بخشی از مقاله
چکیده
شناخت مشکلات یکی از اولین فعالیت هایی است که در تحول سازمانی انجام می گیرد. در واقع، آسیب شناسی به شیوه ای قانونمند و بخشی جدا ناپذیز از روش شناسی به تحول سازمانی اعتبار می بخشد.روش های بسیار زیادی برای نهادینه سازی آسیب شناسی سازمانی ارائه شده است. حیطه آسیب شناسی شامل رسیدگی دقیق به تمام سیستم ها و تک تک مشکلات می باشد.
از سوی دیگر موفقیت پارک های علم و فناوری در بسیاری از کشورها نقش اساسی در رشد و توسعه علمی اقتصادی آن ها داشته و این موضوع موجب تکثیر این الگو در کشورهای مختلف شده است. در حقیقت توسعه اقتصادی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مرهون وجود پارک علم و فناوری در آنهاست. پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری از جمله زیرساخت های ایجاد شده برای حمایت از شرکت های دانش بنیان محسوب میشوند و تقویت و ارتقای سطح عملکردی این ساختارها میتواند دستیابی به اهداف و برنامههای توسعه فناوری را در کشور تضمین نماید.
با توجه به اهمیت بسیار زیاد صحت کار فرایند پذیرش در موفقیت و شکست کسب و کارهای دانش بنیان لازم است یک فرایند آسیبشناسی دقیق در پارک فناوری ایجاد گردد که اولین مرحله آن شناخت آسیبهای موجود است. تحقیق حاضر به آسیب شناسی فرایند جذب و پذیرش شرکت های دانش بنیان در پارک فناوری پردیس و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران به عنوان قطب ها و الگوی پارک های علم و فناوری در کشور پرداخته که با استفاده از ادبیات تحقیق و مطالعات میدانی منجر به شناسایی 24 آسیب گردید که طی مصاحبه با خبرگان و مسولان معاونت علمی ریاست جمهوری و اساتید دانشگاهی در زمینه های پارک ها و شرکت های دانش بنیان همه آسیب ها تائید و با تهیه پرسشنامه و به کارگیری آزمون فریدمن به رتبه بندی آسیب های موجود در فرایند جذب و پذیرش پرداخته ایم. نتایج نشان میدهد که اجرای قوانین و مقررات و نیز وجود بروکراسی با بالاترین درجه اهمیت در صدر آسیبهای موجود قرار دارند که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند.
مقدّمه:
آسیب شناسی، "فرآیند استفاده از مفاهیم و روش های علوم رفتاری، به منظور تعریف و توصیف وضع موجود و یافتن راههایی برای افزایش اثربخشی می باشد" - زاک ام هریسون،. - 2003:1 آسیب شناسی بر پایه اطلاعات جهت تجزیه و تحلیل و شناخت دقیق تر ساختار، تعاملات، رویه عمل ها و روش ها، سبک های مدیریتی و سایر عناصر سیستم چاره جو، لازم و ضروری است. به عبارتی آسیبشناسی، تشخیص مسأله و کانون علمی آن جهت تعیین اقدامات لازم به منظور بهسازی عملکرد سازمان، امری است پایه ای و اساسی. آسیب شناسی نیازمندنگرشی سیستماتیک ومنظم به کل فرایند است و هدف از آن تشخیص ماهیت و نوع مسألهای است که بروز نموده و نیاز به حل دارد
آسیب شناسی سازمانی معمولاً بررسی دو حوزه وسیع را ایجاب میکند: حوزه اول: تشخیص از عوامل تشکیل دهنده سازمان انجام می شود که شامل بخشها، ادارات، محصولات و روابط بین عوامل و تاثیر متقابل آنها بر هم است؛ و حوزه دوم: آسیب شناسی براساس فرآیندهای سازمانی پایه گذاری شده است که شامل شبکه های ارتباطی، حل گروهی مشکل، تصمیم گیری، سبکهای رهبری و اعمال قدرت، روشهای برنامهریزی و تعیین هدف و مدیریت تعارض و رقابت است
اقتصادهای دانشمحور امروزی تغییرات گستردهای در شرایط اقتصادی، اجتماعی و فناوری2 جوامع ایجاد کردهاند. بدیهی است که شرکتها نیز از تأثیر چنین تحولاتی مصون نمانده و دچار تغییرات بنیادینی شدهاند. در عصر حاضر شرکتهای دانش بنیان با داشتن ویژگی های منحصربه فرد، خود را از دیگر شرکت ها و بنگاه های اقتصادی 3 منفک کرده اند و هر شرکتی که بخواهد به این سمت و سو حرکت کند میبایست با تدبیر و با هدف رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، متناسب با ظرفیت نوآوری در این راه تلاش کند.
یکی از دغدغه های اصلی مدیران شرکتهای دانش بنیان، جذب و پذیرش4 در پارک های علم و فناوری میباشد. ما در این پژوهش به مطالعه و بررسی آسیب های جذب و پذیرش شرکت های دانش بنیان در پارک فناوری پردیس و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران خواهیم پرداخت که الگوی بسیاری از شرکت های حال حاضر کشور میباشد و این آسیب ها را از منظر خبرگان5 و مدیران ارشد پارک های علم و فناوری، مدیران شرکت های دانش بنیان بررسی کرده ودر پایان با استفاده از پرسشنامه هایی که به همین منظور طراحی، توزیع و جمع آوری شده است به رتبه بندی آسیب ها می پردازیم.
بررسی مفاهیم و پیشینه پژوهش:
یک پارک علمی سازمانی است که به وسیله متخصصان حرفه ای اداره میشود و هدف اصلی این سازمان افزایش ثروت در جامعه از طریق تشویق و ارتقاء فرهنگ نوآوری و افزایش قدرت رقابت در میان شرکت ها و مؤسساتی است که متکی بر علم و دانش در مح یط پارک فعالیت میکنند. برای دستیابی به این هدف یک پارک علمی با ایجاد انگی زش و مدیریت جریان دانش و فناوری در میان دانشگاه ها، مراکز تحقیق و توسعه، شرکت های خصوصی و بازار، ایجاد و رشد شرکت های متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد - incubator - و فرآیندهای زایشی - Spin.off - تسهیل مینماید. پارکهای علمی همچنین خدماتی با ارزش افزوده بالا و فضاهای کاری و تأسیسات مناسب و کیفی به مؤسسات مستقر در پارک ارائه مینمایند.
پارک های علم و فناوری به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی و حلقه ای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر دانش و فناوری، با هدف افزایش نوآوری، فناوری، توسعه اقتصادی و اشتغال زایی متخصصان به وجود آمده است .بسیاری از سیاست گذاران از پارک های علم و فناوری به عنوان بخشی از یک راهبرد اندیشمند و هماهنگ برای توسعه ملی یا منطقه ای نام میبرند .
از طرف دیگر، پارک های علم و فناوری به عنوان ابزار جلب شرکتهای مبتنی بر فناوری پیشرفته در سطح بین المللی شناخته شده و علاوه بر آن، راهکار مناسبی برای جذب متخصصان، دانشمندان و توسعه فعالیت کارآفرینان میباشند. در حال حاضر، پارک های علم و فناوری، با هدف برطرف کردن شکاف موجود بین مؤسسات دانشگاهی و پژوهشی و مراکز صنعتی و تحقیقاتی در عرصه ملی فعال بوده و طی چند دهه اخیر در رشد و توسعه صنایع کوچک و متوسط مبتنی بر فناوری های پیشرفته، نقش سازنده ای را ایفا میکنند.
ایده پردازی 6و تبدیل ایده به اختراع یا ابتکار و سپس تجاری سازی اختراعات، از رسالت های اساسی پارک ها و مراکز رشد کشور محسوب میشود .تولید محصولات و صنایع جدید وپیشرفته، نیازمند نوآوری و اختراع بوده و آن نیز بدون خلاقیت و ایده پردازی ناممکن به نظر میرسد.
از سوی دیگر، شناخت مشکلات یکی از اولین فعالیت هایی است که در تحول سازمانی انجام می گیرد. در واقع، آسیب شناسی به شیوه ای قانونمند و بخشی جدا ناپذیز از روش شناسی به تحول سازمانی اعتبار می بخشد.روش های بسیار زیادی برای نهادینه سازی آسیب شناسی سازمانی ارائه شده است. حیطه آسیب شناسی شامل رسیدگی دقیق به تمام سیستم ها و تک تک مشکلات می باشد.
در اثر عملکرد موفق شرکت های فعال در پارک علم و فناوری چهره مناطقی که این پارک ها در آنجا فعالیت دارند، کاملا دگرگون شده و از مناطق غیر فعال به پرتحرکترین و پیشرفتهترین مراکز صنعتی و اقتصادی در جهان مبدل شدهاند. - Kharaghini and selseleh, - 2009 هدف اصلی پارک آن است که به شکل گیری فضای تجمعی و هم افزاینده، شتاب بخشد تا ارتباطات بین شرکتهای مستقر با سایر مراکز علمی، صنعتی و اقتصادی هر چه بیشتر افزایش یابد. در این ارتباط ایجاد یک هسته مدیریتی توانمند در پارک بسیاری کلیدی تلقی میشود. زیرا وجود این هسته مدیریتی توانمند است که با ایجاد جاذبه لازم، شرکتهای فعال در زنجیرهها مربوط به مراکز مرتبط، شرکتهای دارای فناوری برتر بین المللی، شرکتهای مشاوره ای و ... را به پارک جذب میکند.
پارک های فناوری با شهرک های صنعتی تفاوت فاحشی دارند. زیرا بنیان اصلی فعالیت های پارک های علم و فناوری، ظهور دانش در خدمات و محصولات است. در حالی که در شهرکهای صنعتی، به شکل جزیره ای و جدا از هم، محمل کاربرد تولید است و زایش و ایجاد فناوریهای جدید و مباحث تولید داراییهای فکری، نوعا به دلیل عدم زیر ساخت ها ی ضروری، عدم جاذبه در جلب مشارکت متخصصان با درجه علمی فوق لیسانس به بالا و هدف گذاری برای دستیابی به فناوریهای نو، کمتر امکان بروز دارند.
پارک های علم و فناوری با توجه به اهداف، ماموریت و وضعیت پذیرش شرکتها چیزی فراتر از یک مکان برای حضور شرکتهای دانش بنیان هستند. تامین و ارائه خدمات با ارزش افزوده، شبکه سازی خدمات، توانمند سازی شرکتها، نظارت و هدایت برنامهها و ماموریت ها در پارک ها بسیار اهمیت دارد.
یکی از ابزارهای مهم تحقق اهداف مدیریت پارک، مهارت در ارزیابی توانایی و قابلیتهای شرکت های دانش بنیان است - Bigliradia et - al, 2006 توانایی و قابلیتهای یک شرکت دانش بنیان تابعی از متغیرهای کمی و کیفی است که برای ارزیابی و تحلیل سطح کارآیی آن شاخص هایی را میتوان تعریف نمود. اما موضوع چنین ارزیابی، شرکتهای دانش بنیان هستند که برای ارزیابی آنها باید از فعالیت اساسی اینگونه شرکت ها، یعنی تجاری سازی دستاوردهای پژوهش و فناوری تعریف مشخصی ارائه نمود. پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری از جمله زیرساخت های ایجاد شده برای حمایت از شرکت های دانش بنیان محسوب میشوند و تقویت و ارتقای سطح عملکردی این ساختارها میتواند دستیابی به اهداف و برنامههای توسعه فناوری را در کشور تضمین نماید.
با توجه به اهمیت بسیار زیاد صحت کار فرایند پذیرش در موفقیت و شکست کسب و کارهای دانش بنیان لازم است این فرایند در پارک فناوری ضمن بهره گیری از دانش روز و تسلط برآموزه ها و مهارتها با درک خواستهها و نیازها همراه شود.
نقطه شروع در ساختار پذیرش، آشنایی و آگاهی یافتن از اهداف و برنامه های شرکت متقاضی استقرار در پارک است. برای مثال باید مشخص نمود مدل مالی شرکت چیست و مترصد انجام چه فعالیت اقتصادی است؟
