بخشی از مقاله
چکیده
این مقاله با این فرض که سبک زندگی اسلامی به عنوان اصلی ترین عامل تأثیر گذار بر سرنوشت جوانان در زندگی ، مورد توجه است، با نگاهی درون دینی، با استناد به آموزه های وحیانی به ویژه سخنان معصومان - ع - شاخصه های آن را تحلیل کرده است. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی ضمن بازخوانی آیات و روایات، نشان می دهد که بیشترین زیان در عدم مدیریت اوقات فراغت، متوجه جوانان شده است، از اینرو برای اصلاح واقع بینانه نوع سبک زندگی جوانان،این موضوع در محورهای موضوع شناسی جوان،سبک اسلامی و مدیریت زندگی،الزامات تأثیرگذار بر زندگی جوان،جوان و مدیریت گذراندن اوقات فراغت و بایسته ها و نبایسته های آن،مورد بررسی قرار گرفت و شاخصه های جوان و کار عبادی،داشتن نیت خالص و مسوولیت پذیری تحت عنوان الزامات تأثیر گذار بر زندگی جوان، و گذراندن اوقات فراغت با عناوین،تفریح سالم،عبادت خدا،مسافرت و حسابرسی و روابط جوان با دو عنوان نبایسته ها و بایسته ها با زیر مجموعه های گستره ارتباط با دیگران مانند نگاه و گفتگو و همچنین مدارا با دیگران و انتخاب دوست مورد تحلیل قرار گرفت.
بیان مسأله
سبک زندگی در مطالعات فرهنگی به مجموعه ی رفتارها و الگوی کنشهای هر فرد که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی است، اطلاق میشود. کشور ما ضمن برخورداری از جمعیتی جوان و جامعهای در حال تغییر، نیازمند شناخت روزافزون مسائل در حال تغییر نسل جوان ایرانی است. یکی از مهمترین مسائل در این زمینه، موضوع سبک زندگی و جوانان است. مصرف مواد مخدر، مصدومیت ناشی از حوادث مختلف به ویژه معلولیت و مرگ ناشی از سوانح رانندگی، تغذیه نامناسب، فقدان فعالیت های فیزیکی، استعمال مواد مخدر و رفتارهای جنسی پر خطر از جمله چالش هایی است که نوجوانان و جوانان ایرانی با آن رو به رو هستند.
از سویی دیگر فرهنگ مصرف به همراه تکنولوژیهای جدید باعث شده جوانان بیشتر در معرض تولیدات فرهنگی غرب مانند ماهواره، فیلم، بازیهای رایانهای و موبایل باشند. لذا، اهتمام به مطالعه در این خصوص و برنامه ریزی برای آن، از دغدغه های اصلی مسئولین فرهنگی و دست اندر کاران کشور می باشد.سبک زندگی اسلامی از اصطلاحاتی است که در چند سال اخیر توسط مقام معظم رهبری - مدظله - مطرح شده و ایشان بر این امر تاکید بسیار زیادی دارند. در این مقاله سعی شده است که شاخصه های سبک زندگی اسلامی و مدیریت زمان در حیطه جوانان بررسی شود و هر یک از این شاخصه ها به طور جداگانه ای مورد بحث قرار گرفته و نقش هر کدام، در زندگی افراد به خصوص جوانان در مدیریت اوقات فراغت به طور عینی بررسی شود.
سبک زندگی عبارت است از، تمام مسائلی که در زندگی ما نمود پیدا می کنند و شامل تمام رفتارها،در حوزه های فردی - اجتماعی می شود، لذا به جاست که برخی از این شاخص ها در زندگی جوانان بررسی و کاربرد آن مشخص شود.این گستره تعریف در سبک زندگی اسلامی، در برگیرنده بسیاری از اعمال، رفتارها و گفتارهایی می شود که هزارو چهارصد سال پیش پیامبر - ص - ، و پس از آن اهل بیت - ع - ایشان در زندگی خود به کار می برده اند. ولی اکنون باید تلاش شود تا این سبک و شیوه اسلام در زندگی جوانان نهادینه شود. به کاربردن سبک زندگی اسلامی در زندگی افراد به ویژه قشر جوان باعث می شود که یک جامعه آرمانی و مدینه فاضله ای که در آن همه افراد برای رسیدن به خواسته های خود و دیگران در تلاش اند،با بهره گیری مناسب از زمان پدیدار شود.
مقدمه
اسلام کاملترین دین و دارای برنامه جامعی برای سعادت انسان است - مائده - 3/، که در ارائه قانون های متقن درباره سبک و روش زندگی هیچ موردی را فروگذار نکرده - انعام - 38/ و همه آنچه که انسان در زندگی فردی، اجتماعی و حیات انسانی خویش بدان نیازمند است را در برنامه ای کامل و پویا در اختیار انسان قرار داده است - نحل. - 89/ از جمله مواردی که در آموزه های دینی مورد توجه قرار گرفته، مسئله زمان است که خداوند در قرآن کریم، با قسم به آن یاد کرده است - والعصر. - 1/ نقش این نعمت الهی را می توان با مدیریت روشمند ، در اعتلای کیفی سبک زندگی دینی متبلور کرد. از این رو دین اهمیت زمان و توصیه های مفیدی را در مورد شیوه صحیح مدیریت زمان و بهره وری مناسب از آن گوشزد می کند که گویای مولود و منشأ بودن مدیریت زمان در همه ادیان الهی، بویژه اسلام است که در سیره معصومان - ع - قرابتی همسو با معیارها و ارزش های اسلامی برقرار کرده است.
این آموزه ها، زمان را گرانبهاترین سرمایه حیاتی انسان و غیر قابل برگشت به چرخه زندگی شخص معرفی می کند. زیرا، اساس و بنیان سعادت و شقاوت انسان از لحظات پدیدار می گردد.لذا، نگرش صحیح نسبت به زمان و مدیریت آن بر اساس باورهای درست می تواند منجر به معنادار کردن گردش زمان و استفاده حداکثری از آن شده و عملکرد های انسان را در حوزه های عبادی - نساء - 103/ فردی - هود - 28/و اجتماعی - مائده - 1/ به منصه ظهور رساند و فرد را قبل از روبرو شدن با خسارت حسرت آور، متنبه نماید - زمر. - 56/
-1مفهوم شناسی سبک زندگی
سبک زندگی - life - style - در لغت به معنای شیوه زندگی، سطح و سبک زندگی است - فرهنگ آریان پور ، 1386، - 391و در اصطلاح،سبک زندگی با نظریه های متفاوتی ابراز شده که نمی توان توافقی کامل در بین این تعاریف گنجاند، ولی می توان آنرا مبین نیات، اغراض، معانی و تفاسیر افراد در جریان زندگی روزانه آنان دانست.
-1-1 تحلیل معنای سبک زندگی
مفهوم سبک زندگی به نسبت رویکردهای که بدان پرداخته می شود، تعاریف متفاوتی دارد.سبک های زندگی در حقیقت مجموعه ای از طرز تلقی ها ، الگوها، ارزش ها ، شیوه های رفتار و سلیقه ها میباشد.امروزه سبک زندگی به عنوان یک عامل تأثیرگذار در تمامی جنبه های زندگی شمرده میشود.این عبارتنسبتاً جدید توسط آدلر مطرح گردید و سپس در زمره مفاهیم علوم اجتماعی و علم جامعه شناسی و مردم شناسی قرار گرفت،از قرون متمادی گذشته در حوزه دین، بویژه اسلام براساس اهداف متعالی آفرینش هستی و انسان، تعریف و تبیین گردیده و بر محورهای اساسی همچون فطرت،نیت، عقلانیت ، عدالت و مانند آن یعنی حوزه های معرفتی،عاطفی و رفتاری سامان یافته است.
-2موضوع شناسی جوان
جوان و جوانی در فرهنگ اسلام از جایگاه والایی برخوردار است و جوانی بهترین دوره زندگی انسان به شمار می رود. جوانی دوران تربیت پذیری است و فرصتی است که در آن عقیده و اخلاق ریشه دار شده و فضایل و ملکات انسانی تثبیت می گردد.این دوره از مهم ترین و در عین حال از پیچیده ترین مراحل حیات است. مقام معظم رهبری - حفظ االله - در این مورد می فرمایند: جوانی، یک پدیده درخشان و یک فصل بی بدیل و بی نظیر از زندگی هر انسان است... جوانی این دوره مشعشع و درخشان، دوره ای است که اگر چه چندان طولانی نیست اما آثارش یک آثار ماندگار و طولانی در همه زندگی انسان است.
