بخشی از مقاله
چکیده:
در جهان امروزی، تمام سازمانها در حال تعهد و تلاش برای دستیابی به چابکی در محیط تجاری به منظور پیروزی در رقابت قرن بیست و یکم هستند. از آنجا که سازمانها در حال حاضر با توجه به افزایش فشار و با پیدایی روشهای مدرن رقابت در محیط پیچیده و پویا در برابر تغییرات ثابت و پیش بینی شده در کسب و کار، از چابکی سازمانی استفاده می کنند. بنابراین، چالاک بودن دارای پیامدهای بسیاری برای همه سازمانها می باشد. سرعت فزاینده تغییرات فن آورانه، ازیک سو، و تغییر ماهیت تقاضای مشتریان و تشدید رقابت بین سازمان ها، از سوی دیگر، باعث شده است که سازمانها به شدت به دنبال کسب مزیت های رقابتی جدید برای برتری بر رقبا و تامین بهتر نیاز مشتریان باشند.در این موضوع، به نظر می رسد که حرکت به سوی ایجاد سازمان هایی که از سرعت و انعطاف پذیری بالایی در پاسخ محیط متغییر، ناپایدار و پیش بینی ناپذیر برخوردارند راه حلی جدید و حیاتی است.
حصول چنین اهدافی در سایه مفهوم دیدی به نام »چابکی سازمانی« به دست می آید. از این رو، این مقاله به دنبال تعیین ارزش و اهمیت چابکی سازمانی به مثابه محور اساسی سرعت پاسخ گویی و انعطاف پذیری سازمانی در مقابل تغییرات ایجاد شده است. بدین منظور، مبانی نظری چابکی سازمانی و سازمان های چابک به صورت عمیق بررسی شده است. براساس نتایج این تحقیق، سازمان های سنتی نمی توانند به نیازهای مشتریان و تغییر و تحولات محیط پیرامون خود پاسخ به موقع بدهند؛ در وهله بعد، این امر تداوم حیات آنها را غیر ممکن می سازد. همچنین، پژوهش منابع گوناگون نشان داده است که سازمان های یادگیرنده و سازمان های مجازی از جمله سازمان هایی هستند که، به سبب برخورداری از ویژگی های مربوط به سازمان های چابک، بهتر وسریع تر می توانند خود را با محیط پیرامونی خود سازگار سازند و از این طریق در صحنه رقابت باقی بمانند. چابکی سازمانی به طور فزاینده ای ترکیبی از چابکی، سرعت و انعطاف پذیری در نظر گرفته شده است. چابکی به عنوان یک منبع مزیت رقابتی در بازارهای رقابتی و پرشتاب امروز محسوب می شود.
واژگان کلیدی: تغییرات، تقاضای مشتریان، انعطاف پذیری، رقابت، چابکی
مقدمه:
امروزه محیط زیست سازمان تغییر کرده است آنها از یک محیط سربسته و استاتیک به محیطی باز و همیشه در حال تغییر وارد شده اند. سازمان ها باید خود را با این شرایط تطبیق دهند بنابراین باید انعطاف پذیر باشند و فورا نسبت به تغییرات زیست محیطی واکنش نشان دهند، زیرا در عصر اطلاعات است که این یک ضرورت در توسعه سازمانی و به دست آوردن بازار رقابتی است. بسیاری از تغییرات و اصطلاحات سازمان توسط افزایش دقت، سرعت و کیفیت رهبری، خدمات و محصولات و کاهش در هزینه می باشد. از این رو، گام اولیه به سمت دستیابی به چابکی مشتریان، حرکت از کانال های دسترسی به خدمات پر هزینه به کانال های کم هزینه می باشد.
با جایگزینی آثار کاغذ خسته کننده با ارتباطات الکترونیکی سازمان روند کسب و کار در سازمان را تغییر داده اند و بخش های مختلف سازمانی یکپارچه شده است. بنابراین استفاده از به عنوان علت تغییر و تحول یکی از پایگاه های چابکی است، بهبود عملیات کسب و کار یکی از نتایج چابکی سازمانی است - کوروندو و میرال1، . - 2002 در سال های اخیر، عرصه کسب و کار جهانی به شدت رقابتی شده و ماهیت تقاضای مشتریان تغییر کرده و بسیار پیچیده شده است. علاوه بر این، مشتریان شروع به تقاضای انواع گوناگونی از محصولات در دوره های زمانی کوتاه کرده اند - ماسکل2، . - 2001 در این موقعیت، سازمان های جدید دریافتند که برآورده ساختن این گونه از تقاضاها بسیار دشوار است؛ از سویی دیگر جهانی شدن نیز باعث ایجاد بستر رقابت فزاینده بین سازمان های گوناگون در بازارهای آزاد شده است. - وینوت و همکاران3، . - 2008
در واقع چنین تحولاتی باعث شده ایت که سازمان ها به دنبال توانمندی هایی برای تولید گوناگونی از محصولات، با توجه به نیاز مشتریان، در کوتاه ترین زمان و کمترین هزینه، بهبود کیفیت، ایجاد نوآوری در محصولات و خدمات و به طور کلی انعطاف پذیری بیشتر سازمانی در پاسخ به نیازهای محیطی باشند - جین هی و همکاران4، - 2003 در حال حاضر، تفکر غالب سازمان ها را هویت هایی می داند که، نه فقط به محیط بیرونی خود عکس العمل نشان می دهند، بلکه به شکل فعال و اثر گذار محیط خود را تعریف می کنند. این پارادایم به صورت توانایی کامیابی در محیط متغیر، بی ثبات و پیش بینی ناپذیر تعریف و با عنوان »چابکی سازمانی5 « مطرح می شود. فقط سازمان هایی می توانند به حیات و رقابت در بازارهای رقابتی ادامه دهند که توانسته باشند به چنین توانمندی هایی دست یافته باشند - گلدمن، . - 1995
ادبیات تحقیق :
واژه چابکی در لغت، به معنای حرکت سریع، چالاک، فعال، و توانایی حرکت سریع و آسان و قادر بودن به تفکر سریع و با یک روش هوشمندانه به کار گرفته شده است - هورن بای1، . - 2000 اما در فضای کنونی، چابکی به معنای واکنش اثر بخش به محیط متغیر و غیر قابل پیش بینی و استفاده از آن تغییرات به عنوان فرصت هایی برای پیشرفت سازمانی است. هر چند، ریشه چابکی ناشی از تولید چابک بوده و تولید چابک مفهومی است که در سال های اخیر عمومیت یافته و به عنوان راهبرد موفق و مورد پذیرش تولیدکنندگانی است که خود را برای افزایش قابل ملاحظه عملکرد آماده می کنند - جعفرنژاد و شهائی، - 1386 به نظر شریفی و ژانگ2، - 1999 - چابکی به معنای توانایی سازمان برای احساس، ادراک پیش بینی تغییرات موجود در محیط کاری است.
چنین سازمانی باید بتواند تغییرات محیطی را تشخیص دهد و به آن ها به عنوان عوامل رشد و شکوفایی بنگرد. ماسلل3 - 2001 - چابکی را توانایی رونق و شکوفایی در محیط دارای تغییرات پیوسته و غیرقابل پیش بینی تعریف می کند. سازمان ها از این جهت نباید از تغییرات محیط کاری خود هراس داشته باشند و از آن ها اجتناب کنند؛ بلکه باید تغییر را فرصتی برای کسب مزیت های رقابتی در محیط بازار قلمداد نمایند. پیترهیلو می گوید چابکی یک شرکت عبارت از توانایی و قابلیت انجام عملیات سودآور در محیط رقابتی سرشار از فرصت های مستمر، غیر قابل پیش بینی و متغییر است - جعفرنژاد و شهائی، . - 1386
اصطلاح چابکی برای اولین بار توسط موسسه تحقیقات در سال 1991 معرفی شده است. با توجه به توضیح و تعریف تمام مفاهیم و ابعاد همه آنها بر این باورند که بهترین گزینه برای تولید و عرضه محصول های مختلف بر اساس انتظارات پویا از مشتریان تولید چابک است. چابکی سازمانی و تولید چابک به عنوان یک رویکرد مدیریت جدید است که در تلاش برای افزایش انعطاف پذیری، در پاسخ به تغییرات محیط کسب و کار و تنوع در محصولات با چرخه عمر کوتاه. به عبارت دیگر، می توان گفت که همه روش ها و راه حل های قبلی توانایی های خود را در برابر چالش های سازمانی و محیط داخلی معاصر را از دست داده است بهتر است که تمام این روش ها را با دیدگاه های جدید و مدرن جایگزین است.
استفاده از اصطلاح چابکی در گفتمان مدیریت در شکل استعاری در اواخر قرن بیستم ظهور و حدود همان زمان، یک روش سریع شروع به افزایش در برجسته در توسعه نرم افزار و در نتیجه از انتشار مانیفست شدند. در دو دهه گذشته نظریه پردازان سازمان نیز به صراحت نقش عملکرد چالاک در شرکت را مطرح کردند. اخیرا محققان چابکی برانگیخته برای توصیف و توضیح پاسخ های سازمانی در زمینه های مختلف به عنوان سیستم های اطلاعات، همراستایی استراتژیک و محاسبات اجتماعی تلاش کرده اند - لی، . - 2011 در نتیجه، تعدادی از مقالات در گفتمان سازمانی با استفاده از چابکی مدت و یا شرایط مرتبط مانند انعطاف پذیری استراتژیک و سرعت تصمیم گیری به صورت تصاعدی رشد کرده است - میلر4، . - 1991در حالی که اکثریت از مطالعات گذشته موافقیم که مقدار تنوع و میزان تشکیل ابعاد هسته چابکی، ارائه یک مفهوم گیج کننده و مبهم از اینکه چگونه این ابعاد مربوط به یکدیگر و با هم ساختار چابکی را تشکیل می دهند. به عبارت دیگر، برخی از محققان ترکیب هر دو بعد به عنوان ورودی های شکل گیری ساختار چابکی در نظر گرفته اند - گرییول و تنسوهاج، - 2001 برخی دیگر می
