بخشی از مقاله
نقش امنیت در فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعی
چکیده
فضاهاي مجازي محیط هاي تعاملی تحت شبکه اي هستند که امکان ارتباط کاربرانی در گروه هاي سنی مختلف را فراهم می کنند. این کاربران با اهداف مختلفی از قبیل آموزش، یادگیري، تجارت، امور خیریه و ... در فضاي مجازي حضور پیدا می کنند. یکی از این فضاهاي مجازي شبکه هاي اجتماعی است که بطور گسترده اي مورد توجه افراد قرار گرفته است. حضور افراد مختلف در چنین فضایی باعث پدید آمدن مسائل امنیتی در آن می شود. چرا که کاربران ممکن است با تهدیدهاي امنیتی مختلفی مواجه شوند. لذا در این مقاله بعد از ارائه توضیحاتی در مورد فضاي مجازي و شبکه هاي مجازي، تهدیدها و نیازمندي هاي امنیتی محیط هاي مجازي بویژه شبکه هاي اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است.
کلمات کلیدي: فضاي مجازي، شبکه هاي اجتماعی، امنیت در فضاي مجازي، تهدیدهاي فضاي مجازي، امنیت شبکه هاي اجتماعی
.1 مقدمه
پیشرفت در اینترنت و پهناي باند باعث ایجاد کاربردهاي جدیدي در حوزه هاي مختلف شده است. یکی از حوزه هاي پیشرفت، توسعه فضاهاي مجازي است که زمینه تعامل افراد از طریق شخصیت هاي مجازي را فراهم می آورد. سیستم هاي فضاي مجازي بسیار پیچیده هستند و همه جنبه هاي زندگی از قبیل تحصیل، تجارت، فعالیت هاي اجتماعی و ... را شامل می شوند. بعبارت دیگر همه جنبه هاي اقتصادي و اجتماعی موجود در دنیاي واقعی به نحوي مورد تقلید قرار گرفته و در فضاي مجازي کپی شده است.
در (ادوارد، (2006، ویژگی هاي منحصربفرد فضاي مجازي سه بعدي به نام زندگی دوم که توسط آزمایشگاه هاي لیندن ایجاد شده، توصیف شده است. در این محیط که توسط کاربر تعریف می شود، افراد می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، اشیاء سه بعدي بسازند و کارهاي تجاري انجام دهند. در این مقاله در مورد اینکه چگونه زندگی دوم می تواند فرصت هاي جدیدي براي مشارکت فراهم کند، توضیحاتی ارائه شده است. در (گرین و همکاران، (2014 فرصت هاي ایجاد شده توسط فضاي مجازي براي یادگیري مشارکتی دانشجویان پرستاري مورد بررسی قرار گرفته است. کالونگ و سینتیا نیز در (کالونگ و سینتیا، (2008 یادگیري در فضاي مجازي را مورد توجه قرار داده اند. از دیدگاه آنها فضاي مجازي مکانی است که در آن دانشجویان می توانند براي انجام فعالیت هاي کلاسی از قبیل سخنرانی علمی، بحث، مطالعات موردي، پروژه، مقاله، آزمون و آزمایشگاه بصورت بر خط با یکدیگر نشست داشته باشند. آنها مطالبی نیز در مورد تفاوت هاي کلاس واقعی و مجازي مطرح کرده اند.
ناهنجاري هایی از قبیل دزدي، کلاهبرداري، ویرانگري و تروریسم که در دنیاي واقعی وجود دارد، در دنیاي مجازي نیز به نوعی مطرح است. روشن است که هر قدر میزان گسترش فضاهاي مجازي بیشتر شود، میزان تخلفات امنیتی نیز بیشتر خواهد شد (لی و وارن، .(2007 برخی از تهدیدهایی که کاربران بی احتیاط کامپیوتر با آن مواجه هستند، عبارتند از : دزدیده شدن هویت، در معرض خطر قرار گرفتن رمز عبور، انتقال اطلاعات کارت اعتباري به نفر سوم و نصب مخفیانه نرم افزار بازبینی از راه دور که اطلاعات و فعالیت هاي کاربر را مشاهده کرده و از طریق اتصال اینترنت به فردي دیگر گزارش می دهد (استافورد و پوستون، .(2010
سرویس هاي شبکه اجتماعی برخط از قبیل فیس بوك و توییتر در سال هاي اخیر از نظر تعداد اعضاء رشد چشمگیري داشته اند (بارکر، .(2009 سرویس هاي شبکه اجتماعی فرصت هاي جدیدي براي ارتباطات و مبادله بلادرنگ اطلاعات مختلف فراهم می کنند و این موضوع باعث شده است محرمانگی و امنیت بعنوان موضوعی مهم در محیط شبکه هاي اجتماعی مطرح شود (دوناس، .(2007
در این مقاله امنیت در فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. قبل از پرداختن به بحث امنیت و تهدیدهاي امنیتی توضیحاتی در خصوص فضاي مجازي و شبکه مجازي ارائه شده است. همچنین در ادامه دسته بندي هاي مربوط به کاربردهاي این فضا در حوزه هاي مختلف کاري و علمی توضیح داده شده است. تهدیدهاي امنیتی موجود در محیط مجازي و بحث هاي امنیتی مربوطه نیز در نیمه دوم مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند.
1
ادامه مقاله حاضر بصورت زیر سازماندهی شده است. در بخش 2 تعاریف مربوط به فضاي مجازي و شبکه هاي مجازي و انواع فعالیت ها در این فضا ارائه شده است. تهدیدهاي امنیتی در فضاي مجازي از دو دیدگاه فنی و مهندسی اجتماعی در بخش 3 مطرح شده است. در بخش 4 به امنیت در فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعی پرداخته ایم. در نهایت نتیجه گیري مقاله در بخش 5 ارائه شده است.
.2 مروري بر فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعی
در این بخش علاوه بر ارائه تعاریف مختلفی از فضاي مجازي و شبکه هاي مجازي، به انواع فعالیت هایی که در این فضا انجام می شود، اشاره خواهیم کرد.
.1.2 تعریف فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعی
فضاهاي مجازي محیط هاي مجازي چند کاربره اي هستند که باعث می شوند کاربران بتوانند از طریق محیط هاي گرافیکی سه بعدي نمادین که روي کامپیوترهاي شبکه بندي شده وجود دارند، با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. محیط هاي مجازي از طریق تکنولوژي هاي مخابراتی و نرم افزارهاي کاربردي اینترنت (مثل شبکه هاي اجتماعی، بازي هاي کامپیوتري تحت شبکه و ... ) موجود اطلاعات را به اشتراك می گذارند. فضاهاي مجازي ویژگی هاي منحصربفردي دارند که آنها را از نرم افزارهاي کاربردي واقعیت مجازي مجزا می کند (لی، .(2009 در (بارتل، (2010 فضاي مجازي بعنوان محیط ماندگار، اشتراکی و خودکار تعریف شده که در آن و از طریق آن افراد می توانند با استفاده از خود مجازي با یکدیگر تعامل داشته باشند.
سرویس هاي شبکه اجتماعی برخط از قبیل فیس بوك و توییتر در سال هاي اخیر از نظر تعداد اعضاء رشد چشمگیري داشته اند (بارکر، .(2009 سرویس شبکه اجتماعی نشان دهنده ي یک جامعه مجازي است که در آن افراد ضمن به اشتراك گذاشتن علایقشان می توانند از طریق مبادله ي اطلاعات با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. اتاق هاي چت اینترنت، صحنه ایجاد و به اشتراك گذاري اطلاعات درباره فعالیت ها و علایق را براي هر کاربر فراهم می کنند (شین،.(2010
.2.2 انواع فعالیت ها در دنیاي مجازي
بمنظور درك بهتر ماهیت تهدیدهاي امنیتی و تاثیرات آنها ابتدا به فعالیت هایی که در فضاهاي مجازي انجام می شود، اشاره می کنیم. این فعالیت ها به چهار دسته کلی قابل تقسیم هستند(لی، :(2009 الف) تجاري، ب) آموزشی و تربیتی، ج) امور خیریه و غیر انتفاعی، د) سیاسی و دولتی.
الف)تجاري:
سازمان هایی مثل IBM و CISCO جهت برگزاري کنفرانس ها و جلسات ملاقات با مشتري ها و شرکاي تجاري، از فضاي مجازي استفاده می کنند. کارمندان، تولیدکنندگان و مشتریان براي همکاري روي پروژه ها از فضاي مجازي استفاده می کنند. سهم قابل ملاحظه اي از فعالیت هاي تجاري در دنیاي مجازي، در اختیار سازمان هایی است که نیازمندي هاي کاربران دنیاي مجازي را برآورده می کنند. این سازمان ها تولید کننده ي وسایل و دستگاه هاي مجازي، لباس هاي تجسمی و ... هستند و سرویس هایی را فراهم می کنند تا با کمک آنها مشتریان بتوانند تجارب خود را در دنیاي مجازي بیشتر کنند.
ب) آموزش: دانشگاه ها و موسسات آموزشی به شدت از فضاي مجازي استقبال کرده اند. محیط هاي گرافیکی سه بعدي نمادین که توسط فضاهاي مجازي ارائه شده اند، براي آموزش از راه دور، شبیه سازي محیط هاي یادگیري، بصري سازي مدلها و فعالیت هاي کلاسی که نیازمند تعامل نزدیک بین دانشجویان است، مفید هستند. فضاهاي مجازي بعنوان زیرساخت یادگیري و آموزشی براي رشته هاي تحصیلی مختلف از جمله هنر و موسیقی، تجارت و حقوق، سیستم هاي اطلاعاتی، علوم کامپیوتر، معماري، پزشکی، پرستاري و ... مورد استفاده قرار گرفته اند.
یکی از مواردي که زمینه را براي تولید دانش فراهم می کند، کار مشارکتی است. محیط هاي مجازي این امکان را فراهم می آورند که تعدادي دانشجو در زمان فعالیت روي یک موضوع با یکدیگر به تبادل اطلاعات بپردازند و دیگران را نیز در تجارب خود سهیم کنند. نوآوري ها و پیشرفت هاي فنی موجب شده است محتواي آموزشی و چگونگی آموزش بشدت تغییر پیدا کند. در این راستا موسسات آموزشی و دانشگاه ها مجبورند در مورد اینکه دانشجویان کجا، کی و چگونه فرایند یادگیري را طی کنند و همچنین در مورد مطالبی
