بخشی از مقاله
هدف کلی مقاله : مشخص کردن شاخص ها و ویژگیها و اصول کلی در سبک زندگی از نظر اسلام و مقام معظم رهبري و ارائه پیشنهادات حاصل از این مقاله به دبیرخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد آباده در استان فارس به منظور استفاده بهینه در حوزه تربیت فرهنگی و مدیریت سبک زندگی صورت گرفته است. به منظور تحقق اهداف فوق، هدفهاي ویژه ذیل مطرح و به آن پاسخ داده شده است:
- 1 چیستی سبک زندگی از منظر اسلام و مقام معظم رهبري.
- 2 ضرورت و اهمیت سبک زندگی از نظر اسلام و مقام معظم رهبري.
- 3 اصول و شاخصهاي سبک زندگی از نظر اسلام و مقام معظم رهبري.
- 4 بخش ابزاري و متنی سبک زندگی از نظر مقام معظم رهبري.
در این مقاله، از روش توصیفی و کتابخانهاي استفاده شده است که در روش توصیفی به توصیف عینی و واقعی و منظم یک موضوع میپردازد. در روش کتابخانهاي محقق به طور مفصل به جمع آوري افکار و عقاید نظریه پردازان پرداخته است. براي جمع آوري اطلاعات مورد نظر از یک سو از آیات قرآن کریم، سخنان حکیمانه امامان معصوم - علیهم السلام - و از سوي دیگر از نظرات و سخنان گوهربار مقام معظم رهبري، با توجه به نقاط مشترك و فرو گذاشتن اختلاف نظرات در زمینه پژوهش بهره گرفته شده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، ابعادف شاخصها و ویژگیهاي موضوع در نظام تربیتی و فرهنگی اسلامی و ایرانی استخراج و در نتیجه جایگاه آن مشخص شده است.
نتایج مقاله نشان میدهد:
- 1 مقام معظم رهبري در سخنان بیان میکنند سبک زندگی بخش حقیقی و اصلی تمدن اسلامی است و هدف انقلاب اسلامی، ایجاد یک تمدن نوین اسلامی میباشد.
- 2 آسیب شناسی در این حوزه باید نه به صورت مقطعی بلکه با یک عزم ملی تحقیق، بصیرت و با همکاري دستگاهها و نهادهاي فرهنگی بخصوص دانشگاه و حوزه هاي علمیه صورت پذیرد.
- 3 ترسیم راه و سبک بهره گیري از شیوه هاي زندگی از نظر قرآن و اندیشمندان اسلامی و مقام معظم رهبري به عنوان کلید راه و موفقیت در این صحنه میباشد.
- 4 یکی از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامی عبارت است از سبک زندگی کردن مطابق دستورات خداوند در قرآن و کلام معصومین و سخنان گوهر بار مقام معظم رهبري است و از آسیبهاي اجتماعی و شبیه خون فرهنگی غرب در امان میمانیم.
5 - علل عدم پیشرفت در سبک زندگی اسلامی بیتوجهی؛ کم توجهی به آموزههاي دینی و کم کاري دستگاههاي فرهنگی به این حوزه میباشد.
- 6 یکی از شیوههاي ایجاد محیط تربیتی مساعد در سبک زندگی، پدید آوردن الگوهاي شایسته در جامعه و طرد الگوهاي ناشایست بخصوص غرب میباشد و این امر الگو برداري از مکارم اخلاقی را ترغیب میکند با توجه به نتایج فوق و اهمیت آن در سبک زندگی از اسلام و مقام معظم رهبري پژوهشگر پیشنهادهاي خود را در دو محور براي برنامه ریزان و سیاستگذاران و خانوادهها تنظیم و ارائه داده است که با اجراي آن میتوان گامی در زمینه تحقق پژوهش برداشت. امید آنکه نتایج و پیشنهادهاي این مقاله و مقاله هاي مشابه بتواند در مشخص ساختن اهمیت و ویژگیهاي سبک زندگی در نظام جمهورس اسلامی ایران موثر و مفید واقع گردد و راهگشایی براي تحقیقات و پژوهش هاي علمی آینده در این زمینه باشد.
مقدمه
حمد و ستایش سزاوار پروردگاري است که بر همگان لباس هستی داد و آن را از ظلمتکده عدم بیرون آورد. او که انسان را به عنوان سمبل آفرینش مقرر ساخت راه و روش سبک زندگی را به وسیله آیات قرآن و احادیث به او نشان داد تا بالاترین ظرفیتها و قابلیتها را از این طریق بدو ببخشد. از سوي دیگر، زندگی انسان، در ایمان و عمل صالح و حرکت در مسیر خدا و انبیاء میباشد و غفلت در این راه و تقلید از تمدنها دیگر به خصوص غرب چیزي جزء مرگ تدریجی و مرگ انسانیت را دربرندارد.
بدون شک، اسلام به عنوان آخرین دین و مکتب الهی براي هدایت و جامعهي بشري تدابیر و راهکارهایی در ابعاد مختلف سبک زندگی ارائه نموده است. به تعبیر قرآن بعد از آفریده شدن انسان، راه تقوي و پرهیزکاري و راه فسق و فجور به او الهام، و سپس براي انتخاب یکی از دو راه را مخیر شد . تا سرنوشت خود را به اختیار رقم بزند. خداوند این مسئولیت خطیر را براي هدایت و نشان دادن راه در سبک زندگی به پیامبران واگذار نمود.
قرآن میفرماید:
سوره اعراف، آیه - 35
اى فرزندان آدم چون پیامبرانی از خودتان براى شما بیایند و آیات مرا بر شما بخوانند پس هر کس به پرهیزگارى و صلاح گراید نه بیمی بر آنان خواهد بود و نه اندوهگین میشوند. بنابراین مسئله هدایت تشریعی و تربیت انسان، در ابعاد مختلف زندگی به وسیله وحی و نبوت، چیزي است که در تقدیر آفرینش بوده و سکونت انسان در روي زمین، بدون آن برخلاف حکمت الهی است. - مصباح یزدي، 1376؛ - 28 بدین ترتیب اهمیت و ضرورت سبک و روش زندگی انسانها باعث گردیده که خداوند، پیامبران را فرستاد تا مسئولیت تربیت انسان و هدایت او را در جهت رسیدن به کمال که همان تحقق حیات طیبه در ابعاد فردي و اجتماعی است را بر عهده گیرند. بنابراین عوامل فوق و دلایل ذیل، مشوق راه نگارنده شد و نیروي انگیزهي او را تحریک کرد تا دربارهي شاخصها، ویژگیها و اصول کلی در سبک زندگی از نظر اسلام، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران و مقام معظم رهبري به تحقیق و تفحص بپردازد.
به نظر محقق، سبک زندگی اسلامی خصوصیات بسیاري را در خود پرورش میدهد که داراي عقبه فکري منسجم و عقیدتی و روزآمدي است که اسلام ناب محمدي نام دارد و سوق دادن جامعه و پیروي از آن نه به صورت خطی بلکه به صورت فرآیندي موجبات یک تمدن بارز اسلامی میگردد. که افراد جامعه، مهارتهاي زندگی را بر اساس آموزههاي دینی و با تفکر انتقادي و خلاق فراگیرند، شهروندي تربیت کند که بتواند به مسائل جهانی بیندیشد و به ارزشهاي والاي انسانی معتقد باشد، افرادي با ایمانی، حافظ قانون، درستکار، داراي درك سیاسی، اجتماعی و... باشد و بتواند با تفکر منطقی و نقادانه خود در سرنوشت جامعه و جامعه جهانی تأثیر مثبت بگذارد و موجبات تمدن اسلامی و نظام مهدوي را فراهم کند.
- طالعی فرد، 1387؛ - 138 این اهداف محقق نمیشود مگر آنکه از یک طرف بر اساس دستورات قرآن کریم و سیرة معصومین»ع« و از طرف دیگر بر اساس نظرات رهبران دینی - ولایت فقیه - صورت پذیرد. سبک زندگی که منبعث از اسلام باشد، سبک و روشی پویا، مبتنی بر تحقیق، تفکر، تعقل و استدلال میباشد و انسان برخاسته از چنین تعلیم و تربیتی، به حیات طیبه در همه ابعاد فردي و اجتماعی بر اساس فطرت الهی دستیابی پیدا میکند.
امام خمینی»ره« در این رابطه میفرماید:
کمال تأسف است که کشور ما حقوق اسلامی و فرهنگ اسلامی دارد و این فرهنگ و حقوق را نادیده گرفته به دنبال غرب است. چنان غرب در نظر یک قشري از این ملت جلوه کرده است که گمان میکنیم غیر از غرب، دیگر هیچ چیز نیست. این وابستگی فکري، عقلی و مغزي غربی منشأ بدبختیهاي ملت و ملت ما نیز هست. - حسنی، 1378؛ - 121 مقام معظم رهبري در تاریخ 91/07/23 در جمع جوانان استان خراسان شمالی در اهمیت سبک زندگی فرمودند: »یکی از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامی عبارت است از سبک زندگی کردن، رفتار اجتماعی، شیوهي زیستن. اینها عبارت اخراي یکدیگر است. ما اگر از منظر معنویت نگاه کنیم، که هدف انسان رستگاري و فلاح و نجات است باید به سبک زندگی اهمیت دهیم.
طبق فرمایشات امام خمینی»ره« و مقام معظم رهبري، افراد جامعه باید تمام اعمال و رفتار خود را در عمل با آموزه هاي دین اسلام تطبیق دهند و از تقلیدهاي کورکورانه و سبک زندگی و فرهنگ بیگانه بخصوص غرب جدا پرهیز کنند. زیرا سبک زندگی بخش حقیقی و اصلی تمدن اسلامی است. بدین ترتیب با توجه به اهمیت و ضرورت پژوهش که بیان شد، پژوهش حاضر در چارچوب مشخص کردن شاخصها و ویژگیها و اصول کلی در سبک زندگی از نظر اسلام و بنیانگذار انقلاب امام خمینی»ره« و مقام معظم رهبري صورت گرفته و به عوامل دیگر - موضوعات اخلاقی، اعتقادي، تربیتی در ابعاد زندگی - که خارج از حیطه این تحقیق است پرداخته نشده است.
تعریف موضوع تحقیق
عنوان موضوع تحقیق عبارت است از: مشخص کردن شاخصها و اصول کلی در سبک زندگی از نظر اسلام، رهبر کبیر انقلاب و مقام معظم رهبري آنچه در این تحقیق مورد نظر است که شاخصها و ویژگیها و اصول کلی را با استفاده از دو منظر قرآن، احادیث و بیانات رهبر کبیر و مقام معظم رهبري در این مورد میباشد، روشن شدن نقش اصول کلی در سبک زندگی اسلامی در واقع مسئله و موضوع مهم تحقیق است. این مسئله است که اگر به خوبی توصیف و روشن شود، میتواند راهنماي کاربردي خوبی براي افراد جامعه به خصوص جوانان باشد. لازم به ذکر است امکان بررسی تمام ابعاد سبک زندگی - موضوعات اخلاقی اعتقادي تربیتی و ... - خارج از حیطه این تحقیق است و به آن پرداخته نشده است.
اهداف تحقیق
در این پژوهش، نگارنده با این پیشفرض اساسی که رفتار اجتماعی و سبک زندگی، تابع تفسیر ما از زندگی است؛ هدف زندگی چیست؟ هر هدفی که ما براي زندگی معین کنیم، براي خودمان ترسیم کنیم، به طور طبیعی، متناسب با خود، یک سبک زندگی به ما پیشنهاد میشود - بیانات مقام معظم رهبري، استان خراسان شمالی، - 1391 با توجه به این پیشفرض، اهداف کلی پژوهش عبارتند از:
1. مشخص کردن شاخصها و ویژگیها و اصول کلی در سبک زندگی از نظر اسلام و مقام معظم رهبري
2. ارائه پیشنهادهاي حاصل از این مقاله به دبیرخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد آباده در استان فارس به منظور استفاده بهینه در حوزه تربیت فرهنگی و مدیریت سبک زندگی
اهداف ویژه با توجه به اهداف کلی، اهداف ویژه ذیل مطرح و در این مقاله به آنان پاسخ داده میشود:
1. بررسی ضرورت و اهمیت سبک زندگی از منظر اسلام و مقام معظم رهبري
2. بررسی شاخصها و اصول سبک زندگی از نظر اسلام و مقام معظم رهبري
3. بررسی نقش ایمان در سبک زندگی از نظر اسلام و مقام معظم رهبري
.5 بررسی نقش قرآن در سبک زندگی از نظر اسلام و مقام معظم رهبري
