بخشی از مقاله
چکیده
در عصر حاضر که به عصر اطلاعات و ارتباطات دیجیتالی معروف است، رسانه ها نقشی بارز در زندگی فردی و اجتماعی افراد بازی می کنند و این موضوع اهمیت سواد رسانه ای برای نیروی انسانی در دنیای امروزی را نشان می دهد. بر این اساس، تحقیق حاضر با هدف بررسی ضرورت سواد رسانه ای در تربیت نیروی انسانی توانمند، کارا و خردورز ایرانی-اسلامی انجام شده است. روش تحقیق حاضر از نوع پژوهش های توصیفی-تحلیلی می باشد که محقق با بررسی تحلیلی متون مرتبط با موضوع تحقیق به استخراج ضرورت سواد رسانه ای در تربیت نیروی انسانی توانمند، کارا و خردورز پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی متون علمی معتبر منتشر یافته در زمینه سواد رسانه ای و نیروی انسانی می باشد که به منظور انجام این تحقیق، 10 مورد از متون به عنوان نمونه تحقیق به صورت هدفمند انتخاب شدند.
مقدمه
جهان ارتباطات با توسعه فناوری های دیجیتال با تغییرات زیادی مواجه شده است. جامعه ما امروزه شاهد تغییرات پارادیم عمده ای شده است - کاستل1، 2000؛ کاستل و کاردوسو2، . - 2005 این تغییرات منجر به تغییرات در زیرمجموعه های جامعه مثل، حمل و نقل، خانواده، تجارت، رسانه، اطلاعات و آموزش شده است - رایگلوث3، . - 1995 در طول دو دهه اخیر، تکنولوژی عامل اصلی این تغییرات بوده است. طبق گفته کاستل و کاردوسو - 2005 - ، جامعه ما تحت تاثیر تکنولوژی دوباره از نو ساخته شده است. کارادومان - 2015 - 4 معتقد است که انتقال از عصر صنعتی به عصر اطلاعات اتفاق افتاده است و هنوز هم در حال اتفاق افتادن است.
این انتقال به عصر اطلاعات، سازمان های مختلفی را مجبور ساخته است تا خود را با تغییرات جامعه همراه سازد - اصلان5 و رایگلوث، . - 2013 در عصر حاضر که به عصر دیجیتال معروف است و انفجار اطلاعات و ارتباطات از اصلی ترین مولفه آن است - زیمنس6، - 2009، مسئله آگاهی از اطلاعات و ارتباطات اهمیت دو چندانی پیدا می کند. در عصر حاضر به دلیل حجم بیش از حد اطلاعات و ارتباطات، همه افراد با این چالش مواجه شده اند که در میان انبوه اطلاعات و ابزارهای رسانه ای، چگونه دست به انتخاب درست بزنند و از صحت و سقم آن اطمینان یابند - طبرسا، شریفی و حسینی، . - 1395 در اینجا است که سواد رسانه ای اهمیت بارز خود را نشان می دهد.
از یک سو، گسترش روزافزون فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و پیوند مستمر آن با زندگی رومزمره افراد، پدیده انفجار اطلاعات، آلودگی اطلاعات و ضرورت استخراج مناسب منابع معتبر، و از سوی دیگر حجم زیاد رسانه های ارتباطی و نقش بارز آن ها در جهت دهی به مسیر فکری افراد و همچنین نقشی که رسانه های اطلاعاتی و ارتباطی در آموزش غیر رسمی، افزایش سطح آگاهی دارند و معضلی که در شناخت رسانه های جهت دار و مغرض و لزوم اهمیت توانایی تشخیص انتقادی پیام ها و محتوای رسانه ها وجود دارد، ضرورت پرداخت به سواد رسانه ای را دو چندان کرده است. از سوی دیگر، سرمایه انسانی عامل کلیدی در رشد اقتصادی جوامع محسوب می شود و یک سرمایه مهم و ضروری است که کشورها را در جهت رشد و توسعه اقتصادی کمک می کند - سلاطین و غفاری صومعه، . - 1395 سرمایه انسانی نه سرمایه فیزیکی و سرمایه مالی محسوب می شود بلکه سرمایه انسانی به عنوان دانش، مهارت، خلاقیت و سلامت فرد تعریف می شود.
- بکرمن1، . - 1992 نیروی انسانی که عامل محرکه اصلی پیشرفت هر جامعه است، باید مجهز به توانمندی ها، مهارت ها و کارایی های متفاوتی باشد تا بتواند در عصر جدید که مشخصه بارز آن ظهور تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی است و رسانه های مختلف از قبیل شبکه های اجتماعی، ماهواره ها و اینترنت که نقشی بارز در هدایت ذهنی و عملی افراد دارند، سره را از ناصره تشخیص داده و در مسیر پیشرفت قرار گیرند. در این میان نقش نیروی انسانی توانمند ایرانی-اسلامی برای به حرکت در آوردن دو چندان موتور پیشرفت کشور، بسیار بارز و مبرهن است. سواد رسانه ای از جمله مهارت های مهمی است که می تواند به نیروی انسانی توانمند در افزایش کارایی و خردورزی کمک کند. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی ضرورت سواد رسانه ای در تربیت نیروی انسانی توانمند، کارا و خردورز انجام شده است.
سواد رسانه ای
دنیای امروز خواه یا ناخواه در شرایط اشباع رسانه ای قرار دارد - مک لین، پاکستون و ورثایم2، . - 2016 در نتیجه این اشباع، حجم اطلاعات نیز بالا خواهد بود و لازم است در انتخاب نیازهای اطلاعاتی با دقت و درست عمل کنیم. امروزه رسانه ها یکی از اجزای اصلی زندگی به شمار می روند و همگام با آموزش های رسمی در تکمیل مهارت ها و دانستنی های گوناگون مردم نقش اساسی دارند. زمانی که در بزرگراه های اطلاعاتی حرکت می کنید، سواد رسانه ای می تواند به شما بگوید که چه مقدار از وقتتان را در چه سایت هایی، چه رسانه هایی به چه گرایشی بگذارنید. بنابراین، کسانی که از سواد رسانه ای بهره مند هستند قادر خواهند بود با نگاهی انتقادی، تحلیلی، پژوهشی و مطالعاتی برنامه ها را دنبال کنند، چرا که رسانه ها منابع کسب اطلاعات ما از دنیای پیرامون هستند.
داشتن سواد رسانه ای شرایطی را فراهم می کند تا انسان به صورت انتقادی پیام ها را تحلیل کند و بتواند هدف و دیدگاه پیام و فرستنده آن را بشناسد. سواد رسانه ای مجموعه ای از چشم اندازها است که ما به طور فعالانه ای برای قرار گرفتن در معرض رسانه از آنها بهره برداری می کنیم تا معانی پیام هایی را که با آن ها مواجه می شویم تفسیر کنیم - پاتر، 2005؛ ترجمه ببران و همکاران، . - 1391 همچنین تعریفی که موسسه اوفکام3 از این نوع سواد ارایه داده است، چنین است: "سواد رسانه ای توانایی دسترسی، درک و ایجاد ارتباطات در بافت های گوناگون است" - کریمی، . - 1395 بر اساس این تعریف ها، تحلیل و بررسی اهداف رسانه ها و داشتن نگاه انتقادی نسبت به محصولات آن ها، سواد رسانه ای محسوب می شود.
