بخشی از مقاله
چکیده
با رشد فزایندهی دانش، تکنولوژی و جریان گسترده اطلاعات، سرعت تغییرات به نحوی است که افراد را نیازمند کشف راههای نو و خلق روشهای جدید در همهی زمینهها کرده است. تحولات و دگرگونیها و نیز غیرقابل پیش بینی بودن این تغییرات، باعث شده که افراد تیز هوش، خلاق و صاحبان اندیشههای نو، از گرانبهاترین سرمایه های یک جامعه به شمار بیایند. افرادی که بتوانند به بررسی ایدههای نو بپردازند و مسائل را از دیدگاههای متعدد مدنظر قرار دهند و چشم انداز روشنی برای جامعهای پیشرو ترسیم کنند.
در این راستا بستر سازی و زمینه سازی برای خلق افکار نو و پرورش متفکران خلاق به عنوان یک ضرورت و مسئولیت اجتماعی از اهم وظایف دست اندرکاران نظام آموزشی است. لذا توجه به دانشگاه فنی و حرفهای جهت آموزش های عملی و مهارت آموزی، میتواند راه کار مناسبی در این خصوص باشد. به نظر می رسد عدم تناسب بین فرایندها و مواد آموزشی رشتههای تحصیلی موجود در دانشگاهها، با مهارتها و توانائی های مورد نیاز بازار کار، مهمترین عامل موفق نبودن فارغ التحصیلان در کاریابی و اشتغال است.
در این مقاله از طریق مطالعات میدانی و کتابخانهای، ویژگیهای آموزش، در دانشگاه فنی و حرفهای جهت تامین نیازهای مهارتی نیروی انسانی مورد نیاز بازار کار، از دو بعد عوامل بیرونی و درونی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد و سپس با ارائه برخی روشهای آموزشی برای هر چه بهتر برگزار کردن آموزش های این دوره، مهارت آموزی برای اشتغال و جذب فارغ التحصیلان در بازار کار، رهنمودهایی ارائه گردید.
-1 مقدمه
با تحول سریع علوم و فنون، جوامع معاصر به طور فزاینده ای در حال تنوع، پیچیده شدن و تحولند. همگام با چنین تحولی، فرایند آماده سازی نسل جوان برای زندگی، به عنوان متفکران مستقل، شهروندان مفید و مولد و رهبران آینده، باید متحول گردد. اما تحول در فرایند فعالیتهای تربیتی، نیازمند تحول در نگرش و بینش طراحان و مجریان برنامه های درسی، بازنگری و بازآزمایی سازه های برنامه های آموزشی است. بدون تحول عناصر ساختار نظام آموزشی، تغییر در فعالیتهای تربیتی و فرایند آماده سازی نسل جوان تقریباً غیرممکن خواهد بود.
چالش های علمی، پیچیدگی مشاغل و سیستم های ارتباطی، آن چنان در حال تحولند که دیگر نمی توان با طرز تلقی گذشته و رویکردهای سنتی به فرایند تربیت نسل جوان، اندیشید. دانشجویان هنوز در فرایند تحصیل مشغول یادگیری مهارت های پایه و مقدماتی هستند. بدیهی است که تعلیم و تربیت عصر صنعتی، دیگر امکان حل مسائل عصر اطلاعات را ندارد و نمی تواند نسل جوان امروز را، برای جهان پیچیده ای که در انتظار آنهاست آماده کند. لذا آموختن اندیشیدن و تفکر، جایگاه بس بالایی خواهد داشت و آموزش های فنی و حرفه ای در این بین جهت تحقق این مهم کارآیی خوبی را به نمایش می گذارد.
آموزش فنی و حرفه ای پلی است بین آموزش و بازار کار، تقویت ارتباط و مشارکت میان بخش آموزش و دنیای کار، این اطمینان را به بازار کار می دهد که دستیابی به استاندارد عملکرد کارکنان، با آگاهی ها و مهارت های آنان در طول دوره های فنی و حرفه ای، امکان پذیر است و یکی از مراحل بسیار موثر و حیاتی، مرحله ی انتقال از آموزش به عمل است که اغلب مورد غفلت قرار گرفته است.
هدف این مقاله، معرفی برخی ویژگی های آموزش، در دانشگاه فنی و حرفه ای است تا روشن شود این دانشگاه برای پاسخگویی به نیاز های جامعه چه اقداماتی را باید انجام دهد، همچنین با ارائه ی چه برنامه های آموزشی می تواند جهت نزدیک شدن به عصر فرا صنعتی، گام بردارد تا بتواند به تولید نیروی کارآمد، مفید، متفکر و خلاق دست یابد.
-2 بیان مسئله
آموزش های فنی حرفه ای با هدف ارتقای سطح علمی و مهارتی هنرجویان هنرستانهای فنی حرفه ای ایجاد شده اند که از منظر تئوریک نیز، حلقه واسط بین مهندسان و کارگران هستند. این نوع از آموزش، به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار مورد پذیرش و تاکید سازمان های بین المللی قرار گرفته است.
به عنوان مثال، از نظر یونیسکو، یکی از محورهای توسعه پایدار آموزش و تربیت فنی و حرفه ای است که موجب افزایش سرمایه انسانی، اجتماعی، فیزیکی، مالی و رشد سرانه تولید ناخالص داخلی شده که این افزایش سرمایه، خود موجب توسعه آموزش های فنی و حرفه ای می شود. - کنفرانس جهانی،1999 به نقل از نویدی و همکاران، - 1384 میزان موفقیت آموزش های فنی و حرفه ای به منظور تربیت نیروهای توانمند و ماهر، همواره در سطح جهان مورد بحث است. قاسمی پویا - 1383 - معتقد است که اغلب گزارش های رسمی مسئولان کشور، به موفقیت نسبی برنامه های فنی و حرفه ای اشاره دارند.
در دهه گذشته، توجه بسیاری از صاحب نظران و اندیشمندان به کیفیت آموزش نیروی کار با توجه به تقاضا و نیاز بازار کار معطوف شده است. این امر به بهبود و افزایش مشارکت میان بخش صنعت و آموزش و تسهیل انتقال از مدرسه به بازار کار، کمک شایانی کرده است. - هربای، به نقل از میر کمالی، - 1384 به همین دلیل اغلب شرکتها و سازمانها برای کاهش هزینه، بهبود کیفیت، حفظ انعطاف پذیری در پاسخگویی به نیاز بازار و کوتاهتر شدن دوره تکوین محصول، ضرورت ایجاد تغییری اساسی در الگوی ذهنی خود را احساس کرده اند و به تدریج این واقعیت را پذیرفته اند که باید در زمینه ای خاص از آموزش، مهارت یا تخصص یابند.
امروزه در بسیاری از کشورها، آموزش فنی و حرفه ای به طور رسمی و غیر رسمی، در افزایش تولیدات جامعه موثر است و در میان افراد جامعه نقش انتقال مهارتها را به عهده دارد و با گسترش مهارت های موجود و معرفی افراد جدید به بازار کار، سبب تسهیل و شتاب در روند رشد اقتصادی جامعه می شود - کارنوی، به نقل از میر کمالی، . - 1384 همچنین آموزش فنی حرفه ای راهی را برای ایجاد نیروی کار موثر و کارا و شاخصی برای موفقیت ملی کشور است، زیرا کیفیت برنامه های آموزش فنی و حرفه ای به طور مستقیم به افزایش تولیدات، کیفیت و کارآیی نیروی کار جامعه بستگی دارد.
صنایع و بنگاههای تولیدی برای توسعه ی کیفی و کمی فعالیتهای خود، نیازمند به کارگیری نیروهای کارآمد و بهره ور هستند. - حق جو، - 1371 همچنین یکی از راهکارهای اساسی، برای بهبود کیفیت و رعایت استانداردها، افزایش مهارت نیروی انسانی است که از طریق آموزش های فنی و حرفه ای امکان پذیر است.
