بخشی از مقاله
چکیده
جهانی شدن پدیدهی نوینی است که دنیای امروز را در تمامی ابعاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با چالشهای جدید روبه رو ساخته است. جهانی شدن با انقلاب علمی و دانستههای جدید مربوط است. نه تنها انقلاب علمی، دانش فنی، اطلاعات و ارتباطات و نیروی انسانی متخصص محرکهی اصلی جهانی شدن ست، بلکه جهانی شدن و انقلاب علمی و دانش فنی، دو روی جدایی ناپذیر یک سکهاند. از جمله نهادهای اجتماعی که در سیر این فرایند دچار تغییرات و تحولات اساسی و پویا شود، نظام آموزش عالی کشور از جمله دانشگاه فنی و حرفهای است.
برخی از صاحب نظران تحولات جهانی شدن را برای آموزش عالی مثبت ارزیابی کردهاند، در حالی که گروهی دیگر از محققان نگاهی انتقادی به این مقوله داشتهاند. با اندکی تامل در اجزای تشکیل دهندهی نظام آموزش عالی میتوان گفت، برای پاسخ گویی به نیازهای دنیای رقابتی مدرن به نیروهای دانشگری نیازمند است تا ضمن برخورداری از توانمندیهای استراتژیک، بر تداوم تلاش خود در کسب مهارتهای جهانی، جهانی اندیشیدن و جهانی عمل کردن واقف باشند و بتوانند در مواجهه با ابعاد مختلف جهانی شدن، ضمن شناسایی دقیق فرصتها و تهدیدها امکان تبدیل تهدید به فرصت و بهره گیری صحیح از فرصتها را فراهم آورند. در این مقاله ضمن آشنایی با پدیده ی جهانی شدن، بعد فرهنگی آن، جهانی اندیشیدن و جهانی عمل کردن نیروهای نظام فنی و حرفهای و آموزش عالی، مورد بررسی قرار گرفته و معیارهای متفاوتی برای ارزیابی عملکرد دانشگاه فنی و حرفه ای ارائه گردید.
-1 مقدمه
جهانی شدن نیز مانند هر پدیدهی جدید دیگری، یک فرایند است که به صورت تدریجی ساختارهای سنتی جوامع را در هم میشکند و نقش ها و ساختارهای نوینی را برای جوامع مدرن به ارمغان میآورد. از اواخر دهه نود قرن بیستم، واژهجهانی شدن، تقریباَ هر روز در حوزههای اقتصادی و سیاسی منعکس شده است.
در سال های اخیر، مقوله جهانی شدن، صرف نظر از ابعاد اقتصادی و سیاسی آن، در حوزههای فرهنگی و آموزشی نیز مطرح شده و سالهای آغازین هزاره سوم میلادی با بحثهای داغ و چالش برانگیز درباره جهانی شدن همراه بوده است. فرایند جهانی شدن از طریق رهاسازی زمان و مکان، مرزها، هنجارها، ارزشها، فضای اجتماعی و ارتباطات اجتماعی را نفوذ پذیر ساخته و از بین برده است. در واقع جهانی شدن، به معنای کسب آگاهی نسبت به نیازهای مشترک و تهدیدهای مشترک و نیل به یک هویت جهانی است، نه یک هویت ملی. چند وجهی بودن پدیده یا فرایند جهانی شدن، همه جوانب زندگی در دنیای معاصر را در برگرفته که ممکن است آثار و تبعات متضادی داشته باشد. امروزه جهانی شدن، موافقان و مخالفان متعددی دارد و در محافل فرهنگی، سیاسی و اقتصادی واکنشهای تندی نسبت به آن به عمل میآید.
جهانی شدن - سیاره ای شدن - ، به مفهوم برخورداری از جامعه ی باز یا دهکده ی جهانی است که در آن همه ی افراد و گروه ها در زمینه ی آزادی بیان، رشد فکری، آرمان، یکپارچگی، امکان تأسیس انجمن های علمی، فرهنگی و صنفی، داشتن مدیران شایسته و کارآمد از حقوقی برابر برخوردار باشند. - کرمی پور، - 1382 در هر حال، سوال اصلی این است که: جهانی شدن، در نظام آموزش عالی، یا آموزشهای فنی و حرفهای، چه آثار و پیامدهایی به دنبال دارد؟ این مقاله، در صدد است که به بررسی پدیدهی جهانی شدن بپردازد و سپس تحولات ناشی از آن پدیده در آموزش فنی و حرفهای و سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان را بیان کند.
-2 مفهوم جهانی شدن
در هزاره سوم میلادی، پرسش های عمده ای که ذهن و زبان فیلسوفان، متفکران و صاحبنظران حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را به خود مشغول کرده، مقوله جهانی شدن می باشد. بخش عمدهای از بحران های کنونی حاکم بر جوامع ارزشی ناشی از بروز پدیده جهانی شدن است. از مفهوم جهانی شدن تعاریف گوناگون وگاه متعارضی ارائه شده است. به طوری که قرائتی واحد و یکسان از آن وجود ندارد. به همین دلیل این مفهوم از فقدان یک اجماع نظری جهانی رنج می برد. عام ترین تعریف از تمامیت پدیده نوینی که به نام جهانی شدن شناخته می شود را باید الگوی سرمایه دارانه اجتماعی کردن در ابعاد جهانی دانست. به نظر رابرتسون معنای جهانی شدن عبارت است از درهم فشرده شدن جهان و تبدیل آن به یک مکانی واحد. او جهانی شدن را در یک فرایند کم و بیش مستقل معرفی می کند که منطق، جهت و نیروی محرک خود را دارد. جهانی شدن با یک چهارچوب مفهومی از جمله انگاره نظم یا سامان جهانی سروکار دارد.
-3 بیان مسئله
جهانی شدن، برابر نهاد فارسی اصطلاح Globalization است که در ترجمه به زبانهای متفاوت، معادلهای گوناگونی پیدا کرده است. مثلاَ در زبان فرانسه آن را به »موندیالیزاسیون« برگرداندهاند که از واژهی »موند« به معنای جهان گرفته شده است. - آدم زاده، - 1384 جهانی شدن، فرایندی چند وجهی و بسیار پیچیده است و به همین دلیل اجماع چندانی بر سر تعریف، مفهومبندی و پیشینهی تاریخی آن وجود ندارد. مفهوم جهانی شدن، معنای بسیار گستردهای را در برگرفته است و در بسیاری از موارد، مورد مجادله میباشد. این امر، به این دلیل است که، در تعاریف ارائه شده هر کسی از ابعادی، به موضوع نگریسته و هر کدام مفهوم خاصی از کلمه را، به ذهن متبادر میسازند و ذهن را به جهاتی سوق میدهند که، متفاوت از دیگری است و به همین دلیل، عدهای معتقدند، این واژه خودش یکی از مناقشات جهانی است.
"شولته" - به نقل از معروفی، - 1384، حداقل پنج کاربرد عام را برای واژهی جهانی شدن قابل تمییز دانسته است: -3/1 این واژه به معنای بین المللی شدن، یعنی تشدید تعاملات بین مرزی و وابستگی بین کشورها به کار گرفته شده است.
-3/2 کاربرد دیگر این واژه به معنی آزادسازی، یعنی فرایند رفع محدودیتهای دولتی از فعالیتهای بین کشورها به منظور ایجاد یک اقتصاد جهانی باز و یک پارچه میباشد.
-3/3 مفهوم سوم به جهانی شدن از منظر گیتی گسترشدن نگریسته است که به معنی گسترش اشیا و تجربهها به مردم گوشه و کنار زمین میباشد.
