بخشی از مقاله
نقدو بررسی شرایط عمومی پیمان طرح و ساخت و کلیدگردان فیدیک و بررسی
استفاده آنها در پروژه هاي مختلف
واژههاي کلیدي
روش انجام پروژه (delivery system)، طرح و ساخت((design-build،کلیدگردان (EPC)، خواستههاي کارفرما، مشاور کارفرما، طراح سازنده، فیدیک((FIDIC
چکیده
امروزه در دنیا تحولات بزرگی در نحوه انجام پروژهها و طرح ها در حال وقوع است. به عنوان نمونه طبق آمار موسسه طرح و ساخت آمریکا ( DBIA ) نسبت پروژههاي طرح و ساخت درسالهاي 1985 تا 2000 از5 درصد به35 درصد و پروژههاي اجرا شده به روش سه عاملی از 82 درصد به 54 درصد رسیدهاست. همچنین این موضوع اثبات شده است که به کاربردن تمام روشهاي انجام پروژه براي هر نوع پروژه مناسب نبوده و میبایست متناسب با ویژگیهاي هر پروژه و عوامل تاثیرگذار دیگر از جمله شرایط محیطی، ضوابط انجام پروژه و اهداف کارفرما، مناسبترین روش انجام پروژه انتخاب شود. طبق برآوردهاي انجام شده، با انتخاب روش مناسب براي انجام پروژه، میتوان هزینههاي پروژه را به طور متوسط 5 درصد و مدت اجراي آن را به میزان قابل توجهاي(در بعضی موارد تا حدود 33 درصد) کاهش داد.
بنابراین انتخاب روش مناسب انجام پروژه و در چارچوب آن عقد قرارداد مناسب، به خصوص در پروژههاي ملی و بزرگ نظیر سدسازي، یک تصمیم استراتژیک بوده و از اهمیت خاصی برخوردار است. در دنیا تلاشهاي زیادي براي نیل به هدف ذکرشده انجام یافته است که در این میان میتوان به تهیه و ارایه مدل انتخاب روش مناسب انجام پروژه به روش (AHP) و تهیه قراردادهاي تیپ توسط فیدیک اشاره نمود. با توجه به اهمیت بینالمللی اسناد تهیه شده توسط فیدیک و همچنین تقاضاي روز افزون استفاده از این اسناد بخصوص در پروژههاي بزرگ و ملی داخل کشور ، شناخت دقیق و تناسب استفاده آنها در پروژههاي مختلف(نظیر ساختمانی، زیر زمینی، صنعتی و ...)
، بخصوص در دو تیپ طرح و ساخت و کلیدگردان و تفاوت آنها امري بسیار ضروري و مهم میباشد. از اینرو در این مقاله ضمن اشاره مختصر به انواع قراردادهاي تیپ فیدیک به بررسی کلی دو تیپ طرح و ساخت و کلیدگردان پرداخته و ضمن بررسی و نقد مفاد چند فصل نخست این دو تیپ، تناسب استفاده آنها در پروژههاي مختلف و تاثیر آنها در موفقیت پروژه مورد بحث قرارگرفته و در ادامه امکان استفاده از این قراردادها در کشور بررسی و در نهایت نتیجهگیري و پیشنهاداتی ارایه شدهاست.
-1 انواع تیپ قرارداد هاي فیدیک
فیدیک با توجه به روش هاي مختلف انجام پروژه چهار تیپ استاندارد قراردادي به شرح ذیل تهیه و پیشنهاد نموده است :
-1-1 فرم هاي کوتاه قراردادي Short form of contract
این مجموعه که بصورت یک کتاب سبزرنگ منتشر شده است بیشتر براي کارهاي مهندسی ساده و تکراري وکوتاه مدت و با مبالغ کم توصیه شده است . البته با توجه به نوع کار و چگونگی آن، میتوان از این قرارداد براي کارهاي با قیمت بالا هم استفاده نمود.
-2-1شرایط پیمان براي ساخت Conditions of Contract for Construction
این مجموعه که بصورت یک کتاب قرمز رنگ منتشر شده است براي کارهاي ساخت و مهندسی که طراحی آن توسط کارفرما یا نماینده او و مهندس مشاور انجام می شود توصیه شده است.تحت این قرارداد پیمانکار مسئولیت ساخت کارهایی را که طراحی آنها توسط کارفرما انجام شده است را بر عهده خواهد داشت. به عبارت دیگر این تیپ براي کارهایی که طراحی کامل انجام شده و اسناد و مدارك پیمان تهیه شده است مناسب می باشد. بهرحال کارها ممکن است شامل بخش هایی نظیر مکانیکی ، الکتریکی و یا ساخت باشد که طراحی آنها باید توسط پیمانکار انجام پذیرد.
-3-1 شرایط پیمان براي تدارك تجهیزات ، طراحی و ساخت Conditions of Contract for Plant and Design-Build
این مجموعه که بصورت یک کتاب زرد رنگ منتشر شده است براي تهیه و تدارك کارهاي مکانیکی و الکترونیکی و همچنین طراحی و اجراي کارهاي ساخت و مهندسی تهیه و توصیه شده است.
پیمانکار تحت این قرارداد طراحی و تدارك را طبق خواسته هاي کارفرما انجام می دهد.
-4-1 شرایط پیمان براي پروژه هاي کلیدگردان
Conditions of Contract for EPC / Turnkey Projects
شرایط پیمان براي پروژه هاي کلیدگردان، که بصورت یک کتاب نقره اي رنگ منتشر شده است براي زمانی که یک شرکت مسئولیت کامل طراحی و اجراي یک پروژه مهندسی را بر عهده میگیرد توصیه شده است.تحت این نوع قرارداد پیمانکار مسئولیت انجام کامل طراحی و ساخت و تدارك تجهیزات و تسهیلات را به نحوي که پروژه با گرداندن یک کلید قابل بهره برداري باشد، بر عهده دارد. این نوع قرارداد معمولا به صورت مذاکره اي به پیمانکار واگذار می شود.
-2 بررسی قراردادهاي طرح و ساخت و کلیدگردان از نگاه مدیریت پروژه
-1-2 حدود مسئولیت ها
جستجوهاي مختلف انجام شده روي انواع روش هاي انجام پروژه در ادبیات مدیریت پروژه و قوانین و ضوابط کشورهاي مختلف نشان می دهد که در اکثر این منابع، روش کلیدگردان به عنوان بک روش انجام کاملا مجزا شناخته نشده ، بلکه زیر شاخه روش طرح و ساخت می باشد. در هر دو روش طرح و ساخت و کلیدگردان پیمانکار مسئولیت طراحی، تدارك و ساخت را بر عهده دارد. گرچه روش کلیدگردان به نحوي زیر شاخه اي از روش طرح و ساخت می باشد ولی با توجه به تناسب استفاده آن در پروژه هاي خاص(موضوع بند (2-2 و تفاوت حدود مسئولیتهاي پیمانکار( که در ادامه این بند مطرح شده است)، می توان از آن به عنوان روشی مستقل نام برد. به همین خاطر فیدیک نیز قرارداد تیپ مجزایی براي آن پیشنهاد کرده است. البته این موضوع می تواند یکی از موارد مورد نقد به دیدگاه فیدیک باشد.(که در ادامه به آن اشاره خواهد شد). تفاوت حدود و رنج مسئولیتهاي پیمانکار در کلیدگردان و طرح و ساخت ، از موارد مهم تفاوت این دو روش می باشد. همانطوري که در شکل 1 نشان داده شده است، حدود مسئولیت پیمانکار در کلیدگردان وسیعتر از طرح و ساخت می باشد. به عنوان مثال در قراردادهاي طرح و ساخت، مطالعات مقدماتی و یا امکان سنجی و طراحی اولیه(15 الی 30 درصدمطالعات که این عدد با توجه به نوع پروژه میتواند فرق کند) توسط کارفرما ( مشاور کارفرما ) تهیه شده و صحت و دقت دادهها و طراحی هاي انجام شده با کارفرما میباشد. در حالی که این موضوع در قراردادهاي کلیدگردان بر عهده پیمانکار است.همچنین در مورد راهاندازي نیز حدود مسئولیت ها متفاوت میباشد. قسمت عمده مسئولیت راه اندازي درکلیدگردان بر عهده پیمانکار است ولی مسئولیت پیمانکار در این رابطه در طرح و ساخت محدود میباشد. حتی در بسیاري از موارد در پروژههاي کلیدگردان مسئولیت تامین مالی کوتاه مدت طرح نیز به عهده پیمانکار می باشد.
2-2 نوع پروژه
نوع پروژه با توجه به صنعتی یا ساختمانی بودن ، می تواند نقش اساسی در انتخاب نوع روش انجام پروژه (طرح و ساخت یا کلیدگردان )
داشته باشد.به این ترتیب که می توان پروژه ها را از نظرضرورت نظارت و میزان نیاز به نظارت به دو نوع تقسیم بندي نمود. نخست پروژ هایی نظیر پروژه هاي صنعتی که نیاز کمتري به نظارت دارند. در پروژهاي صنعتی قسمت عمده پروژه و یا مبلغ عمده قرارداد، تهیه و نصب تجهیزات می باشد. کارخانه هاي سازنده این تجهیزات برنحوه طراحی و ساخت آنها نظارت داشته و محصول را براي عمر مفید آن ضمانت می کنند.لذا در این پروژهها نیاز به نظارت بر نحوه طراحی و ساخت تجهیزات در سطح عالی مفهوم داشته و نیاز به نظارت بسیار ریز نمی باشد و حتی در بسیاري مواقع انجام این امر امکان پذیر نبوده و هیچ سازنده اي حاضر به ارایه طرح و تکنولوژي خود به دیگران نمی باشد و تنها محصول خود را می فروشد. بنابراین در این نوع پروژه ها می توان بدون نظارت بسیار گسترده مسئولیت کامل پروژه را به پیمانکار واگذار نمود و در صورت بروز هرگونه مشکل و ایراد و در نتیجه عدم حصول خواسته هاي کارفرما پیمانکار را ملزم به اصلاح و رفع نقایص نمود و این کار بدون وارد نمودن خسارت اساسی به طرح یا ساختگاه و یا حتی به طبیعت و جامعه و دیگران امکان پذیر میباشد. و ضرر و زیان وارده توسط پیمانکار قابل جبران است. به عبارت دیگر در این پروژه ها با توجه به امکان جایگزینی و تعویض تجهیزات و یا رفع ایرادات اجرایی و بدون بروز مشکلات اساسی، میتوان نظارت را بسیار کمرنگ و یا در سطح عالی اعمال نمود. از اینروحتی در شرایط عمومی پیمان کلیدگردان فیدیک فصل مهندس مشاور تدوین نشده است.. دسته دوم پروژهها، پروژه هاي عمرانی و بخصوص پروژ هاي بزرگ ملی نظیر سد و تونل است که در آنها قسمت قابل توجهایی از کار و یا اطلاعات مربوط به طراحی و یا برآورد احجام زیر زمینی بوده و تا حدود زیادي ناشناخته میباشد. در این نوع پروژه ها واگذاري مسئولیت کامل انجام طرح و بدون اعمال نظارت به هیچ وجه توصیه نمیشود. زیرا در این پروژه ها شکست نهایی طرح خسارات و عواقب غیر قابل جبرانی را به بار میآورد. به عنوان مثال اگر درطراحی و ساخت سد به اندازه کافی نظارت وجود نداشته و سد بعد از آبگیري دچار شکست شود نه تنها ضرر و زیان مالی زیادي در پایین دست و ساختگاه بوجود آورده بلکه میتواند باعث تلفات جانی زیادي شود و این احتمال شکست و بروز خسارت با هیچ ضمانتی قابل اقماض نمی باشد. ازاینرو می توان به صورت قطعی بیان نمود که در این طرح ها علاوه بر پذیرش کامل مسئولیت انجام طرح توسط پیمانکار، باید بر نحوه انجام طرح ( طراحی و اجرا ) نظارت انجام گیرد. لذا این نوع پروژه ها یا باید به صورت سه عاملی و یا بعد از اتمام مطالعات و طراحی مرحله اول و کامل شدن اطلاعات اولیه و پایه مورد نیاز به صورت طرح و ساخت به مناقصه رود. به ترتیبی که در آنها اطلاعات و داده هاي زیر زمینی مورد نیاز استخراج و سیماي کلی طرح کاملا روشن و ناشناخته هاي طرح به حداقل رسیده و یا وجود نداشته باشد. علاوه بر این بر فرایند انجام پروژه نظارت صورت گیرد. اجراي این طرح ها به روش کلیدگردان و استفاده از قراردادهاي کلیدگردان تیپ فیدیک به هیچ وجه توصیه نمیشود.
-3 بررسی و نقد قراردادهاي تیپ طرح و ساخت و کلید گردان فیدیک
-1-3 نگرش کلی فیدیک در قراردادهاي تیپ سه عاملی ، طرح وساخت و کلیدگردان
در مقدمه شرایط عمومی پیمان کلیدگردان فیدیک روش هاي مختلف انجام پروژه شرح و علل پیدایش و تفاوت آنها مطرح گشته است
.مختصر این مقدمه بشرح زیر می باشد:
قراردادهاي سه عاملی به خاطر رعایت اصول مشارکت متعادل در ریسک پذیري بین کارفرما و پیمانکار، مورد توجه قرار گرفته است.
اصول مشارکت در این نوع قرارداد براي دو طرف مفید می باشد، براي کارفرما که قراردادي را با مبلغ کمتري امضا می کند و هزینههایش تنها زمانی افزایش می یابد که ریسک هاي غیر متعارفی بروز نماید و براي پیمانکار که از برآورد و در نظر گرفتن هزینه اینگونه ریسکها که چندان آسان هم نیست ، احتراز میکند. اصول مشارکت در قراردادهاي تیپ جدید اجراي "کارهاي ساختمانی" و " تجهیزات و طرح – اجرا" همچنان ادامه یافته است.
طی سالهاي اخیر، بازار کارهاي اجرایی به طرف نوع قراردادهایی سوق پیدا کرده است که در آن نیاز به اطمینان از مبلغ نهایی ، و غالبا زمان تکمیل بسیار مهم می باشد براي اینگونه پروژه هاي کلید در دست، کارفرمایان حاضر به پرداخت مبالغ بیشتر – گهگاه بسیار بیشتر – هستند به شرط حصول اطمینان از این که مبلغ نهایی از مبلغ توافق شده تجاوز ننماید در این گونه پروژه ها لازم است که پیمانکار مسئولیت ریسک هاي گسترده و وسیعتري، نسبت به آنچه در قراردادهاي تیپ سنتی فیدیک
(کتابهاي سرخ یا زرد) در نظر گرفته می شود را تقبل نماید. براي حصول اطمینان بیشتر از مبلغ نهایی ، غالبا از پیمانکار خواسته می شود که حتی ریسک هایی مانند شرایط بد یا غیر منتظره زمین را تقبل نماید.ولی با این حال در مواردي به هیچ وجه نباید از روش کلیدگردان استفاده نمود که این موارد به شرح زیر میباشد:
– 1اگر زمان یا اطلاعات کافی براي بررسی و کنترل ”خواسته هاي کارفرما ” و یا براي انجام طراحی، مطالعه و ارزیابی ریسک، و برآورد کار( طبق ماده 12-4 و ( 1-5 در اختیار پیشنهاد دهندگان قرار نگیرد.
-2اگر اجراي کار شامل مقادیر چشمگیري عملیات زیرزمینی یا کار در محل هاي دیگري باشد که پیشنهاد دهندگان قادر به بازرسی آنها نباشند.
-2-3 بررسی و نقد نگرش کلی قراردادهاي تیپ فیدیک (موضوع بند (1-3
با تعمق در مطالب فوق و تحقیقات و تجارب انجام شده در جهان که پاره اي از آنها در ذیل ارایه شده است میتوان دیدگاهاي کلان فیدیک را مورد نقد قرارداده و گاها آنها را رد نمود. از اینرو نخست پاره ایی از تجارب و تحقیقات انجام شده در جهان مطرح ، سپس دیدگاهاي کلان فیدیک مورد نقد قرار می گیرد.
الف-تحقیق انجام شده توسط مؤسسه صنعت ساخت آمریکا (Construction Industry Institute)
طبق این تحقیقات مزایاي استفاده روش طرح و ساخت نسبت به روش متعارف به شرح زیر است:
قیمت واحد % 6 کمتر
مدت زمان ساخت %12 سریعتر
مدت زمان انجام پروژه %33 سریعتر
ب – تحقیق نجام شده توسط دانشگاه ریدینگ انگلستان( ( Reading University
طبق این تحقیقات مزایاي استفاده روش طرح و ساخت نسبت به روش متعارف به شرح زیر است:
قیمت واحد % 13 کمتر
مدت زمان ساخت %12 سریعتر
مدت زمان انجام پروژه %30 سریعتر
ج- نتایج تحقیقات کشور آمریکا و انگلیس روي مهمترین عواملی که منجر به انتخاب روش طرح و ساخت میگردد به شرح زیر است:[1]
معیار اولویت معیارها در آمریکا اولویت معیار ها در انگلیس
د- نتایج تحقیقات کشور آمریکا روي مبانی و یا پیش نیازهاي لازم براي اجراي پروژه به روش طرح و ساخت
.[3],[2]
طبق این تحقیقات مهمترین مبانی و پیش نیازهاي لازم براي اجراي پروژه به روش طرح و ساخت به شرح زیر می باشند:
.1 قابلیت تعریف کامل پروژه
.2امکان ایجاد تفاهم دو جانبه بین کارفرما و پیمانکار در مورد محدوده پروژه
.3توانایی مدیریت طرح در کارفرما
.4مهارت و توانایی کارفرما در تعریف دقیق پروژه
.5 قطعیت میزان و تامین بودجه
.6 قطعیت تاریخ تکمیل
هـ - نتایج منتشره توسط موسسه طرح و ساخت آمریکا در مورد درصد پروژههاي مختلف اجرا شده به روش طرح و ساخت:[2]
با توجه به تحقیقات این موسسه درصد پروژههاي مختلف اجرا شده به روش طرح و ساخت به شرح زیر می باشد:
- پروژه هاي ساختمانی %87
- پروژه هاي صنعتی %6
- بزرگراهها و پروژه هاي بزرگ %4
- بقیه پروژه ها %3
با توجه به نتایج فوق می توان در مورد دیدگاههاي کلان فیدیک اظهار نمود که :
-1 فیدیک قراردادهاي کلیدگردان و طرح و ساخت را کاملا مجزا و متفاوت دانسته و از روش کلیدگردان به عنوان قراردادهاي جدید و از طرح و ساخت به عنوان روش سنتی نام برده است ولی این موضوع در جاهاي دیگر به این ترتیب نمی باشد و اصولا روش کلیدگردان و طرح و ساخت از نظر مسئولیت پذیري کلان شبیه هم بوده و مسئولیت طراحی و اجرا در هر دو حالت به عهده پیمانکار می باشد و اختلافات عمده در تناسب داشتن این روش ها با نوع پروژهها ( موضوع مطرح شده در بند ( 2-2 و حدود مسئولیتها میباشد. و تنها روش سه عاملی به روش سنتی معروف میباشد.
-2 فیدیک قطعیت دادن به مبلغ پروژه و زمان را تنها در روش کلیدگردان امکان پذیر میداند و علت اصلی استفاده و رویکرد دنیا به این روش را همین موضوع می داند. به عبارت دیگر توصیه فیدیک براي قطعیت دادن به مبلغ و مدت پروژه تنها استفاده از کلیدگردان بوده و روش هاي دیگر سنتی بوده و در آنها این امر امکان پذیرنمی یاشد. حال آنکه طبق تحقیقات فوق در طرح و ساخت هم همین موضوع حاکم است. در تحقیقات فوق از کلیدگردان به صورت مجزا اسم برده نشده و علت اصلی انتخاب طرح و ساخت کاهش زمان و قطعیت دادن به هزینه ها و مدت می باشد.
-3 فیدیک مدعی است که در روش کلیدگردان و تا حدودي در روش طرح و ساخت که قسمت عمده مسئولیت با پیمانکار است هزینه تمام شده پروژه افزایش می یابد ولی این موضوع نیز در تحقیقات فوق بر عکس می باشد و علت اصلی این موضوع که در این روشها قیمت تمام شده پروژه نه تنها افزایش نیافته بلکه کاهش مییابد این است که در این روشها هر پیمانکاري طرح مخصوص و ابداعی خود را که سالها آن را در جاهاي مختلف طراحی و اجرا و بهینه نموده است را پیشنهاد میکند و براي اجراي آن پرسنل متخصص و ماشینآلات کافی در اختیار دارد. همچنین در روش کلیدگردان که قسمت عمده پروژه تجهیزات میباشد و معمولا به علت اینکه در تهیه و خرید تجهیزات بازار رقابتی بیشتري وجود دارد مبلغ تمام شده آنها کمتر خواهد بود. از اینرو مسلم است که قیمت ارایه شده در این روش ها نسبت به سه عاملی که پیمانکار در آن مجبور است پروژه را به صورت تجویزي از جانب کارفرما اجرا نماید کمتر تر است.از طرفی در طرح و ساخت و کلید گردان امکان نوآوري و مطرح شدن طرح هاي جدید و بهینه بسیار زیاد میباشد.
-4 فیدیک گرچه روش طرح و ساخت و کلیدگردان را کاملا متفاوت دانسته و براي آنها شرایط عمومی پیمان مجزا تدوین نموده است ولی براي آنها تعریف شفافی ارایه ننموده و مرز مشخصی بین آنها قائل نشده است و این موضوع حتی در ماده هاي شرایط عمومی پیمان دو تیپ نیز روشن می باشد.به این ترتیب که مادههاي اساسی گرچه با ظاهري متفاوت نوشته شده است و لی در باطن تفاوت زیادي ندارند به عنوان مثال ماده -1-5 تعهدات عمومی طراحی که از مهم ترین مادههاي شریط عمومی پیمان است از این جمله میباشد که در ادامه مورد بحث قرار خواهد گرفت. از طرفی در ادبیات مدیریت پروژه نیز تفاوت کاملا مجزایی بین کلیدگردان و طرح و ساخت به جز تناسب کاربرد آنها ( موضوع بند -2-2 نوع پروژه ) وحدود مسئولیتها وجود ندارد.
-5 فیدیک توصیه می کند که اگر زمان یا اطلاعات کافی براي بررسی و کنترل ”خواسته هاي کارفرما ” و یا براي انجام طراحی، مطالعه و ارزیابی ریسک، و برآورد کار توسط پیشنهاد دهندگان وجود نداشته و یا کار شامل مقادیر چشمگیري عملیات زیرزمینی یا کار در محلهاي دیگري است که پیشنهاد دهندگان قادر به بازرسی آنها نیستند. از روش کلیدگردان استفاده نشده و از روش سه عاملی و یا طرح و ساخت استفاده شود. به عبارت دیگر در پروژه هاي ناشناخته و پیچیده از کلیدگردان استفاده نکرده و از طرح و ساخت استفاده شود و این موضوع طبق تحقیقات فوق در روش طرح و ساخت به هیچ وجه توصیه نشده و یکی از شرطهاي اساسی براي اجراي طرح به روش طرح و ساخت قابل تعریف بودن آن و عدم وجود ناشناختههاي زیاد طرح و وجود فرصت کافی براي مطالعه و ارایه پیشنهاد طرح توسط پیمانکاران میباشد و عمدتا پروژه هاي صنعتی به روش کلیدگردان اجرا می شوند و در آنها چنین ناشناخته هایی وجود ندارد بهر حال استفاده از روش طرح و ساخت در پروژههاي ناشناخته به هیچ وجه توصیه نمی شود چون در این صورت رسیدن به اهداف اصلی استفاده از روش طرح و ساخت میسر نخواهد بود.
-3-3 بررسی و نقد مفاد فصل هاي طرح و ساخت و کلیدگردان و امکان کاربرد آنها در ایران
-1-3-3 بررسی و نقد مفاد فصل هاي طرح و ساخت و کلید گردان
همانطوریکه قبلا اشاره شد فیدیک چهار تیپ استاندارد قراردادي تهیه و پیشنهاد داده است. بجز تیپ فرم کوتاه، در تهیه سه تیپ قراردادي ، سه عاملی ، طرح و ساخت و کلیدگردان سعی شده است مجموعه آنها حدالامکان شبیه هم باشند. از اینرو این سه تیپ در بسیاري موارد چه از نظر ظاهري و چه از نظر مفهومی شبیه هم تهیه شدهاند. تعداد فصلها در هر سه تیپ، بیست فصل بوده و عنوان بیشتر فصل ها یکسان میباشد . در دو تیپ طرح و ساخت و کلیدگردان تنها عنوان و مطالب فصل سه تفاوت اساسی داشته و بقیه فصلها تا حدود زیادي شبیه و یکسان میباشد.وقتی مفاد این تیپ قراردادها با هم مقایسه و بررسی می گردد با ابهامات و تناقضاتی مواجه میشویم که با فلسفه تدوین این اسناد و یا هم با اهداف کلی روشهاي انجام پروژه هم راستا نمیباشند.در زیر به تعدادي از این موارد که در چند فصل نخست مورد بررسی قرار گرفتهاند اشاره میشود:
-1-1-3-3 موافقتنامه :
موافقتنامه نخستین سندي است که در اسناد فیدیک جلب توجه می نماید چون در آن فقط به عنوان پروژه اشاره شده است و پیمانکار آن را امضا می کند و تعهد می نماید که پروژه مذکور را انجام دهد و این موضوع با شرایط صحت یک عقد ( در قراردادهاي خصوصی ) منافات دارد . در قانون مدنی ایران و حتی در حقوق فرانسه شرایط صحت یک توافقنامه و قرارداد این است که ارکان اصلی قرارداد که متعاملین و مورد معامله و ثمن آن و حتی گاهی مدت قرارداد است باید ذکر و تعیین شود. ولی این موضوع در موافقتنامه فیدیک و لو در ظاهر آن رعایت نشده است. علاوه بر این در ایران و بعضی کشورهاي دیگر طبق قانون باید مجریان طرح ها رونوشتی از موافقتنامه را که در آن مبلغ و مدت و طرفین قرارداد ذکر شده است را براي اداره بیمه و دارایی ارسال نماید. از اینرو پیشنهاد میگردد که ارکان اصلی قرارداد در موافقتنامه فیدیک با قبول اینکه در جاي دیگر نیز ذکر شده است آورده شود.
-2-1-3-3 مبلغ تقبل شده پیمان در طرح و ساخت وکلیدگردان ( موضوع بند (1-4-1-1
مبلغ تقبل شده عبارت است از مبلغ توافق شده در نامه پذیرش جهت اجرا و تکمیل کارها و اصلاح کلیه نواقص و در کلیدگردان عبارت است از مبلغ توافق شده در موافقتنامه پیمان جهت طراحی، اجرا و تکمیل کارها و اصلاح کلیه نواقص.
با توجه به تعریف فوق به نظر می رسد که در طرح و ساخت مبلغ تقبل شده شامل طراحی نمی باشد و این موضوع حتی به ذهن تبلور می نماید که به این ترتیب حتی مسئولیت طراحی نیز گویا با پیمانکار نمی باشد. واین موضوع با اصل فرایند روش طراحی و ساخت در تناقض می باشد چون در طرح و ساخت مسئولیت طراحی با پیمانکار بوده و باید هزینه طراحی را در مبلغ تقبل شده در نظر گرفته باشد.
-3-1-3-3 ابهامات موجود در شرایط عمومی پیمان فیدیک
