بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از انجام این پژوهش شناسایی و تحلیل مؤلفه های اخلاق آموزشی دبیران شهر خرم آباد بوده تا بتواند الگویی در این زمینه ارائه کند چرا که مطالعه کاربرد اخلاق یک عنصر حیاتی در آماده کردن و توسعه آموزشگران و معلمان حرفه ای محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش عبارت از دبیران شهر خرم آباد که در برگیرنده 1145 نفر شامل 641 نفر زن و 504 نفر مرد بوده است. کار نمونه گیری طبقه ای و به صورت تصادفی انجام و پرسشنامه میان 300 نفر از دبیران توزیع و اطلاعات جمع آوری شد.
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش پیمایش توصیفی و ابزار جمع اوری اطلاعات پرسش نامه و مصاحبه بوده و برای تحلیل نتایج از آزمون تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. بر اساس یافته های تحقیق دبیران شهر خرم آباد معتقدند که اخلاق آموزشی دارای 10 مؤلفه اثربخشی محتوای درسی، اثربخشی آموزشی، توجه به موضوعات حساس، اهمیت دادن به رشد فکری دانش آموزان، نداشتن رابطه دوگانه با دانش آموزان، رازداری، احترام به همکاران، ارزشیابی عادلانه از دانش آموزان، احترام به مدرسه و غمخواری است.
مقدمه
کلمه - educationآموزش و پرورش - تشکیل یافته از ریشه های لاتین کلمه های educereو educare بوده که educare مرتبط با کار و شغل نرمال است، در این رویکرد از اهداف آموزش و پرورش تربیت متخصص است.که شاگرد را برای تخصص در یک وظیفه آماده می سازد. اما درویکرد educere این است که شاگرد به استقلال شخصی دست یابد. بنابراین هر دوی این رویکردها در آموزش و پرورش باید مورد استفاده قرار گیرد.
در این میان مقطع متوسطه از دورههای مهم، حساس و مؤثر در زندگی فردی و اجتماعی دانش آموزان است. در دوره متوسطه قسمت اعظم استعدادهای اختصاصی نوجوانان و جوانان دانش آموز بروز پیدا میکند . دانش آموز در این مقطع به مرحله ادراک ارزشهای اجتماعی، اقتصادی و معنوی میرسد. از این رو این دوره در نظامهای تعلیم و تربیت کشورهای مختلف اهمیت زیادی دارد. دوره متوسطه به لحاظ مبانی فلسفی، روانی و اجتماعی دوره بسیار مهمی است، دورهای که آموزش عمومی را به آموزش عالی پیوند میدهد، از این روند هر نوع نارسایی و خلل در این دوره مستقیماً بر عملکرد و کیفیت هر دو حلقه آموزش عمومی و عالی تأثیر بسزایی خواهد داشت.
ارکان اساسی آموزش در هر سازمان آموزشی استاد، دانشجو و محیط آموزشی است. بدیهی است که اخلال در هر یک از این سه رکن سبب افت کیفیت آموزشی خواهد شد. اگرچه شرایط و امکانات آموزشی از عوامل مؤثر بر جریان یادگیری است ولی بدون شک نیروی انسانی و به ویژه معلم یکی از مهمترین عوامل تشکیل دهنده محیط های آموزشی است.
در حال حاضر با وجود روش های مختلف برای توسعه حرفه ای دانش آموزان، تدریس معلمان همچنان یکی از روش های بسیار مفید برای یادگیری دانش آموزان است.
معلمان و اساتید از جمله قشرهای اجتماعی هستند که بالاترین منزلت اجتماعی را دارند و به عنوان الگو و نمونه برای دانش آموزان به حساب می آیند. معلم نه تنها متخصص مسائل آموزشی، بلکه الگو و راهنمای فراگیران است. معلم اساسی ترین عامل برای ایجاد شرایط مطلوب به منظور تحقق هدف های آموزشی است. استاد می-تواند حتی نقص کتاب های درسی و کمبود امکانات آموزشی را جبران کند و یا برعکس، بهترین موفقیت و موضوع تدریس را با عدم توانایی در ایجاد ارتباط عاطفی مطلوب به محیطی غیرفعال و غیرجذاب تبدیل کند.
در فرآیند تدریس فقط تجارب و دیدگاه های علمی استاد نیست که مؤثر واقع می شود بلکه کل شخصیت اوست که در ایجاد شرایط یادگیری و تغییر و تحول فراگیران تأثیر می گذارد. - بنت6 و همکاران، - 2002 مطالعه کاربرد اخلاق یک عنصر حیاتی در آماده کردن و توسعه آموزشگران و معلمان حرفهای است. برای به کار گیری اصول اخلاقی در معلمان باید این اصول در آموزش و بالندگی علمی آنها مدنظر قرار بگیرد. این بالندگی در معلمان شامل دانش درباره فرآیندهای تصمیم گیری و توانایی در به کار بردن اصول اخلاقی است
واژه اخلاق گاهی به معنای خلق و خو یعنی رفتار عادی شده به کار می رود و گاهی نیز این واژه دانشی است که از حسن و قبح و خوبی و بدی رفتار بحث می کند. واژهethics به معنای منش و خصیصه و واژه moral نیز از واژه mora به معنی کشش و جذبه گرفته شده است. هر چند در بسیاری از موارد این دو کلمه به یک معنا به کار رفته اند ولی نظریه پردازان دایره معنایی ethics را بسیار وسیع تر از moral می دانند.
همچنین اخلاق به دو سطح دانش و فلسفه اخلاق که خود ناظر به دو سطح معرفتی اخلاق نظری و کاربردی است. اما بحث از مسائل اخلاقی در عمل حوزه اخلاق کاربردی است که اخلاق آموزشی از جمله این حوزه است. - فرهود - 1386 مراد از اخلاق در این پژوهش اخلاق حرفه ای است که در برگیرنده مسئولیت های اخلاقی و حرفه ای دبیران از حیث شغل می باشد. بر این اساس اخلاق حرفه ای ناشی از شغل فرد است.
به طور کلی اخلاق حرفهای و آموزشی معلمان شاخهای از کاربرد اخلاق است که شامل در نظر گرفتن موضوعات مربوط به تنبیه و مدیریت رفتار، فرآیندهای مربوط به نظم، آزادی اخلاقی، حقوقی و مسئولیتها، استقلال فکری و قابلیت اعتماد می-باشد
در حال حاضر چالشهای آموزشی زیادی پیش روی معلمان وجود دارد. چالشهایی در ارتباط با نحوه تدرس، روشهای تدریس، رعایت عدالت و انصاف در ارزیابیها، رعایت اخلاقیات و... ذهن معلمان را مشغول کرده است.
از سوی دیگر با توجه به پیچیدگیهای روزافزون مطالبات از آموزش و پرورش و همچنین افزایش تلقی مردم از آموزش به عنوان یک کالا و تلقی از آموزش و پرورش به عنوان نهادی پاسخگو به مصرف کنندگان مقوله " اخلاق آموزشی" امروز بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است به طوریکه معلمان و مربیان باید هنگام ورود به مؤسسه یا محیط آموزشی از محتوای اصول اخلاقی در این زمینه آگاه شده و در طول انجام خدمت آنها را به کار گیرند. در این راستا در این مقاله در پی پاسخ به این سوال هستیم که اخلاق آموزشی دبیران شهر خرم آباد مشتمل بر چه مولفه هایی است؟
مؤلفه های اخلاق آموزشی
اخلاق آموزشی توسط اندیشمندان متعددی مورد توجه قرار گرفته است. در میان می توان به برخی اصول مطرح شده از سوی مورای11 و همکاران وی - آیلین ژیل12 ، مادلین لنون13 ، پل مرسر14 و مرلین رابینسون - 15 اشاره کرد که 9 اصل را برای تدریس و آموزش اخلاقی مطرح کرد و البته در این پژوهش علاوه بر اصول 9 گانه مورای، اخلاق غمخواری از نظریه نل نادینگز نیز به عنوان اصل دهم در اصول اخلاق آموزشی یاد شده است.
اثربخشی و کارآمدی محتوای درسی: 16 یک معلم سطح بالای دانش مطالب را حفظ و تضمین کرده، محتوای دوره رایج، دقیق و الگو است و شرایط دوره مناسب و خوبی را در برنامه مطالعاتی دانش آموزان منظور می کند.
