بخشی از مقاله
چکیده
مقاله حاضر به بررسی ساخت های همراهی در زبان فارسی می پردازد. ساختهای همراهی از مجموع سه عضو شرکت کننده تشکیل میشوندکه عبارتند از موقعیت همراهی، همراهی کننده2و همراهی شونده. 3 - - با - - در مطالعات پیشین و دستورهای سنتی در گروه حروف اضافه معرفی شده است؛ چنین ساختهایی را - با - ی معیّت نیز دانستهاند. بنابراین در مطالعات پیشین، - - با - - صرفاً یک حرف اضافه تلقی شده است. یکی از اهداف پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که آیا در زبان فارسی - - با - - صرفاً یک حرف اضافه است؟یا یک رابط؟ یا هر دوی آنها؟ بررسی جایگاه و نقش این تکواژ دستوری در این نوع ساختهای فارسی هدف اصلی پژوهش حاضر است.
هدف دیگری که در این بررسی مورد توجه است، چالش میان ساختهای عطفی4 و ساختهای همراهی است. فرض مقاله این است که تکواژ دستوری - - با - - در ساختهای همراهی در زبان فارسی در دو جایگاه و نقش دستوری متفاوت مطرح است. با استناد بر چنین فرضی، ساختهای همراهی به دو گروه اصلی تقسیم میشوند: گروه اول: همراهی متقارن/دوسویه1 هستند. در این گروه سازه ] با + گروه اسمی[2 یک سازه اختیاری نیست؛ به بیان دیگر یک سازه افزوده نیست.
- - با - - در این گروه نقش یک رابط یا پیوند دهنده را ایفا می کند. این گروه از جملهها با توجه به نوع فعل به انواعی تقسیم میگردندکه عبارتند از ساختهای همراهی متقارن با افعال جمعی2، ترکیبی 3، محمولهای رابطهای4 و قیاس همسان.5 گروه دوم گروهی هستند که سازه ]با+گروه اسمی[ یک افزوده است و حرف اضافه تلقی می گردد. این گروه همراهی نامتقارن/یک سویه6 نامیده میشوند که خود به انواعی تقسیم میگردند که عبارتند از افعال غیر جمعی، عضو بدن ، وسیله حمل و نقل و نوع ابزاری.7 زیر-طبقه ابزاری، از دو نوع عامل واسطه گری8 و تسهیل کننده کنش 9 تشکیل می شود. دستاورد پژوهش حاضر را می توان در آموزش دستور زبان فارسی و تحلیل های نحوی به کار گرفت.
مقدمه
ساخت های همراهی از همنشینی - - با - - و دوگروه اسمی که به لحاظ جانداری و بی جانی می توانند در شرایط یکسانی باشند، ساخته می شوند. بررسی زبان شناسان از رویکردهای معنایی - کاربردی نشان داده است که این نوع ساختها قرابتی با ساختهای همپایه که از طریق حرف عطف - - و - - تشکیل می شوند، دارند. استیسن - 2000 - 1 پس از بررسی بر روی 270 زبان به این نتیجه می رسد که زبان های هند و اروپایی در تولید ساخت های همپایه از دو راهکار استفاده می کنند که عبارتند از : - راهکار همپایگی AND و راهکار همپایگی .WITH بر مبنای چنین تحلیلی، ردههای زبانی نیز به دو نوع رده زبانی - AND در این نوع زبان ها دو راهکار برای همپایگی وجود دارد.
- and و - - with رده زبانی WITH - در این نوع زبان ها تنها یک راهکار تحت عنوان آخرین راه چاره با WITH انجام می گیرد؛ .به بیان دیگر در این رده زبانی راهکار همپایگی عطفی با حرف ربط - و - وجود ندارد و همپایگی صرفاً از طریق تکواژ دستوری - - با - - صورت میگیرد. هس پل مس - 2004 - 2 معتقد است که در این زبان ها ساخت همراهی به نشانه عطفی تغییر یافته است و تکواژ دستوری - - با - - از حالت همراهی به عطفی تغییر مسیر داده است - همان:. - 11
