بخشی از مقاله
چکیده هدف این تحقیق، شناسایی واولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت استقرارمدیریت دانش درگمرک جمهوری اسلامی ایران می باشد. ابتدابخش عمده ای ازتحقیقات انجام شده درطول سالهای گذشته درایران وسایرکشورها درخصوص عوامل موفقیت و شکست استقرارپروژه های مدیریت دانش درسازمانها راموردبررسی قراردادیم ومتغیرهای موثربراستقرارموفقیت آمیزپروژه های مدیریت دانش رابرحسب شاخصهای مربوطه، در18 گروه طبقه بندی نمودیم. سپس باشناخت خبرگان سازمان گمرک در سراسرکشوربه تعداد265نفر، وباتوزیع پرسشنامه ای - باپست الکترونیک یامراجعه حضوری - که ازروایی وپایایی مناسبی نیز برخورداربود، ازآنان خواستیم تا ارزیابی خودراازمیزان تاثیر متغیرهای ارائه شده درموفقیت استقرار مدیریت دانش درگمرک ایران ازدامنه"خیلی زیاد" تا "خیلی کم" - طیف 5 تایی ازمقیاس لیکرت - بیان کنند.
تجزیه وتحلیل داده های بدست آمده دردو بخش توصیفی واستنباطی با استفاده ازنرم افزار spss انجام شدبطوریکه بعد ازتعیین غیرنرمال بودن متغیرهای اصلی تحقیق توسط آزمون کولوموگروف-اسمیرنف، به کمک آزمون علامت وفریدمن، عوامل کلیدی موفقیت استقرارمدیریت دانش درگمرک ایران رابه ترتیب اهمیت به شرح زیرمعرفی نمودیم: مدیریت ارشد، اقدامات انگیزشی، نقشه دانشی، یادگیری، مشارکت، فرهنگ، فناوری اطلاعات، تیم مدیریت دانش، مدیریت منابع انسانی، ساختارسازمانی، اهداف، آموزش، فرآیندهای مدیریت دانش، استراتژی، تعلق سازمانی، امنیت، ارزیابی- اندازه گیری وعوامل برون سازمانی.
مقدمه
مبحث مدیریت دانش نیز یکی از مباحث نوظهور درمدیریت است که به شدت مورد اقبال وتوجه دانشمندان علم سازمان و مدیریت واقع شده است. مهم ترین رکن مدیریت دانش پیاده سازی واثربخشی آن می باشد. چراکه دیگرمطالب مرتبط با آن همگی به عنوان مقدمه ای جهت استفاده وبسترسازی برای تحقق عملی مدیریت دانش به شمارمی روند - افرازه، . - 1384 امروزه تجارت جهانی بدون استفاده ازخدمات گمرکی معنی ومفهومی نداردواهمیت نقش سازمان های گمرک درتجارت به حدی است که برخی اوقات کارایی آن به عنوان معیاری برای ارزیابی تجارت خارجی هرکشورویا اقتصادکلان آن درنظرگرفته می شود - . - Unctad,2012 با وجود این جهانی سازی تجارت، گمرکات سراسر جهان رابا تقاضاهای قابل توجه ودرعین حال متناقضی مواجه کرده است.
درحالی که نیاز به کنترل روزافزون زنجیره عرضه بین المللی وجود دارد، تقاضاهای فزاینده ای نیزبرای تسهیل تجارت قانونی درجریان است وسازمان گمرک بایستی نقش جدیدی دردستیابی به تعادل دربرقراری این دو هدف متضاد ایفا کند. بااین حال افزایش چندبرابری حجم مبادلات کالادرطول دهه های اخیر، این سازمان راباچالشهای فراوانی مواجه کرده است وآن را ملزم به تغییرات بنیادین در: بعضی قوانین گمرکی موجود، تجهیزات، نیروی انسانی، سازوکارهای اداری و روشهای نوین مدیریتی درحوزه های مختلف خود نموده است.
لذا گمرکات سراسر جهان، بایدمتناسب با شرایط کنونی اقتصاد جهانی، اصلاحات لازم را درحوزه های مختلف خود ایجاد، ازمنابع محدودی که دراختیاردارند استفاده بهینه بعمل آورده وکارایی خویش را افزایش دهند - نجفی، . - 1383 از آنجایی که دربرنامه چهارم توسعه کشوربرتوسعه دانایی دراقتصادملی تاکیدزیادی شده است و با توجه به اینکه درسالیان اخیربتدریج مدیریت دانش دربخش دولتی نیزموردتوجه قرار گرفته ومدلهای چندی نیزبرای استقرارآن دربرخی ازسازمانهای دولتی ایران ارائه گردیده است و ازطرفی سازمان جهانی گمرک و سند چشم انداز سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران نیزبراهمیت جایگاه دانش در برنامه های تحول گمرکی تاکید نموده اند، لذا استقرارموفقیت آمیزنظام مدیریت دانش درسازمان گمرک بعنوان اصلی ترین دستگاه تجاری و بازرگانی کشور بایستی ازاولویت تحقیقاتی و اجرایی بالایی برخوردار باشد.
مبانی نظری پژوهش
ازآنجاییکه خوددانش به روش های مختلف تعریف می شود، تعاریف ارایه شده ازمدیریت دانش نیزبسیارمتفاوت است. برخی ازتعاریف برهدف مدیریت دانش تمرکز می کنند وبرخی دیگربرفرآیند مدیریت دانش - ایجادارتباط میان فعالیت هایی که مدیریت دانش را می سازند - تاکید دارند. یکی ازابتدائی ترین تعاریف درخصوص مدیرت دانش عبارت است از: کنترل صریح بردانش درون سازمان بمنظوررسیدن به اهداف سازمانی . - Van der Spek & Spijkervet, 1997 - هانگ وهمکاران نیز مدیریت دانش را فعالیتی مدیریتی می دانندکه دانش راتوسعه، انتقال، ذخیره سازی واعمال می کندونیزاطلاعات واقعی جهت اخذ تصمیمات صحیح رابا هدف تحقق اهداف سازمانی دراختیار مدیران قرار می دهد - . - Hung, et al, 2005
همچنین درتعریفی دیگر مدیریت دانش "مجموعهای از رویهها برای خلق، اکتساب، تسهیم وکاربرد دانش برای ارتقاء عملکرد سازمانی" است - . - Wen, 2009 سیستم مدیریت دانش یک سازمان درک کامل تری ازمدیریت دانش وعناصر آن را درسازمان بدست می دهدودرواقع نظامی است که ازطریق آسان سازی مبادله ونشر دانش - آشکار و پنهان - ، فرآیند یادگیری سازمانی رابهبود می بخشد - Meso & Smith, .2000 -
