بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی روشها و عوامل روانشناسی فناوری جدید در زبان و ادبیات فارسی در مقطع دبیرستان استان مازندران تدوین گردیده است. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی بوده و به شکل میدانی صورت گرفتهاست. جامعه آماری این پژوهش را کلیه معلمان زن و مرد ادبیات فارسی مقطع دبیرستان استان مازندران در سال تحصیلی - 92-93 - تشکیل دادند. حجم نمونه تعداد 114 نفر بر اساس جدول مورگان بصورت خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته - - 0/85 استفادهگردید. برایآزمون فرضیههای تحقیق از آزمونکلموگروف اسمیرنف، آزمون همبستگی اسپیرمن، در نرمافزار Spss استفاده شد.
نتایج نشان داد بین عامل روشهای سنتی تدریس و آموزشزبان-فارسی - p =0/001 ، - r= 0/584، روشهای نوین تدریس و آْموزش زبان فارسی p =0/001 - ، - r= 0/424 در دبیران، فناوریهای آموزشی و میزان یادگیری در دانش آموزان - p =0/001 ، - r= 0/578 و فناوریهای آموزشی و نیاز معلمان به استفاده از فن آوری در دبیران p =0/001 - ، - r= 0/525 ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. اما بین عامل فناوریهای آموزشی و ایجاد انگیزه در دانش آموزان ارتباط مستقیم و معناداری وجود ندارد p =0/094 - ،. - r= 0/158 با توجه به نتایج بدست آمده می توان با استفاده از روشها و وسایل مختلف آموزشی نوین جهت فراگیری هرچه بیشتر و بهتر ادبیات فارسی به عنوان یکی از زبانهای رایج در دنیا و نشانه فرهنگ و تمدن کشور عزیزمان حداکثر استفاده را به عمل آورد.
مقدمه:
تداوم حیات سازمان ها به قدرت بازسازی آنها بستگی دارد؛ این بازسازی از طریق هماهنگ کردن اهداف با وضعیت روز، و اصلاح و بهبود روشهای تحقق این اهداف انجام میشود. سازمان در مسیر تطبیق خود با تغییرات ، ناگزیر از تقویت فراگردهای نوآوری و خلاقیت است،زیرا به مرور زمان، سازمانهای غیر خلاق از دور خارج می شوند یا مجبور می شوند سیستم خود را اصلاح کنند - ژانگ و بارتول1 ،. - 2010 دراین راستا آموزش و پرورش از اهمیتی ویژه برخوردار است و تحولات روزافزون سبب جلب توجه بیشتر به مسئله آموزش و پرورش شده است. در عصر حاضر، آموزش یکی از نیازهای اجتنابناپذیر انسان محسوب میشود. آموزش و افزایش مهارتها، به ابزاری اساسی برای رویارویی با مسائل جهان پیچیده و متحول امروزی تبدیل شده است.
آموزش و بویژه، آموزش و پرورش که به تربیت نسلهای جدید میپردازد، از ابتداییترین ضرورتهای یک جامعه متمدن است. همچنین با توجه به فراگیر بودن آن، بهترین روش برای دستیابی به توسعه و پیشرفتهای جدید است. به جرات میتوان گفت که مهمترین معیار توسعه و پیشرفت به ویژه در جهان امروزی فناوری است و آموزش و پرورش وسیلهای برای آشنایی و دستیابی به فناوریهای جدید است - معیری،. - 1379 با ورود به هزاره سوم و شتاب سریع تحولات صنعت و تکنولوژی، نظام آموزشی باچالشهای متعددی مواجه شده است. یکی از این چالش ها، فناوری ارتباطات و اطلاعات و چگونگی بهره گیری از آن در مدارس می باشد .
بهره گیری از این رهآورد قرن حاضر در زمینه تعلیم و تربیتنسل جدید، میتواند در توانمند سازی آنان برای زندگی در این دهکده جهانی نقش مهمی را ایفا نماید.معلمان میتوانند با استفاده از فناوری اطلاعات و بهرهگیری از تولیدات و نرمافزارهای آموزشی متناسب با دین و فرهنگ کشوراسلامیمان، شیوههای تدریس و یادگیری به روش سنتی را تغییر دهند. و موجبات بهبود یادگیری و تواناسازی دانش آموزان به عنوان آینده-سازان کشور را فراهم آورند - دیوک2،. - 2009 جامعهای که هدف آن پیشرفت بر اساس دانش و فناوری است، باید ابتدا آموزش و پرورش خود را متحول کند.
برای این کار باید فناوری اموزشی، یعنی طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامهریزی شده، پژوهشهای بنیادی و کاربردی را به کار گیرد - رستگارپور،. - 1384 در جهان امروز استفاده از تکنولوژی اطلاعات و نفوذ آن در زوایای مختلف زندگی بشری، موجب تحولات بزرگی در مناسبات حاکم بر جامعه بشری و انسانی شده است که از آن به عنوان انقلاب اطلاعات یاد میشود. توسعه روز افزون فناوری اطلاعات و استفاده از این فناوریها موجب شده است عصر جدیدی در زندگی جوامع بشری آغاز شود که جامعه اطلاعاتی نامیده میشود. ورود به این دوره نیاز به تمهیدات و اطلاعات لازم دارد که مهمترین آن بسترسازی مناسب فرهنگی است که نخستین اقدام در این زمینه لحاظ نمودن موضوع چگونگی استفاده بهینه از نرمافزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه اموزش عمومی است - نوروزی و
از سوی دیگر زبان فارسی به عنوان یکی از زبانهای غنی و کهن دنیا و زبان دوم اسلام، به لحاظ گستره واژگانی و تواناییهای خود، در ردیف زبانهای مهم دنیا جای دارد و از ارزش شایانی برای انتقال مفاهیم دوستی و معانی بلند برخوردار است. زبان فارسی امروز بیگمان در ایجاد پیوند دوستی بین ملل همجوار و سایر ملتها در تحقق و شکلگیری طرح گفتوگوی ملتها و تمدنها نقش بسزایی ایفا میکند، و بیش از پیش توانسته است توجه جهانیان را به خود جلب کند. به همین سبب در پیشرفت فرهنگی و هنری در بین سایر ملل و کشورها تاثیرگذار بوده است.
پس اگر از جنبههای فرهنگی، ادبی، علمی و تمدنهای کهن جهانی به این قضیه بنگریم، ضررورت آموزش زبان و ادبیات فارسی محسوس میگردد علاوه بر این آموزش صحیح این زبان و بالا بردن سطح یادگیری آن در فرزندانمان امری بسیار مهم و شایان توجه است - جعفری،. - 1386 لذا دراین راستا یکی از مشکلات آموزش و پرورش و همچنین معلمان ادبیات فارسی، عدم آشنایی، آموزش و بکارگیری روشهای نوین در تدریس است. استفاده از روشهای سنتی خطابه و سخنرانی در کلاس درس، نه تنها دانشآموزان را از یادگیری لذتبخش محروم میکند بلکه ممکن است رضایت درونی معلم را هم جلب نکرده و موجب کاهش ارتقای کیفیت یادگیری به دلیل تاثیرات مهم فناوری آموزشی بر سطح یادگیری شود.
بنابراین آشنایی با روشهای نوین تدریس و بهرهگیری از تکنولوژی آموزشی نه تنها باعث ارتقای سطح علمی معلمان میشود بلکه زمینه را برای یادگیری بیشتری در دانشآموزان فراهم می-کند.بنابر اعلام سازمان جهانی دادهها در سال 2009 آموزش سنتی نسبت به آموزش نوین مبتنی بر فنآوری اطلاعات و ارتباطات درصدی معادل 25 به 75 میباشد. کارشناسان تعلیم و تربیت معتقدند که روش سنتی و قدیمی آموزش که بر پایه معلم محوری و موضوع مداری بنا شده و هدف آن یاد سپاری و پر شدن ذهن و تکیه بر محفوظات میباشد ، دیگر نمیتواند مهارتهای فراگیران را توسعه داده و نیاز آموزشی عصرحاضر را بر آورده سازد - زارع،. - 1387
از طرفی نیز پائین بودن کیفیت آموزش همواره نگرانی همهوالدین را به دنبال داشته است ، از این جهت است که آموزش و پرورش تاکنون نتوانسته در اصلاح و بازسازی اجتماعی موفق شود و محدودیتها وتنگناهای موجود را در رویاروی با تحولات امروزی برطرف سازد . مطالعات انجام شده نشان میدهد که در شیوه سنتی آموزش، 50 درصد آموخته های فراگیران پس از اتمام درس از بین می-رود، هشتاد درصد آن پس از یکسال و پس از دو سال تقرباًی فراموش میشود - شکاری،. - 1386موسسه فناوری و ارتباطات آموزشی بریتانیا - - 2003 دلایلی را برای پاسخ به اینکه چرا فناوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری شگرف برای فراگیران و معلمان است، ذکر میکند که شامل افزایش سرعت انتقال یادگیری و بازدهی، افزایش دقت یادگیری، کاهش اندازه فیزیکی مخازن اطلاعات، جلوگیری از اعمال نظرهای سلیقه ای معلمان، ایجاد امکان کار تمام وقت، ایجاد امکان همکاری از راه دور برای معلمان و دانش آموزان، کاهش هزینه های آموزش و پرورش و .... می باشد - پرنسکی3،. - 2004
در تحقیقات انجام شده در این زمینه مکدونالد - 2011 - 4 در نتیجه تحقیق خود تفاوت معنیداری بین نمرات حاصل از تدریس به روش سخنرانی استاد با روشهایی نظیر، کار گروهی، استفاده از فناوری چند رسانهای، کامپیوتری و فعال مشاهده نکردند - مک دونالد، . - 2011 ازناراهیو - 2009 - 5 در تحقیق خود نشان داد آموزش مبتنی بر موبایل از طریق پیامک در کشور مالزی،موجب انتقال سریعیادگیری و ارتقای انگیزه فراگیران به سمت استفاده فناوری در امر یادگیری را نشان میدهد - ازناراهیو . - 2009 و یا دیوک - 2009 - میگوید: باتوجه به اینکه اطلاعات ما در حال حاضر ممکن است فردا منسوخ شود لذا باید به جریان آموزش از منظر فلسفه ساختار گرایی نگاه کرد.
وی استفاده از ویدئو، تلوزیون و رسانههای مشابه را جهت کمک به روند آموزش برنامههای درسی توصیه میکند و اینکه معلمان باید به دانشآموزان جهت کشف خودشان کمک نمایند و برنامههای درسی را مطابق با شرایط دانشآموزان ارائه نمایند - دیوک، . - 2009 همچنین جوزایی و سعدیپور - 1392 - در نتیجه تحقیقی تحت عنوان مقایسه اثربخشی آموزش بر اساس روش تدریس سکوسازی و روش سنتی بر انگیزش تحصیلی دانشآموزان پسر سال دوم متوسطه در درس زبان انگلیسی در شهر ویسیان نتیجه گرفت بین دو گروه سنتی و سکوسازی از جهت متغیر انگیزش تحصیلی تفاوت معنیداری وجود دارد بدین صورت که گروه تجربی در متغیر انگیزش تحصیلی نسبت به گروه کنترل از روش تدریس سکوسازی تاثیر بیشتری پذیرفته است. - جوزایی و سعدیپور، . - 1392
یا نتایج تحقیق معتمدی - 1387 - نشان داد که بسیاری از معلمان با مفاهیم کامل فنآوریهای آموزشی، آشنایی ندارند و روش-های ساده، سنتی، معلم مدار و موضوع محور را به علت اجرای آسان آنها بکار میگیرند. عدم وجود امکانات فیزیکی و تجهیزات آموزشی سبب عدم استفاده از فنآوریهای آموزشی شده است و بسیاری از معلمان عدم تطبیق حجم محتوا با میزان تدریس هفتگی درسها را مانعی در راه استفاده از فنآوریهای آموزشی میدانند - معتمدی . - 1387 نگاهی به پیشینه پژوهشی حاکی از آن است که شناسایی وبه کارگیری فناوری آموزشی در کشور ما حداکثر از جنبه اول و آن هم در بعضی محافل اجرایی مسئول تعلیم وتربیت وجود دارد و این علم جدید مخصوصاً از نظرکاربردی هنوز ناشناخته است.
