بخشی از مقاله
چکيده
گردشگري فعاليتي چند وجهي است و يکي از پيچيده ترين کسب وکارهاي بشري با توجه به موقعيت جغرافيايي است .توسعه ي پايدار در برنامه ريزي گردشگري اهميت دارد؛ چرا که بيشترين توسعه ي گردشگري متکي بر جاذبه ها و فعاليت هايي است که به محيط طبيعي، ميراث تاريخي و الگوهاي مناطق فرهنگي مربوط مي شوند. هدف از اين پژوهش شناسايي عوامل تاثير گذار بر گردشگري منطقه گلستان کوه در شهرستان خوانسارمي باشد و از مدل SWOT براي تحليل آن استفاده شده است . اين تحقيق از نظر هدف کاربردي و ازنظرماهيت توصيفي- تحليلي و پژوهش ميداني صورت گرفته که روش گرد آوري مباحث نظري بصورت کتابخانه اي و بخش ميداني پژوهش از طريق پرسشنامه گردآوري و داده هاي آن نمونه گيري از جامعه ٥٠ نفري بصورت اتفاقي از کارشناسان وگردشگران بوده است . نتايج حاصله نشان داد عدم وجود متخصصان گردشگري، نبود نظارت و سيستم کارامدبراي جلوگيري از کندن گلها توسط مردم , عدم وجود بودجه و منابع مالي کافي در خدمت گردشگري و عدم رغبت , بخش خصوصي به سرمايه گذاري مهمترين عواملي مي باشند که در ضعف گردشگري گلستان کوه نقش دارند .
واژگان کليدي :گردشگري ، برنامه ريزي ,خوانسار, swot ، گلستان کوه
مقدمه
امروزه صنعت گردشگري , نقش ويژه اي در اقتصاد جهاني دارد و يکي از زمينه هاي مهم توسعه ي پايدار منطقه اي و عاملي جايگزين براي توسعه ي نواحي حاشيه اي و دور افتاده به شمار ميرود . همچنين گردشگري به مثابه ي نيروي پويايي در همگن ساختن جوامع و کالايي کردن فرهنگ هاي سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است .(٢٠٠٣٢,Reid). امروزه بايدگردشگري در مسيري حرکت کند که ، پايان اين راه به پايداري ختم شود .مفهوم پايداري توسط کميسيون جهاني محيط و توسعه اينگونه تعريف شده است :توسعه اي که نياز هاي نسل فعلي را تامين مي کند ، بدون اين که توانايي نسل هاي اتي را در تامين نياز هايشان به مخاطره بيندازد(ضيايي،محمود١٢٧:١٣٨٨) اين تعريف چراغ راه است در تمام جوانب توسعه . و با عنايت به اينکه گردشگري صنعتي است که محيط ، مهمترين منبع جاذبه ان است و از سوي ديگر از ظرفيت قابل توجهي نيز در از بين بردن کارايي بلند مدت همين محيط برخوردار است ، لذا ارتباط اشکال پايدار توسعه با گردشگري واضح است و لازم است که گردشگري متضمن توسعه پايدار باشد(همان ) .لاله واژگون از منحصربفردترين گونه گلها و گياهان بومي و وحشي مناطق کوهستاني ايران است که به عقيده گياه شناسان ، اين گل سربه زير به سرعت در حال انقراض بوده و زيستگاه و تعداد اين گونه گياهي بسيار کم شده است .
اسلام زاده و همکاران (١٣٨٨) طي مقاله اي با عنوان معرفي رويشگاه هاي جديد براي لاله واژگون با استفاده ازgis به اين نتيجه رسيدند که داشتن رويشگاه هاي جديد و جايگزين کمک ميکند تا در صورت وقوع آتش سوزي، آفات و امراض يا عوامل تخريبي ديگر، گونه از ليست گياهان منطقه حذف نگردد. براي انجام اين تحقيق ، محيط زيست منطقه حفاظت شده مانشت و قلارنگ را مورد بررسي قرار دادند همچنين حسيني و همکاران (١٣٨٩) در مقاله خود با عنوان مطالعه رويشگاه لاله واژگون با جدول النبرگ شرايط محيطي لاله واژگون را با جدول النبرگ و مطالعات ميداني تعيين کردندو فاکتورهاي دما رطوبت خاک ونور و ديگرعوامل محيطي اين گياه را مورد بررسي قرار دادند.
سلطاني (١٣٨٩) در مقاله ايجاد اشتغال براي جوانان با رويکرد گردشگري (نمونه موردي شهرستان خوانسار), به بررسي اثرات گردشگري و تحليل قابليت هاي مزبور درايجاد فرصت هاي اشتغال در شهرستان خوانسار پرداخته است .
بيان مساله پژوهش
با توجه به افزايش روزافزون نيازهاي تفرجي، نياز به مکان هاي مناسب براي فعاليت هاي تفرجي انکارناپذير به نظر مي رسد. بنابراين مقوله ي فضا و مکان ، چارچوب و زيربنايي اساسي است که براي کنش هاي مربوط به بخش گردشگري بسيار شايان اهميت است ، پس تعيين چنين مکان هايي، مستلزم ارزيابي دقيق منابع مختلفي است که احتمال مي رود بتواند به مانند يک منبع تفرجي مورد استفاده قرار گيرند. کشور ايران نيز با برخورداري از شرايط متنوع آب و هوايي و جاذبه هاي فرهنگي , طبيعي و اقليمي وگسترش آداب و رسوم محلي اين توانمندي را دارد تا با شناسايي و ارزيابي جايگاه گردشگر فرصت توسعه ي گردشگري پايدار را فراهم کند و در اين بين شهرستان خوانساربا داشتن پتانسيل هاي گردشگري طبيعي, تاريخي وفرهنگي ميتواند درپي شناخت و بهره برداري اين پتانسيل ها جايگاه جهاني در اين صنعت بيابد. در اين تحقيق سعي شده است با بررسي منطقه گلستان کوه درخوانسار شرايط شناخت اين منطقه مستعد گردشگري فراهم آيد .
اهداف پژوهش
هدف اصلي
شناسايي عوامل تاثير گذار بر گردشگري گلستان کوه خوانسار
اهداف فرعي
• بررسي منطقه گلستان کوه خوانسار وشناخت منطقه مستعد گردشگري .
• شناسايي و ارزيابي گونه هاي غالب گياهي با تاکيدبر لاله هاي واژگون
• شناخت جاذبه هاي گردشگري شهرستان خوانسار
• بررسي نقاط قوت گردشگري منطقه گلستان کوه
• بررسي نقاط ضعف گردشگري منطقه گلستان کوه
• شناسايي فرصت ها گردشگري منطقه گلستان کوه
• شناسايي تهديدات گردشگري منطقه گلستان کوه
روش پژوهش
روش پژوهش بر اساس هدف کاربردي و بر اساس ماهيت توصيفي –تحليلي ميباشد. ابزارجمع آوري اطلاعات به صورت ميداني و کتابخانه اي بوده است . تعداد حجم نمونه ٥٠ نفر بوده که از اين تعداد ٢٠نفر زن و٣٠ نفر مرد ميباشد که پرسش نامه بصورت شخصا و حضوري به اعضاي نمونه پژوهش ارائه شده است و داده ها توسط نرم افزار SPSSمورد تحليل قرار گرفت .
مباني نظري پژوهش
گردشگري
عبارت است از حرکت اشخاصي که به مکانهايي غيراز مکان معمولي زندگيشان مسافرت مي کنند؛ به شرطي که اين مسافرت بيش از يک سال نباشد و به منظور گذران اوقات فراغت ، تجارت و يا ساير اهداف صورت گيرد.(٢٠٠٣ ,Higham &Hinch, )
ويژگي هاي جغرافيايي منطقه مورد مطالعه
خوانسار شهري از توابع استان اصفهان است واين شهرستان داراي يک بخش مرکزي و سه دهستان به نام هاي چشمه سار، کوهسار و گلسار و داراي ١٨ روستا ميباشد و در عرض جغرافيايي ٣٣ درجه و ١٣ دقيقه شمالي و طول جغرافيايي ٥٠ درجه و ١٩ دقيقه شرقي در ناحيه اي نه چندان دور از کوير مرکزي ايران با ارتفاع ٢٢٥٠ متر بالاتر از سطح دريا در فاصله حدود ١٥٠ کيلومتري شمال غرب شهر اصفهان واقع شده است . گلستانکوه خوانسار از مناطق ديدني اين شهرستان است که در ارديبهشت ماه با لاله هاي بسيار جلوه زيبايي ميگيرد ,پارک سرچشمه با چشمه هاي زيبا که از دل کوه بيرون ميايند همه ساله تعداد زيادي گردشگر را به خود جذب ميکند. سد باغکل ، چشمه ونگ ، قنات حلغوت ، مجتمع تفريحي شهيد فياض بخش (بهزيستي)، دربند، گردنگاه از ديگر جاذبه هاي شهر خوانسار به شمار ميرود.
گلستانکوه با موقعيت جغرافياييE٥٠٢٥ N٣٣٠٨ درمسير خوانسار به اصفهان در ١٥ کيلومتري شهر خوانسار يکي از زيباترين کوههاي اصفهان با ارتفاع ٣٦٣١ متر است . جهت اين کوه جنوب غربي ،شمال شرقي است . شهر خوانسار در دامنه جنوب غربي اين کوه قرار دارد .اين منطقه در شمال غرب استان اصفهان واقع و از سمت شمال به شهرستان گلپايگان از سمت شرق به شهرستانهاي تيران ، کرون و نجف آباد از جنوب به شهرستان فريدن محدود است . اين شهرستان در منطقه مرکزي ايران و دامنه رشته کوههاي زاگرس واقع است . منطقه حفاظت شده گلستان کوه ١٧٠٠٠ هکتار وسعت دارد.
پوشش گياهي
اين کوه از پوشش گياهي خوبي برخوردار مي باشد:لاله هاي واژگون (گل سر به زير محجوب ايراني ),گز انگبين ،گزعلفي ،ريواس ،کنگر،مرزنجوش ،آويشن ،قارچ ،بادام ،تره و پياز کوهي ،گون ،موسير،و ديگر گياهان دارويي و علوفه اي که اين رشته کوه را به منطقه اي غني از ديدگاه گياه پزشکي و همچنين مرتع مناسب جهت چراي دام و رونق زنبور داري بدل کرده است .
لاله ي واژگون
جدول شماره (١): طبقه بندي علمي گياه لاله واژگون
جدول شماره (٢) : مشخصات کلي گياه
گلستان کوه خوانسار در فصل بهار مملو از لاله سرخگون است که به رنگ سرخ مايل به بنفش بوده و از روز چهلم تا شصتم بعد از عيد شکفته شده و در موقع وزش باد سير و روشن ميشوند. طبيعت بکر و وجود چشمه هاي پرآب ، اين دشت زيبا را به نقطه اي بي نظير در استان اصفهان بدل کرده است .لاله واژگون اسامي ديگري مانند گل اشک و اشک مريم هم دارد . دليل اين نامگذاري اين است که مقداري شبنم در بين اين گل ها جمع ميشود و سپس از گل به پايين ميچکد .عمر اين گياه بسيار کوتاه است و گل دهي آن از اوايل ارديبهشت آغاز و تا اواخر همين ماه پايان ميپذيرد . ميگويند اين گل در آن زمان که گلوي سياوش با تيغ تيز گرسيوز آشنا ميشد ‘ شاهد ماجرا بود. اين گياه نخستين بار در سال ١٥٧٦ ميلادي به وسيله جهانگردان اروپايي از ايران به اتريش برده شد. شيوه پرورش لاله واژگون در باغها و گلخانه ها در سطح وسيعي از اروپا رواج دارد در حالي که اين گل در فلات ايران به طور طبيعي رشد و نمو ميکند.
