بخشی از مقاله
چکیده:
ریاضیات عموما مطالعه الگوي ساختار، تحول و فضا تعریف شده است؛ بصورت غیر رسمی تر، ممکن است بگویند مطالعه اعداد و اشکال است. در منظر صاحبان فکر، تحقیق بدیهیات ساختارهاي مجرد تعریف شده، با استفاده از منطق و نماد سازي ریاضی میباشد؛ نظرات دیگر در فلسفه ریاضیات بیان شده است.
هدف از نوشتار حاضر بررسی ضرورت آموزش ریاضیات در مدارس می باشد که جهت تحقق این موضوع، مؤلفه هایی چون ضرورت آموزش ریاضی، اهمیت آموزش ریاضی، کاربر ریاضی در زندگی و ... مورد مداقه قرار خواهند گرفت.
از این رو روش غالب در این مقاله، روش کتابخانه اي و با استفاده از ابزار فیش برداري اقدام به جمع آوري اطلاعات و داده هاي لازم خواهد شد.
مقدمه و بیان مسئله:
آموزش ریاضی یعنی هر چیزي که مربوط به آموزش و یادگیري ریاضیات می شود. سابقه آموزش ریاضی بعنوان یک رشته دانشگاهی به کمتر از یک قرن می رسد زمان شروع این رشته از هنگامی بود که آموزش معلمان به دانشگاهها برده شد .
قبل از آنکه به آموزش ریاضیات و راهکارهاي آن بپردازیم لازم است که به معرفی ریاضیات بپردازیم ریاضیات چیست و با چه دیدي باید ریاضیات را درك کنیم.ریاضیات پیش آهنگ دانش هاست هر کس که می خواهد درست بیندیشد و بهتر فکر کند ناگزیر است که با ریاضیات آشنا شود. علماي ریاضی و دانشمندان در رشته هاي مختلف بر این باورند که هر علمی که زیر بناي دانش ریاضی نباشد علم نیست .
بر اساس این اندیشه بزرگ باور فرهنگی مربیان ما در این راستا حائز اهمیت بسیار خواهد بودتا بتوانند بستر لازم را براي تعمیق این مؤلفه فراهم نمایند.در چنین شرایطی نظام تعلیم و تربیت می تواند مدعی و منادي احیاء دانش ریاضی بعنوان زیرساخت و مفروضه اصلی در تمامی دروس علوم پایه هاي تحصیلی باشد. در دنیاي امروز علم ریاضی به منزله خون در پیکره عظیم سایر علوم می باشد.آموزش ریاضیات نه تنها یک علم است بلکه الگویی است براي آموزش صحیح سایر علوم .
ذهن هاي خلاق ، مبتکر ،جسور به منظور پاسخگویی به سؤالات پیرامون خود بی شک منتج از یک نظام یافتگی است که دانش ریاضی این توانایی را خواهد داشت تا آن را احیا کند.فتح کرات آسمانی ، پرتاب سفینه ها ، ساخت زیر دریایی هاي هسته اي و ورود به دنیاي فرا پیچیده با برخورداري از دهها ، صدها و هزارها تکنولوژي مدرن که هر کدام پاسخگوي بخشی از معضلات جامعه بشري در این هزاره شگرف می باشد.از این رو می توان گفت آموزش صحیح ریاضی یعنی آموزش صحیح همه علوم. بنابرین آموزش ریاضیات از اهمیت زیادي برخوردار است.
چرا این علم را ریاضی گذاشتهاند؟
ریاضی به معنی علمی است که با ریاضت به آن میرسند در حالیکه خود ریاضی اصلاً به معناي ریاضت کشیدن نیست. ریاضی علم »نظم« است و موضوع آن یافتن توصیف هر درك نظمی است که در وضعیتهاي ظاهراً پیچیده نهفته است و ابزارهاي اصولی این مفاهیمی هستندکه ما را قادر میسازند تا این نظم را توصیف کنیم. علم ریاضی قانونمند کردن تجربیات طبیعی که در گیاهان و بقیه مخلوقات مشاهده میکنیم علوم ریاضی این تجربیات را دستهبندي و قانونمند کرده و همچنین توسعه میدهد.
ریاضی بزرگترین میراث بشریت میباشد و ایجاد و ابداع آن صرفنظر از قواعد علمی و موارد استعمار از نظمی فکري همانند ادبیات و موسیقی که از مهمترین افتخارات آدمی است در جامعه امروزي به هر شاخهاي از علوم که بنگریم به طور مستقیم یا غیرمستقیم تأثیر و دخالت ریاضی را میبینیم و کمترین تأثیري که میتوان داشته باشد ایجاد نظم افراد است.این شاخه از علوم نیز همانند تعلیم احتیاج به یادگیري مفاهیم ابتدایی و پایین دارد .
امروزه اگر علمی را نتوان به زبان ریاضی بیان کرد علم نیست و این علم چه از لحاظ اقتصادي و اخلاقی حق علوم فراگیرانمیباشد پس بهنظر میرسد با بهرهمندي از امکانات و به کار بستن شیوههاي مناسب آموزش توسط آموزگاران و با روش متنوع و جذاب کودکان را به ارزش و اهمیت این درس علاقهمند و مطلع نمود.
دانشآموزان افزایش توانایی ریاضی و گسترش درك و دامنه آن را بر دانش وجودشان بنا مینهند وقتی دانشآموزان بزرگتر شوند بیرون از مدرسه از طریق فعالیتهایی مثل خرید کردن و خواندن صورتحساب به ذخیرهي معلومات ریاضی ادامه میدهند و این یادگیري بیرون از مدرسه را میتوان با تدریس ترکیب کرد به این طریق دانشآموزان ارتباط ریاضی با زندگی واقعی را خواهند آموخت و قادر خواهند شد دانش آموخته شده درکلاس را به دنیاي بیرون انتقالدهند و در عمل از معلومات ریاضی خود در موقعیتهاي روزمره استفاده کنند.
ضرورت آموزش ریاضی در مورد نقش و جایگاه ریاضی در آموزش سخن بسیار است .امروز دیگر ریاضیات تنها به عنوان یک موضوع درسی با اهداف محدود مطرح نیست، بلکه بسیاري از محققان بر این باورند که ریاضیات جریان طبیعی تفکر بشري است متخصصان به این نتیجه رسیده اند که از همان زمان که کودك با شعف الگوهاي ساده ریاضی را در حین بازي تشخیص می دهد، در مورد چگونگی عملکرد آنها نیز حدسهایی می زند. در واقع از همان ابتدا به شیوه طبیعی به نخستین تجربیات خود از درك ریاضی دست می یابد .
مردم عادي به طور روزمره ریاضیات را به کار می برند و براي انجام کارهاي خود به آن نیاز دارند .بسیاري از رشته هاي درسی از علوم انسانی، فنی و مهندسی وعلوم پایه همه به ریاضیات به عنوان قالب تفکر و تعامل وابسته اند بسیاري متخصصان بر این باورند که دیر یا زود همه مشاغل در دنیاي امروز به آموزش ریاضی بعد از دبیرستان نیازمند خواهند بود به عبارت دیگر می توان گفت که تقریباً همه افراد با توجیهات مختلف نیاز روز افزونی به یادگیري ریاضیات دارند.
ریاضیات ماهیتاً قدرت خلاقیت و توان استدلال را در انسان تقویت می کند، نظم فکري به وجود می آورد و حس زیبا شناسی را در بشر فعال می کند هر انسان داراي هوش متعارف توان فهمیدن، یادگیري و لذت بردن از ریاضی را در هر سطحی داراست .بنابراین وظیفه هر نظام آموزشی فراهم نمودن شرایط مناسب تدریس و یادگیري ریاضیات و ایجاد انگیزه در مردم براي فراگیري آن است. ریاضیات شعور فرهنگی جامعه را افزایش می دهد و براي ارتقاء فرهنگ جامعه باید آن را در سطح جامعه عمومی کرد و در پی شناخت اهمیت و درمان اختلالات یادگیري آن برآمد .
امروز ریاضیدانهاي برجسته دنیا و علماي تعلیم و تربیت که دست اندرکار آموزش و پرورش جوانان اند نیاز جامعه را به یک نظام مشخص در آموزش ریاضی احساس کرده اند و درصد ایجاد تشکیلاتی منسجم و پویا در این زمینه می باشند به طوري که امکان آموزش ریاضی را در تمام مراحل زندگی و مقاطع آموزشی از ابتدائی گرفته تا بالاترین سطح آموزش عالی فراهم سازند.
اهداف آموزش ریاضی اهداف آموزش ریاضی به طور کلی به چهار دسته پرورشی، آموزشی، فرهنگی و عاطفی تقسیم میکنند:
١- هدف پرورش: اهداف پرورشی آموزش ریاضی بدون شک مهمترین بخش اهداف آموزش ریاضی هستند مهمترین وظیفه آموزش ریاضی تربیت دانشآموز است به نحوي که بتواند با اتکاء به نفس به مسائل خود بیاندیشد راه چاره پیدا کند و مسائل خود را حل نماید.
٢- هدف آموزش: در این هدف باید دانشآموزان را در رابطه با سایر درسها و محاسبات مورد نیاز دروس و نیز محاسبات مربوط به زندگی روزمره آماده ساخت.
٣- هدف فرهنگی: علم ریاضی بخش مهمی از فرهنگ است. اشاره به تاریخ ریاضیات یک ملت میتواند یک احساس غروز و افتخار در ریاضیات را به وجود آورد اعتماد دانشآموزان را بیفزاید و درس را به تاریخ و سنت ملی ربط دهد.
٤- هدف عاطفی: لذتی که میتوان از طریق دنبالکردن فعالیتهاي ذهنی و عشقورزیدن به دانشی، بدست آورد ریاضیات ما را متبحر میکند، هم حس کنجکاوي عقلانی و هم حس ظرافت و ادارك را تحریک میکند موریس کلاین میگوید:»ریاضیات عالیترین دستاورد فکري و اصیلترین ابداع ذهن آدمی است.«
هدف آموزش ریاضی از دیدگاه جورج پولیا و افلاطون از دیدگاه جورج پولیا: مهمترین هدف آموزش ریاضی »اندیشیدن« است و به معلمان توصیه میکند که باید سطح توانایی و اندیشیدن را در شاگردان خود بالا ببرند.
اهداف آموزش ریاضی به قول افلاطون: 1 فرهنگ عمومی، 2 قانونمندي فکر، 3 عادل به فکرکردن، 4 رشد فکري و احساس، 5 به دستآوردن شخصیت متعادل.
در قرن بیست و یکم هدف اصلی آموزش ریاضی، ایجاد استدلال، حس مسئله ارتباطات و همچنین تلفیق مقولههاي ریاضی و ارتباط آنها با سایر مقولات.
با توجه به اهداف ریاضی که بیان گردید به این مسئله میرسیم که چه مشکلاتی و نواقصی وجود دارد که ما را در رسیدن به اهداف آموزش ریاضی دور میکند و بچهها از این درس شیرین گریزان میکند در ذیل به اهم آنها خواهیم پرداخت.
اهمیت آموزش ریاضی در دوره ابتدایی با نگاهی به برنامه درسی مدرسه اي که از اولین سال تحصیل، ریاضی جزو جدا ناشدنی این برنامه است. این سؤال ممکن است
در ذهن بسیاري از افراد شکل بگیرد که ریاضی چیست؟ و چرا در دوره ابتدایی تدریس می شود؟ چه چیزي به هنگام اموزش ریاضی به کودکان دبستانی مهم به نظر می رسد؟
براي پاسخ به این سؤال، شاید ضرورت نداشته باشد به گذشته هاي دور برگردیم. کافی است تأملی داشته باشیم در جامعه جهانی که در آن زندگی می کنیم. در حال حاضر، جایگاه ریاضی در اقتصاد جهانی بر کسی پوشیده نیست
