بخشی از مقاله
چکیده :
در جامعه ی امروزی، با توجه به پیشرفت ھای روز افزون تکنولوژی، تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه ھای مختلف اھمیت بسزایی دارد. در این راستا، نقش مدیریت نیروی انسانی ماھر در جامعه، روز به روز پر رنگ تر می شود. نابینایان و کم بینایان به عنوان یک قشر آسیب پذیر، بیش از سایر اقشار جامعه نیاز به حمایت دارند. اینجاست که سازمان بهزیستی و سایر ارگان ھای مربوطه وظیفه دارند، با برنامه ریزی صحیح، آموزش مهارت ھای لازم وتأمین تجهیزات ، زمینه حضور برابر نابینایان با سایر مردم در جامعه را فراھم کنند .به طور کلی بر اساس این بررسی, عوامل مؤثر بر توانمندسازی به سه دسته طبقه بندی می شوند که عبارتند از:
الف عواملی که به واسطه آموزش مستقیم یا غیر مستقیم به توانمندسازی بر می گردد، مانند: درونی سازی ارزش ھا، تعلیم و تربیت فرزندان معلول که در درجه ی اول به خانواده ھا بر میگردد و فراگیر شدن خط بریل که سواد یک فرد نابینا محسوب می شود.
ب - عوامل نگرشی و رفتاری ، از جمله نقش رسانه ھا و نگرش عموم مردم جامعه.
ج نهاد ھای حمایتی مثل سازمان بهزیستی، آموزش و پرورش استثنایی، وزارت علوم، سازمان فنی و حرفه ای و...
با توجه به نظرخواھی که از معلولان با آسیب بینایی شهرستان بروجرد صورت گرفت، در این مقاله، ھدف این است که از چند جنبه از جمله :نقش خانواده، آموزش و خط بریل، فرھنگ عمومی جامعه و نهاد ھای حمایتی، یک طرح مناسب در جهت توانمند سازی معلولان با آسیب بینایی ارائه دھیم.
جامعهی آماری در این مقاله, نابینایان و کم بینایان تحت پوشش سازمان بهزیستی شهرستان بروجرد است .این پژوھش از نوع تبیینی، با طرح پیمایش است. در این پژوھش، از تکنیک پرسشنامه استفاده شده و روش تحلیل در این تحقیق، کمی است.
مقدمه
توانمند سازی معلولان یکی از اصولی ترین راھبرد ھای سازمان ملل و کشورھای عضو در راستای حفظ و تقویت کرامت انسانی آنان است. اعلامیه مربوط به حقوق معلولان در سال ۵١٩٧ میلادی، در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شده و به امضای کشور ھای عضو رسیده است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز مفاھیم قابل تعمیم بسیاری به حقوق اساسی و شهروندی معلولان اشاره دارد. به طور مشخص، قانون جامع حمایت از حقوق معلولان اقدام دیگری است که در اردیبهشت ماه سال ١٣٨٣ ه.ش توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. این امر نشان می دھد در سال ھای اخیر، یک نگرش مثبت نسبت به تدوین لایحه و تصویب قانون جامع حمایت از معلولان در ایران وجود داشته است. این در حالی است که عدم توانمند سازی معلولان با آسیب بینایی، یکی از چالش ھای اصلی پیش روی این قشر است که موجب انزوا و سرخوردگی آنان و عدم حضور مؤثرشان در جامعه شده است. حال سؤال این استه چرا با وجود وضع قوانین ملی و بین المللی در جهت حفظ و تأمین حقوق معلولان در حوزه ھای مختلف اجتماعی، ھمچنان میزان توانمندسازی معلولان با آسیب بینایی به شدت پایین بوده و شکاف معناداری بین توانمندی معلولان با سایر اقشار جامعه مشاھده می شود؟ این نکته جای تأمل دارد که چرا در سال ھای اخیر، ھیچ تلاشی در جهت توانمند سازی معلولان و رفع موانع توانمندی آنها نشده است؟
یکی از مصادیق عدم توانمندی نابینایان, مقوله ی اشتغال است. ھر چند وضع اشتغال ھمه معلولان بحرانی است، اما در این بین نابینایان و کمبینایان برای یافتن شغل با مشکلات بیشتری رو به رو ھستند، برای مثال،این روزھا تعداد تحصیل کردگان در میان این قشر از معلولان زیاد است، اما کمتر کارفرمایی حاضر است آنها را به کار بگیرد. ھمانطور که در آمار و اطلاعات بدست آمده از جامعه آماری مورد نظر ملاحظه شد، علیرغم اینکه 58 .9٪ از پاسخگویان دارای مدرک دانشگاھی ھستند، اما نگاه کارفرمایان را نسبت به اشتغال نابینایان منفی تلقی میکنند.
نتیجه اینکه 58.8٪ آنها ھمچنان بیکار میباشند .زیرا به آنها فرصت داده نمیشود و مسئولان به توانایی آنها بهایی نمیدھند. در بین این افراد استاد دانشگاه، وکیل، دبیر و کارشناسھای علوم انسانی و ادبیات زیاد است، اما بازار کاری برای آنها وجود ندارد. این نگاه، چشم را بر روی توانایی آنها بسته و فقط معلولیت شان را میبیند، به ھمین دلیل این روزھا کمتر مسئول یا کارفرمایی توانایی چنین افرادی را در نظر میگیرد. این ماجرا سببشده نابینایان برای یافتن شغل بیش از سایر معلولان دچار مشکل شده و برخلاف تواناییھایی که دارند بیشتر برای شغلھایی مانند اپراتوری به کار گرفته شوند.
در مقالهی نیما آقایی - ١٣٨٩ - به مهمترین مشکلات معلولان که به تعاریف متعددی از انواع معلولیت ھا اختصاص دارد پرداخته، ھمچنین به پاره ای از مشکلات معلولان اشاره شده و راه حل ھایی برای رھایی معلولان از این مشکلات ارائه شده است.
این مقاله یک بررسی توصیفی است که بصورت کلی انواع معلولیت ھا را تعریف کرده و به مشکلات آنها اشاره شده است و به صورت جزئی نابینایان را مورد بررسی قرار نداده است. معلولان بطور کلی مشکلات مشترکی دارند اما نابینایان مشکلات خاص خود را دارند که باید جداگانه و موشکافانه مورد بررسی قرار گیرند. از مشکلات رفت وآمد گرفته تا تحصیل, اشتغال و ازدواج یک فرد نابینا, ھمه معیار و مشخصه ھای خاص خود را دارند که برای رفع آنها میبایست اقدامات لازم صورت گیرد .
مقاله » معلولیت، فقر، طَرد اجتماعی… توسط حسنی و صَفَری - ١٣٨٧ - به بررسی اطلاعات مربوط به افراد معلول در ایران و خدمات حمایتی و اقداماتی که به این افراد امکان دسترسی به فرصت ھای زندگی را می دھد می پردازد. نتایج آن حاکی از آن است که در ایران افراد معلول به دلایلی چون محرومیت درآمدی، مشخص نبودن میزان و نوع اشتغال، فقر قابلیتی در خصوص شاخص آموزش و فقدان اعتبارات لازم جهت اجرای قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، در شمار فقیرترین و مطرودترین افراد جامعه قرار دارند.
این مقاله نیز یک بررسی توصیفی است که صرفأ مشکلات و مسائل بدیهی معلولان را مطرح میکند. در صورتی که پس از شناسایی این مشکلات میبایست راھکارھایی برای رفع آنهاارائه داد.این که یافته ھا حاکی از این است که معلولان بدلایل مذکور در شمار فقیرترین و مطرودترین افراد جامعه قرار دارند, یک امر واضح و کاملا بدیهی است. باید به این نکته توجه شود که چرا و به چه دلایلی معلولان دچار این مشکلات ھستند و چه باید کرد؟ در مقاله توانبخشی حرفه ای معلولان با آسیب بینایی نوشته خباز باویل و صمدی تنها مقاله ای بود که بطور اختصاصی نابینایان را مورد بررسی قرار داده بود, چنین آمده است:
در ٢٢ ژوئن ۵۵١٩ کنفرانس بین المللی کار به اتفاق آراء توصیه شماره ٩٩ را که در برگیرنده توانبخشی حرفه ای معلولین بود ، مورد تصویب قرار داد . تأثیری که این سند در فعالیتهای توانمندسازی حرفه ای در سراسر جهان داشته و ھنوز نیز دارد تاحدی است که ارزش یادآوری تعاریف و مواد اصلی آن را دارد. توانبخشی حرفه ای در این سند چنین تعریف شده است :
آن قسمت از مراحل تدریجی ، پیوسته و ھماھنگ شامل تدارک گروھی از خدمات حرفه ای ، یعنی راھنمایی حرفه ای ، آموزش حرفه ای و نیز گزینش حرفه ی مناسب که برای یاری رساندن به معلولین بمنظور یافتن و حفظ شغل در نظر گرفته شده است. اھداف اصلی ھر فرایند توانمندسازی حرفه ای نابینایان براساس حفظ مشی سازمان بین المللی کار می بایست که به شرح زیر باشد :
١ - شناساندن کیفیت کاری نابینایان و تلاش برای بالا بردن این کیفیت.
٢ - تاکید بر شایستگی و توانایی ھای کاری نابینایان، نه بر ناتوانایی ھای آنان.
٣ - ایجاد امکانات بیشتر برای اشتغال نابینایان.
۴ - فائق آمدن بر تبعیض ھای موجود علیه نابینایان در رابطه با اشتغال.
توانبخشی حرفه ای برای ھر نابینا که از آن بهره می گیرد باید یک مجموعه جامع و پیوسته از اقداماتی باشد که از لحظه شناسایی نابینا آغاز گشته و تا رسیدن به مرحله اشتغال در بازار کار و بعد نیز ادامه یابد.
فرآیند توانمند سازی حرفه ای و تخصصی:
فرایند توانمند سازی حرفه ای نابینایان و کم بینایان شامل چهار مرحله است که عبارتند از:
مرحله اول: بررسی زمینه ھای شغلی ایجاد بستر ھای مناسب برای اشتغال نابینایان.
مرحله دوم: بررسی عوامل موثر در مشاوره حرفه ای و شغلی نابینایان.
مرحله سوم: توانبخشی حرفه ای و تخصصی نابینایان.
مرحله چهارم: حمایت و پشتیبانی از نابینایان
ھمانطور که مشاھده شد این مقاله توانمندسازی معلولان با آسیب بینایی را صرفاً معطوف به اشتغال میداند. درصورتی که توانمندی فقط اشتغال نیست. چه بسا نابینایانی که شاغل ھستند اما جامعه توانایی آنها را باور ندارد. یک نابینا وقتی توانمند میشود که جامعه از ھمه نظر پذیرای وی باشد. یک شخص نابینا در وھله ی اول میبایست در محیطی رشد نماید که درونی سازی ارزش ھا و توانایی ھا در وی نهادینه شده باشد. خانواده, آموزش و خط بریل، فرھنگ جامعه و نهاد ھای حمایتی ارکان اساسی توانمندسازی را تشکیل میدھند. که ھر کدام به نوعی و ھمسو و ھماھنگ با ھم یک فرایند را کامل میکنند.
در بالا، چند مقاله را بررسی کرده و نقاط ضعف آنها را نقد کردیم، در ادامه، در طرح مذکور که به تشریح یک فرایند مناسب جهت توانمند سازی معلولان با آسیب بینایی اختصاص دارد، به مجموعه عواملی که از چندین جنبه باعث توانمند سازی نابینایان و کمبینایان می شود، اشاره خواھیم کرد. در این مقاله، پیشنهاداتی در جهت توانمند سازی معلولان با آسیب بینایی از طرق مختلف مثل خانواده، آموزش و خط بریل، نگرش و فرھنگ عمومی جامعه و نقش نهاد ھای حمایتی در این ارتباط ارائه خواھد شد.
بینایی:
١. نقش خانواده در توانمند سازی معلولان با آسیب
نخست به بحث درونی سازی ارزش ھا میپردازیم که خانواده به عنوان اولین نهاد تعلیم و تربیت فرزند معلول، نقشی بسیار تأثیر گذار و انکار ناپذیر دارد. آموزه ھای اسلامی، تاکیدات خاصی بر جایگاه خانواده در امر تربیت فرزندان و نقش تأثیر گذار والدین در شکل گیری ھویت فرزندان و توانمند ساختن آنها جهت کسب شایستگی ھای لازم در مسیر دستیابی به حیات طیبه دارند . با توجه به نارسایی ھای جسمی، ذھنی و رفتاری کودکان و دانش آموزان با نیازھای ویژه ، تولد ھر یک از این کودکان علاوه بر تحمیل بار ھزینهھای مادی و معنوی به جامعه، نیازمند سخت کوشی ھای چند جانبه خانواده جهت پاسخگویی به نیازھا میباشد.
قطعاً تربیت این گروه از افراد در سنین مختلف رشدی از پیچیدگیھای خاصی برخوردار است و تحقق مطلوب امر تربیت در راستای توانمند سازی این گروه از افراد نیازمند، دارا بودن بینش و معرفت لازم از سوی اولیاء و تعامل تنگاتنگ آنان با سایر متولیان امر تعلیم و تربیت در سطح جامعه را می طلبد. لذا در درجه ی نخست، نوع برخورد خانواده با فرزندان معلولشان بسیار حائز اھمیت است.
در ابتدا می بایست خانواده ھا آسیب بینایی فرزند خود را بپذیرند و او را باور داشته باشند. اعتقاد خانواده به توانایی ھای فرزند معلول و تشویق وی، باعث افزایش اعتماد به نفس معلولان با آسیب بینایی می شود. در این بین، مهمترین نقشی که خانواده ایفا می کند، به استقلال یک فرد نابینا و کم بینا بر میگردد. بسیاری از خانواده ھا به خصوص در برخورد با فرزندان دختر خود، آنها را از حضور فعال در جامعه منع می کنند. در این صورت وقتی یک فرد معلول با آسیب بینایی از ھمان دوران کودکی با نگرانی ھای بیش از اندازه خانواده ی خود مواجه می شود، ترس و نگرانی برای شرکت در فعالیت ھای اجتماعی در او نهادینه می شود. در نتیجه فرد معلول خود باوری و اعتماد به نفس خود را از دست میدھد.
مسئله ای که خانواده ھا باید در نظر داشته باشند، این است که دلواپسی ھای بی مورد خود را کنار بگذارند و به فرزند خود اجازه دھند در جامعه حضوری فعال داشته باشد تا از این طریق، تجربه ھای بسیاری را به دست آورد. چنانچه نابینایان و کم بینایان به استقلال نسبی در رفت و آمد نرسند، نمیتوانند در بسیاری از زمینه ھا پیشرفت کنند. این خانواده است که در درجه ی اول، باید زمینه ھای لازم مثل رشد تحصیلی، تعامل با سایر مردم، استقلال در رفت و آمد و کشف استعداد ھای نهفته فرزند معلول خود را فراھم کند.
خط بریل در توانمند سازی معلولان با آسیب بینایی:
٢. نقش آموزش و یکی دیگر از عواملی که زمینه توانمند سازی معلولان با آسیب بینایی را فراھم می کند، مسئله بسیار مهم آموزش است. نکته ای که کمتر به آن توجه می شود و در سال ھای اخیر مغفول مانده است. در این بین، نگاھی ویژه به خط بریل و تأثیری که این خط در یادگیری نابینایان و کم بینایان ایفا می کند، خواھیم داشت. امروزه یکی از کارآمدترین ابزار ھا، مهارت خواندن و نوشتن است. در نتیجه یکی از شاخصه ھاي پیشرفت ھر جامعه اي در عصر حاضر، میزان استفاده افراد آن جامعه از زبان نوشتاري براي دریافت یا انتقال اطلاعات است. در این میان، بریل به عنوان مهمترین نظام ارتباط نوشتاری برای افراد دارای آسیب بینایی در سراسر جهان محسوب میشود. واقعیت این است که یادگیري بریل مشکل تر و خواندن و نوشتن آن نسبت به حروف بینایی کندتر صورت می گیرد و داراي فرایند ھاي پیچیده تري است.
از آنجا که خط بریل مورد استفاده ھمه نابینایان جهان واقع شده است و در تمام زبان ھا کاربرد دارد، آموزش آن اولین و اساسی ترین گام در جهت با سوادي فراگیران نابینا و در نتیجه توانمند سازی آنها محسوب می شود.
اما متأسفانه در ایران، نابینایان به ویژه قشر تحصیل کرده دانشجویان، با مشکلات زیادی در جهت استفاده بهینه از خط بریل مواجه ھستند. برای آموزش دانش آموزان و دانشجویان نابینا برنامه ریزی خاصی در نظر گرفته نشده است. دانشجویان نابینا به ندرت از خط بریل برای رفع نیاز ھای آموزشی استفاده می کنند و کاربرد خط بریل در میان آنھا جنبه شخصی یافته است. زیرا از یک سو کادر اداری و آموزشی دانشگاه ھا با خط بریل آشنایی ندارند و از سوی دیگر تهیه منابع آموزشی دانشگاه ھا به خط بریل، نیازمند صرف ھزینه و وقت بسیاری است.
این محدودیت ھا باعث بروز مشکلات فراوانی در مسائل آموزشی نابینایان شده است. تا جایی که دانشجویان نابینا مجبورند کتاب ھا و جزوه ھای درسی خود را روی فایل ھای صوتی ضبط کنند و برای آزمون، از یک فرد بینا کمک بگیرند.
ھمچنین به علت نارسایی ھای بریل فارسی و عدم وجود امکانات آموزشی خاص برای دانشجویان نابینا، این افراد به سختی می توانند در برخی رشته ھا مانند زبان ھای خارجه، موسیقی، کامپیوتر،ریاضی و علوم تجربی تحصیل کنند.
در برنامه ریزي آموزشی براي انجام رسالت آموزش و پرورش موفق، گام اساسی، شناسایی ضروریات و نیاز ھاي فراگیران و ویژگی ھاي مختلف آنهاست. در زمینه آموزش و استفاده بهینه از خط بریل، شرکت پکتوس در ایران فعالیت ھای قابل توجهی داشته است . شرکت دانش بنیان پکتوس، به جهت استقلال بیشتر دانشجویان نابینا و استفاده آسان این قشر از خط بریل، اقدام به تولید نمایشگر و کیبرد بریل، - دستگاه برجسته نگار - کرده است.
دستگاه برجسته نگار براي نوشتن، تصحیح متن و خواندن متون با خروجی بریل به کار می رود.
از طریق این دستگاه می توان امکان خواندن از طریق لامسه، آمادگی ذھنی و روانی کاربران و مختصات متن مورد مطالعه، زمینه را براي آشنایی نابینایان و کم بینایان با شکل و املاي کلمات، علائم نقطه گذاري و ھرگونه نشانه ھا مورد استفاده در متون را بهطور برابر با افراد بینا فراھم کرد.
این وسیله داراي تکنولوژي پیشرفته امروزی بوده و مکمل خوبی برای کسب دانش و مهارت، استفاده ھاي علمی و پژوھشی، داشتن مشاغل مرتبط با پژوھش، مطالعه و جستجو در محیط اینترنت، خواندن و تهیه مقالات فارسی، عربی و انگلیسی است.
علاوه بر آن، دسترسی آسان به تجهیزات فراھم کننده خط بریل، براي افراد داراي آسیب بینایی که در امر تدریس در دوره ھاي مختلف آموزش و پژوھش به ویژه در مقطع دبیرستان و راھنمایی کار می کنند، مشاوران و مددکاران، روزنامه نگاران، شاعران و نویسندگان، صاحبان مشاغل کارشناسی در دوایر دولتی یا مؤسسات خصوصی و نیز دارندگان پست ھاي مدیریتی در سازمان ھاي مربوطه، در افزایش بهره وري شغلی آنها ضروری به نظر می رسد.
بنابر این رسالت اصلی مراکز نابینایان، ایجاد زمینه کسب دانش و مهارت ھاي کافی فراگیران نابینا براي حضور فعال در جامعه و پذیرش مسئولیت ھاي فردي و اجتماعی است.
در حال حاضر، ایران مواد کنوانسیون جهانی حقوق معلولین را پذیرفته است. در ماده ۴٢ این کنوانسیون به حق آموزش برای معلولین خاصه نابینایان تأکید شده است. در تبصره ٣ ماده ۴٢ کنوانسیون جهانی حقوق معلولین آمده است: دولت ھای عضو، افراد دارای معلولیت را باید قادر سازند تا مهارت ھای توسعه اجتماعی و زندگی جهت تسهیل در مشارکت کامل و برابر آنها در امر آموزش را به عنوان اعضای جامعه فرا گیرند. در بند - الف تبصره ٣ ماده ۴٢ - به تسهیل آموزش خط بریل و خطهای جایگزین اشاره شده است. طرحی که در این مقاله پیشنهاد می شود، تا به حال در ایران اجرایی نشده و در صورت پیاده سازی این الگو، نابینایان بیش از پیش میتوانند از طریق خط بریل مهارت ھای لازم را کسب کنند.
طرح گسترش دسترسی ھمگانی و به اشتراك گذاری بریل دفتر فرھنگ معلولین به توصیه جناب سید جواد شهرستانی ریاست محترم دفتر آیت االله العظمی سیستانی و رئیس مؤسسه جهانی آل البیت - ع - از دو سال پیش به بررسی کارشناسانه خط بریل اقدام کرده که در صورت اجرا بسیاری از موانع و مشکلات بریل رفع شده وتبدیل با به سامانه ای کارآمد و مفید برای معلولان باآسیب بینایی در ایران خواھد شد.
نابینایان نگارش علائم بریل، میتوانند مخاطب را از نیت و مطلب خود آگاه کنند. اما تا کنون این شیوه به صورت فردی اعمال و اجرا میشده و به ویژه در کشورھای در حال توسعه، کمتر از تکنولوژی ارتباطات و روابط مدرن برای گسترش آن استفاده شده است. خلاصه اینکه اگر خط بریل مثل خط بینایی سوار امواج اینترنت شود و ارسال و دریافت آن با وسایل و تجهیزات ارزان و قابل دستیابی برای ھمه امکان پذیر گردد، قطعاً تحولات زیربنایی و ژرفی در فرھنگ و جامعه معلولان با آسیب بینایی پدید میآید.
ھدف از این طرح، ھمگانی کردن و عمومیت بخشیدن به استفاده از بریل در ھر وقت و ھر زمان و توسط ھر فرد برای ارسال و دریافت پیامھا و مطالب مختلف با استفاده از تکنولوژی مدرن است. آمارھایی که توسط مراکز بینالمللی بیان شده، گویای این است که در کشورھای در حال توسعه، ٠۴ تا چهارصد میلیون نابینا و کم بینا زندگی می کنند. این اختلاف فاحش در مدارك آمده است و مربوط به شاخصھای آماری است.
در ایران از ٣ میلیون تا ٧ میلیون نابینا و کم بینای به شیب نابینایی وجود دارد. این قشر وسیع، در حد جمعیت یکی از استانھای کشور، مانند فارس یا اصفهان است. اگر برای امور آنان تدبیری اندیشیده نشود، به جای مفید بودن، سربار جامعه خواھند شد و ھزینه ھای زیادی را به دولت تحمیل خواھند کرد. اما چنانچه آموزش ھای لازم به معلولان دارای آسیب بینایی داده شود و زیر ساختھای ارتباطات، اقتصادی و غیره برای آنها سازماندھی و فراھم شود، ھر کدام از آنها تبدیل به عنصری فعال، پویا و به جای ھزینهبر، درآمدساز برای خود و کشورش خواھد شد.
ھمان روشی که کشورھایی نظیر آلمان طی کرده و با برنامه ریزی دقیق نابینایان را به گونهای مدیریت کردهاند که بسیاری از آنها از اقشار مرفه و پولدار جامعه شدهاند. یکی از کارھای اساسی که برای معلولان دارای آسیب بینایی ضرورت جدی دارد، توسعه ارتباطات و سامان دھی به روابط آنان است. مشکل از اینجا آغاز میشود که آنها توانایی خواندن و نوشتن متون عادی و بینایی را ندارند. برای این امر از قوه شنوایی و لامسه استفاده میکنند. یعنی تمامی فرایند دریافت و ارسال پیامھای آنها از طریق لامسه و قوه شنوایی صورت می گیرد.
جهان مدرن امروزی، با استفاده از تکنولوژی ارتباطات و تجهیزاتی چون: رایانه، اینترنت، گوشی ھای ھوشمند و ماھواره به سامان دھی ارسال و دریافت پیام برای نابینایان و کم بینایان پرداخته و آن را مثل خط و پیام بینایی در آورده است. یعنی یک نابینا برای ھر کس در ھر زمان و برای ھر فرد با ھر زبان که بخواھد پیامی را میفرستد و به سرعت ھم جواب آن را دریافت میکند. تأکید آنکه در این طرح ھدف، بیشتر خط بریل است و میخواھیم نابینایان پیامھای خود را با خط بریل ولی با استفاده از سامانهھای مدرن ارسال کنند.
پس از شکل گیری این سامانه ظرف نهایتاً ۴ ماه، بهترین نقطه قابل دسترسی برای نابینایان در ھر شهر مشخص میشود. بهتر است کتابخانه عمومی یا مراکز بهزیستی یا مدارس استثنایی باشد. اتاقی جهت سرویس دھی در این مکانھا تعیین میگردد و چند دستگاه نصب میشود. نابینایان با مراجعه حضوری یا از طریق تلفن درخواست خود را مطرح میکنند. مدیر سامانه آن شهر ھم پرینت بریل را گرفته و تقدیم سفارش دھنده میکند.
مرحله دوم این طرح، بدین ترتیب است که افراد نابینا بتوانند خود با تجهیزات لازم به سامانه مادر وصل شده و اطلاعات مورد نظر خود را دریافت کنند. بررسی شرایط کشورھایی ھمچون: فرانسه، سوئد، بلژیک و آلمان نشان داد آنها از سه دھه قبل، این طرح را مرحله به مرحله پیش برده و در حال حاضر، به مرحله نهایی رسیدهاند. به طوری که ھر نابینا با وصل شدن به سایت بریل، تمامی اطلاعات مورد نیاز خود را به خط بریل دریافت و میتواند پیامھای خود را نیز به خط بریل ارسال کند. البته مبدل ھای دیگری ھم در اختیار دارد و می تواند پیام ھای خود را به صورت گویا و یا خط بینایی برای خود یا مخاطبش تبدیل کند.
چنانچه این طرح در کشورمان اجرا شود، تحول شگرفی در زمینه آموزش مهارت ھای مختلف به معلولان دارای آسیب بینایی صورت خواھد گرفت.
٣. نقش فرھنگسازی و نگرش عموم جامعه در توانمند سازی معلولان با آسیب بینایی:
بسیاری از مشکلات معلولین بویژه نابینایان و کم بینایان به فرھنگ و نگرش غلط جامعه نسبت به توانمندی ھای آنها بر می گردد. لذا رسانه ھای جمعی وظیفه دارند، نابینایان و به صورت کلی، معلولین را به توانایی ھای خود آگاه سازند و خود باوری و اعتماد به نفس آنها را تقویت کنند. از سویی دیگر، با فرھنگ سازی در جامعه اعتماد مردم را به توانایی ھای این قشر افزایش دھند. عموم مردم جامعه باید ھمواره به خاطر داشته باشند، بنا به شعار یکی از سازمان ھای غیر دولتی کانادا: »ممکن است در آینده ای نزدیک، شما نیز جزء معلولین دارای نقص عضو باشید.…
در زمینه فرھنگ سازی عوامل و ارگان ھای مختلفی دخیل ھستند. در ھمین راستا، موارد زیر پیشنهاد می شود:
رسانه ھای ملی مانند صدا و سیما و جراید وظیفه دارند، مردم را نسبت به توانایی ھای معلولین آشنا کنند و در این زمینه میبایست اطلاع رسانی گسترده ای صورت گیرد. بدون شک رسانه ھای گروھی، مهمترین نقش را در زمینه آگاھی از توانمندی ھای معلولان و سَبک زندگی آنها ایفا می کنند. تا به حال فیلم ھایی در زمینه توانمند سازی معلولان ساخته شده و کتاب ھایی نیز در این ارتباط نگاشته شده است. اما چیزی که در این مقاله پیشنهاد می شود، ساخت مستند ھای شاد و جذاب از زندگی معلولان موفق است. امروزه دیگر مردم حوصله کتاب خواندن ندارند و از کتب یا فیلم ھایی که باعث بُروز غم و ناراحتی در آنها می شود، گریزان ھستند.
