بخشی از مقاله
چکیده
گذران اوقات فراغت یک رفتار و یک نیاز فطری انسان است. گردشگری برخاسته از این گذران اوقات فراغت هم ماهیتا با لایق و سلایق انسانی پیوند خورده است، به همین دلیل پرداختن به مقوله گذران اوقات فراغت و گردشگری از اهمیت خاصی برخوردار است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی مفاهیم اساسی اوقات فراغت و گردشگری و ارتباط موضوعی این دو مقوله با هم با بهره گیری از منابع اسنادی با روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده است..
واژههای کلیدی: اوقات فراغت، وقت آزاد، گردشگری
مقدمه
از جمله نیازهایی که در سال های بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد نیاز فزاینده مردم به گذران اوقات فراغت سالم بوده است، اهمیت این خواست از آن جهت مورد توجه قرار گرفت که دولتمردان دریافتند در صورت عدم توجه به آن و رها شدن فعالیت های فراغتی، بدون هدایت و مدیریت اصولی آن می تواند به ناهنجاری های رفتاری و اجتماعی وسیعی منجر گردد، برای گریز از این فاجعه، گذران اوقات فراغت و مدیریت علمی بر آن در الویت برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی کشور ها و مناطق قرار گرفت. با گرایش روز افزون مردم به فعالیت های فراغتی، حجم تقاضا برای آن افزایش یافت و ایجاد امکانات و تجهیزات فراغتی بیشتر ضرورت پیدا کرد.
توسعه زیر ساخت های حمل و نقل، احداث تاسیسات تفریحی، اقامتی و پذیرایی، شناسایی نواحی دارای قابلیت گردشگری، تبدیل شدن فراغت به یک فعالیت فرهنگی، اعتبار یافتن آن در میان گروه های تحصیل کرده به عنوان یک ضرورت نظام زیستی و معیشت به عنوان نیاز فطری مطرح می شود. امروزه صنعت گردشگری با توجه به درآمد بیشتر مردم در جوامع مختلف و نیز توسعه وسایل نقلیه و آسان تر شدن مسافرت به یکی از متداولترین گونه های فراغت تبدیل شده است - جلالی فراهانی، - 1390 گردشگری در الگو های فضایی سه گانه - گردشگری روستایی، گردشگری شهری و گردشگری در طبیعت - در فرآیندی از جهانی شدن به سوی شکل دادن به یک »دهکده گردشگری1 «در حرکت است و به مانند بازار آزاد مشترکی می ماند که تمامی کشورها درخور تلاش خود از آن بهره می برند . - Holjeva,2003,131 -
در این بین موفقیت و رشد پایدار گردشگری محیط ها و مناطق مختلف؛ در گرو عملکرد مناسب چرخه گردشگری و عناصر و فاکتورهای متعددی است که روی هم رفته محیط گردشگری را شکل می دهد. این مولفه ها هریک در محیط مذکور اهمیت خاصی داشته و با سایر مولفه ها ارتباط تنگاتنگی دارد - . - Coltman,1989 بنابراین مکانی را می توان از لحاظ گردشگری موفق محسوب کرد که هریک از عوامل شکل دهنده محیط گردشگری فراهم آورد. در واقع گردشگری فعالیت اوقات فراغت مهم و اغلب دراز مدتی را تشکیل می دهد و از نظر هزینه هایی که خانواده ها برای اوقات فراغت صرف می کنند در درجه دوم اهمیت قرار دارد - لس هیوود و همکاران، - - 1380
مفاهیم عملیاتی
اوقات فراغت دربرگیرنده مجموعهای از اشتغالات است که فرد با کمال میل بدان میپردازد. خواه به منظور استراحت، خواه برای ایجاد تنوع و خواه با هدف گسترش اطلاعات و آموزش خویشتن - بدون توجه به اهداف مادی - و خواه برای مشارکت اجتماعی آزاد، بعد از آنکه از الزامات حرفهای، خانوادگی و اجتماعی فارغ گشت - بیرو، بیتا، ص - 203 در واقع اوقات فراغت زمان بیهوده و تعریف نشده ای نیست بلکه از نظر ریاضی حدود یک سوم عمر انسان را در بر می گیرد.
وقت آزاد هم وقت فراغت را دربرمیگیرد و هم تمامی فعالیتهایی را که خارج از حوزه کار در برابر فرد قرار دارند. نیاز فرد به غذا خوردن، خوابیدن، مراقبت از سلامت یا مراقب ظاهر خود بودن، وظایف خانوادگی، وظایف اجتماعی و مسئولیتهای مذهبی را باید در وقت آزاد انجام داد - سازمان ملی جوانان، 1381، ص . - 4 گردشگری فعالیتی چند جانبه بوده و از آنجا که در مراحل مختلف آن از مبدأ تا مقصد، خدمات درخواست و عرضه میشود از لحاظ جغرافیایی نیز پیچیده است. علاوه براین احتمالاً در هر کشوری یا منطقهای تعداد زیادی مبدأ یا مقصد وجود دارد که اغلب آنها دارای هردو خصوصیت حرکت - مبدأ - و پذیرش - مقصد - هستند. - لومسدن ، . - 16 : 1380
