذیرفتن فلسفه و سیاست حاکم بر جامعه، داشتن عزت نفس و خویشتن داری در برابر دشواری های حرفه معلمی، دارابودن سلامت کامل جسمی و روانی، آگاهی نسبت به خویشتن و فلسفه تعلیم و تربیت، آگاهی نسبت به وضعیت فرهنگی، اجتماعیواقتصادی فراگیران، آگاهی از اصول بهداشتی و بهداشت جسمی و روانی فراگیران، شناخت و آگاهی نسبت به اقتصاد آموزشو پرورش و تاثیر تلاش معلم در چرخه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور، عشق به حرفه معلمی، داشتن ظاهری
