بخشی از مقاله
چکیده
امروزه در عصر ارتباطات نوین فناوری؛ تغییرات بسیاری در جوامع ایجاد شده است، یکی از فراگیرترین رسانهها؛ شبکههای اجتماعی مجازی است.یک شبکهی اجتماعی، مجموعهای از سرویسهای مبتنی بر وب است که امکانی را برای اشخاص فراهم میآورد؛ که با دیگر اعضای شبکه به انحای گوناگون اعم از متن، تصویر و صوت ارتباط برقرار کنند واهداف و مقاصد خود را با آنها به اشتراک بگذارند.نظر به اهمیت شبکههای اجتماعی؛ در این مقاله، فرصتها و چالشهای این شبکهها با نگاهی به جوانان بیان شده و در پایان پیشنهادهایی جهت استفادهی صحیح و مصون ماندن جواناناز آسیبهای غیرقابل جبران این شبکهها ارائه شده است.
مقدمه
استفاده از فناوریهای جدید ارتباطی به یکی از مهمترین جنبههای زندگی اجتماعی انسانی تبدیل شدهاست - رسولی و غفوریان تبریزی،. - 1395 این فناوریها، تغییرات بسیاری را در جوامع معاصر ایجاد کرده و بخشهای مختلف زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است - امری مله و رازقی، . - 1393 یکی از فراگیرترین رسانهها، شبکههای اجتماعی مجازی است. در سال 1960 نخستین بار بحث شبکههای اجتماعی در دانشگاه ایلی نیوز در ایالت متحدهی آمریکا مطرح شد، پس از آن در سال 1997 نخستین سایت شبکهی اجتماعی به آدرس اینترنتی sixdegress.comراهاندازی شد.
با توجه به گسترش روزافزون شبکههای اجتماعی، این شبکهها به بخشی اساسی از زندگی کاربران تبدیل شدهاند و نقشهای مختلفی را در زندگی کاربران ایفا میکنند از جمله : سرگرمی، آموزش،ارتباطات و تعاملات، پیگیری اخبار و مطالب مورد علاقه، و روزآمد نگه داشتن کاربران، ولی در عین حال با مسائل و چالشهایی روبرو هستند - نویدی ، . - 1394 به دلیل جوان بودن این رسانهها، هنوز بر سر اثرات مثبت و منفی آن توافق حاصل نشده است، این فناوری سبک زندگی جوانان را بیش از گروههای سنی دیگر تغییر داده است.
شبکههای اجتماعی اینترنتی به محلی برای حضور اقشار مختلف جامعه به ویژه جوانان و مکان تبادل آرا و افکار ایشان و تأمین نیازها متناسب با زندگی اجتماعی جوانان تبدیل شدهاند و قدرت عظیمی در تحت شعاع قرار دادن سبک زندگی جوانان دارند امروزه بسیاری از فرصتهای فراغتی جوانان صرف ارتباطات اجتماعی اینترنتی شده است. جوانان یکی از مهمترین اقشاری هستند که به دلیل خصوصیات مربوط به دورهی جوانی، بیشترین تأثیر را از این رسانههای نوین دیجیتالی میگیرند - عدلی پور و همکاران، . - 1392 اینترنت مانند هر فناوری دیگری دارای تأثیرات خاصی است و در نتیجه توجه به نقش و تأثیرات آن ضروری به نظر میرسد، به ویژه نسل نوجوان و جوان که در حال شکل دادن به هویت و شخصیت خود هستند بیشتر از سایرین تحت تأثیر اینترنت قرار میگیرند و این شبکهها، فرصتها و چالشهایی را برای جوانان به همراه دارند. شبکههای اجتماعی نقش عمدهای در تغییر سبک زندگی، نگرشها، عقاید، باورها و هویت جوانان ایفا میکنند.
هیچکس نمیتواند نقش شبکهی اجتماعی را بر سبک زندگی جوانان نادیده بگیرد - شرفی و همکاران، . - 1395 از آنجایی که جوانان یک جامعه مستعدترین قشر یک جامعه محسوب میشوند، ریسک پذیری بالاتری نسبت به بقیهی قشرها دارند و با اینگونه تغییرات آسان تر روبرو میشوند در نتیجه بررسی مسائل مربوط به این شبکهها برای اتخاذ تصمیمهای صحیح و برنامهریزی دقیق توسط مسئولان فرهنگی و اجتماعی و نیز والدین ضروری است - بندگی منفرد و رسولی، . - 1393 اگرچه شبکههای اجتماعی فرصتهایی را به همراه دارد، اما استفادهی نادرست از آنها، تهدیدهایی را برای جوانان و نوجوانان به همراه دارد و باید تدابیر و راهکارهایی جهت فرهنگ سازی و استفادهی صحیح از این امکانات اندیشیده شود تا باعث صدمات غیرقابل جبرانی در نوجوانان و جوانان جامعه نشود که قسمتی از این فرهنگ سازی به عهدهی مدارس و دانشگاهها میباشد که باید در جهت تحقق این امر مهم برنامه ریزی نمایند.
دادن آگاهی به جوانان و اطلاع رسانی و فرهنگ سازی بر شبکهی اجتماعی میتواند دو پیشنهاد اساسی بر سیاست گذاران حوزهی مجازی باشند تا از جهتی بتوان با استفاده از امکانات و فرصتها در شبکهی اجتماعی، شرایط تقویت و گسترش سبک زندگی سالم را برای جوانان مهیا کرد و از سوی دیگر از تهدیدهای آن با فرهنگ سازی در امان ماند و به فرصت تبدیل گردد - شرفی و همکاران، . - 1395 در برخورد با شبکهی اجتماعی نه میتوان آنقدر خوشبین بود که از آسیبهای آن غفلت کرد و نه آنچنان میتوان در مقابل آنها سرسختانه برخورد کرد که فرصتهای فراهم آمده در عرصههای مختلف را از دست داد. باید پذیرفت این شبکهها هم ظرفیت محسوب میشوند و هم محدودیت - بهمنی و محمدی شکیبا، . - 1394
تعریف شبکههای اجتماعی مجازی
شبکههای اجتماعی اینترنتی، پایگاه یا مجموعه پایگاههایی هستند که امکانی فراهم میآورد تا کاربران بتوانند علاقمندیها ، افکار و فعالیتهای خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم این افکار و فعالیتها را با آنان سهیم شوند. یک شبکهی اجتماعی، مجموعهای از سرویسهای مبتنی بر وب است که این امکان را برای اشخاص فراهم میآورد که توصیفات عمومی یا خصوصی برای خود ایجاد کنند یا با دیگر اعضای شبکه ارتباط برقرار کنند، منابع خود را با آنها به اشتراک بگذارند و از میان توصیفات عمومی دیگر افراد، برای یافتن اتصالات جدید استفاده کنند - عدلی پور و همکاران، . - 1392 همچنین بر اساس تعریفی دیگر، شبکههای اجتماعی، خدمات آنلاینی هستند که به افراد اجازه میدهند در یک سیستم مشخص و معین، پروفایل شخصی خود را داشته باشند، خود را به دیگران معرفی کنند، اطلاعاتشان را به اشتراک بگذارند و با دیگران ارتباط برقرار کنند؛ از این طریق افراد میتوانند ارتباطشان با دیگران را حفظ کرده و ارتباطهای اجتماعی جدیدی را شکل دهند - بوید
