بخشی از مقاله
چکیده
پروژه ها به منظور تامین هدفی منحصر به فرد تعریف می شوند و موفقیت پروژه بستگی به برقراری تعادل مناسبی بین سه عامل مهم زمان انجام کار، منابع مورد استفاده و هزینه انجام کار دارد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی رتبه بندی عوامل موثر در مدیریت پروژه های عمرانی مبتنی بر کاهش زمان و هزینه روش اجرا - Topsis Fuzzy - انجام گرفته است. با اجرای تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار متلب وزن شاخصها حاصل گردید. پس از شناسایی شاخص ها و زیر شاخص های مربوطه به کاهش عوامل هزینه و زمان با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره topsis fuzzy به رتبه بندی شاخص های زمان و هزینه پرداخته شد. با توجه به اوزان دریافتی از خروجی نرم افزار متلب رتبه بندی شاخص زمان به عنوان عامل موثر گزارش شده است..
سوالات تحقیق:
-1آیا شناسایی عوامل موثر در مدیریت پروژه موجب کاهش زمان وهزینه در پروژه های عمرانی می شود؟
-2آیا بکارگیری آنالیزو برنامه ریزی ریسک ها موجب کاهش زمان وهزینه در پروژه های عمرانی می شود؟
-3آیا بکارگیری استانداردهای مدیریت پروژه موجب کاهش زمان وهزینه در پروژه های عمرانی می شود؟ فرضیات تحقیق:
-1 به نظرمی رسد شناسایی عوامل موثر در مدیریت پروژه موجب کاهش زمان وهزینه در پروژه های عمرانی می شود.
-2 به نظرمی رسد بکارگیری آنالیزو برنامه ریزی ریسک ها موجب کاهش زمان وهزینه در پروژه های عمرانی می شود.
-3 به نظرمی رسد بکارگیری استانداردهای مدیریت پروژه موجب کاهش زمان وهزینه در پروژه های عمرانی می شود. اهداف تحقیق:
-1بررسی عوامل موثر در مدیریت پروژه های عمرانیمبتنی برکاهش زمان وهزینه .
-2 به کارگیری آنالیزو برنامه ریزی ریسک ها مبتنی برکاهش زمان وهزینه در پروژه های عمرانی .
-3 بررسی به کارگیری استانداردهای مدیریت پروژه عمرانی مبتنی بر کاهش زمان وهزینه .
-1 مقدمه
یکی از فعالیت های کشور های در حال توسعه برای ساخت زیربناهای اقتصادی خود، اجرای طرح های عمرانی زیر بنایی است که سالانه بخش عمده ای از بودجه کشور را به خود اختصاص می دهد و لذا برنامه ریزی اصولی در خصوص این طرح ها از ملزومات و ضروریات بوده تا بتوان کمترین نسبت هزینه به بهره وری را از آن استحصال نمود. هر ساله بخش عظیمی از اعتبارات و منابع مالی کشور، صرف سرمایه گذاری در پروژه های بزرگ عمرانی و زیر بنایی می شود. مهم ترین شاخص موفقیت این پروژه ها علاوه بر دستیابی به اهداف مورد نظر و مقرون به صرفه بودن، اتمام آن در زمان پیش بینی شده می باشد.
-2 بیان مسئله
پروژه ها مجموعه ای از فعالیت های منحصر به فرد هستند که به منظور تامین هدفی منحصر به فرد تعریف می شوند. پیش از اجرا، فعالیت های پروژه جهت اجرا در آینده پیش بینی شده و برنامه زمان بندی اولیه پروژه تنظیم می شود. [1] موفقیت در پروژه بستگی به برقراری تعادل مناسبی بین سه عامل مهم زمان انجام کار، منابع مورد استفاده و نتایج کار در راستای ارائه سطح مناسبی از خدمت به مشتری دارد. این سه مورد بیانگر سه عامل اساسی زمان، کیفیت و هزینه هستند که بین آنها تعادلی برقرار است. نسبت بین این سه عامل خطی نیست، گاهی ممکن است کاهش نصف زمان اجرا تا چهار برابر هزینه استفاده از منابع را بالا برد.
اغلب تصور بر این است که فقط باید هزینه های دوره ساخت در نظر گرفته شود، اما علاوه بر آن لحاظ کردن درآمدها و هزینه های دوره بهره برداری در دیاگرام جریان نقدی نقش تعیین کننده ای در زمان اتمام پروژه و هزینه های ناشی از تاخیر آن دارد. بنابراین اگر هدف صرفه جویی در هزینه هاست، لازم است میزان کاهش هزینه در کل چرخه عمر محصول تحقق یابد نه آنکه فقط هزینه های فاز ساخت را کاهش دهیم.امروزه اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه با علم به محدود بودن منابع و بازار رقابتی شدید، جهت استفاده بیشتر از منابع و کسب سود بیشتر، به دنبال ریشه یابی علل تأخیر در پروژه ها هستند تا با ارائه راهکارهایی از میزان تأخیر در پروژه های آتی بکاهند.تأخیر در اتمام و بهره برداری از پروژه ها زیان های متعددی را در پی دارد که برخی از آن ها عبارتند از:
-1 افزایش هزینه کل - هزینه های مسقیم و غیر مستقیم -
-2 راکد ماندن سرمایه و به تعویق افتادن بازگشت آن
-3 از بین رفتن موضوعیت پروژه به دلیل طولانی شدن زمان اجرای آن
-4 کاهش قدرت بودجه پروژه به دلیل افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش زمانی پول
-5 معطل ماندن منابع و عدم به کارگیری آن ها در پروژه های مرتبط
-6 به هدر رفتن هزینه هایی همچون انرژی، بیمه، اجاره و...
-7 کاهش کیفیت و افزایش هزینه اجرا به دلیل افزایش حجم عملیات برای رسیدن به اهداف پروژه
-8 نارضایتی مردم و مشتری و خدشه دار شدن اعتبار عوامل پروژه لذا شناسایی علل تأخیرات و ریشه یابی آن ها در پروژه ها امری ضروری می باشد تا بتوان تأثیرات منفی آن را به حداقل رساند. همچنین شناسایی علل تأخیرات برای هر کدام از نهادهای درگیر در پروژه دارای منافعی به صورت زیر است :
-1 بررسی تأخیرات پروژه توسط کارفرما یا پیمانکار به منظور استفاده از تجربه و دانشی که در طول اجرای پروژه حاصل می شود، می تواند در پروژه های مشابه بعدی مورد استفاده قرار گیرد
-2 کارفرمایان به دنبال علت یابی تأخیرات هستند تا بتوانند تسویه خسارت ها و جریمه تأخیرات پیمانکاران را محاسبه نمایند و همچنین تخمین های مناسبی از حجم هزینه های اضافی تحمیل شده به پیمانکار در دست داشته باشند.
-3 پیمانکاران نیز در صدد توجیه تأخیرات خود و فرار از پرداخت خسارت ها هستند و یا در مواقعی که عدم انجام به موقع تعهدات توسط کارفرما موجب زیان به پیمانکار شده است، برای تدوین ادعای خسارت تأخیر از کارفرما، نیاز به آنالیز تأخیرات دارند.
-4 شرکت های تأمین کننده ضمانت ها و اعتبارات پروژه ها نیز باید جهت کنترل عملکرد دریافت کنندگان این تسهیلات، از علل و مسئولیت تأخیرات اطلاع دقیق داشته باشند. برای تمام پروژه ها دو محدودیت زمان و هزینه متصور است، اگر در پروژه ای عوامل درگیر در حد مطلوب استفاده شوند، آنگاه شاهد موفقیت پروژه می باشیم.[2] این عوامل عبارتند از:
-1 سازماندهی مناسب
-2 به خدمت گرفتن عوامل اجرایی مناسب
-3 مدیریت مطلوب زمان در پروژه
-4 مدیریت تعارضات در پروژه
- 5 تقویت متغیرهای موثر در موفقیت پروژه
- 6 برنامه ریزی بهینه
-7 تخمین صحیح کارها
-8 کنترل همه جانبه هزینه ها
-9 پیگیری فعالیت ها
-10 مدیریت بحران
-11 مدیریت تغییر.
-3نقش عوامل در افزایش مدت اجرای پروژه ها
عوامل مختلف پروژه در افزایش زمان اجرا نقش هایی دارند که در ادامه نقش سه عامل کارفرما، مشاور و پیمانکار در افزایش اجرای پروژه ها مورد بررسی قرار می گیرد. که به تبع این افزایش در زمان اجرا، هزینه های پروژه نیز افزایش می یابد.
-1-3 نقش کارفرما
- 1-1-3ضعف مدیران پروژه
تخصص، تعهد و مدیریت سالم از ویژگی های مدیران پروژه موفق می باشد. مدیر پروژه ضعیف، پیمانکار را بازوی اجرایی خود نمی داند بلکه به او به صورت مدعی ای نگاه می کند که مستحق بسیاری از حق کشی ها است. این مدیران به تعویق انداختن صورت وضعیت ها و در پیچ و خم قراردادن مطالبات پیمانکار را جزیی از توانایی های مدیریتی خود فرض می کنند. آنان موجب می شوند تا پروژه ای که باید ظرف مدت معینی به پایان برسد دیرتر و پرهزینه تر به اتمام برسد. [3]
- 2-1-3رفع به موقع معارضین - ملکی، تاسیساتی، ترافیکی و فضای سبز - اکثر پروژه های شهری نیازمند تغییر مسیر تاسیسات زیر زمینی و هوایی هستند که پرداخت ضریب ترافیک به پیمانکار با ساخت و نصب تابلوها و علائم انحرافی و هزینه ایجاد مسیرهای موقت موارد هزینه ساز معارضین ترافیکی است و همچنین باید به دریافت حق مالکیت افراد حقیقی اقدام کرد تا در هنگام ساخت مسبب تاخیر عوامل پیمانکار و افزایش هزینه های پروژه نگردد. [4]
