بخشی از مقاله
چکیده
سازمان های امروزی در محیطی پر ابهام، پویا و متحول کار می کنند. کثرت تغییراتی که سازمان ها و افراد با آن رو به رو هستند، از چنان فشار و نیرویی برخوردار است که همچون سیلی خروشان هر نوع مقاومتی را در هم شکسته و همه را با خود به جلو می برد. به عبارت دیگر، وسعت و تنوع نیروی تغییری که بر پیکره سازمان های امروزی وارد می آید آنها را وادار به پذیرش این تغییرات می کند. بنابراین امروزه سازمان ها نمی توانند در جامعه حیاتی پایدار داشته باشند، مگر اینکه تغییرات را بپذیرند و خود را با تغییرات داخلی و خارجی منطبق و همگام سازند. پژوهش حاضر تحت عنوان چابکی سازمانی مفاهیم وکاربردها مفهوم شناسی چابکی سازمانی، محرک های چابکی سازمانی، ضرورت چابکی سازمانی برای سازمان ها را مورد بررسی قرار می دهد.
مقدمه
تعریف چابکی سازمانی
هر چند تعاریف موجود از مفهوم چابکی با یکدیگر متفاوت هستند اما همه آنها بر سرعت و انعطاف پذیری به عنوان دو عامل اساسی جهت رسیدن به چابکی تاکید می کنند. به هر حال با توجه به نوظهور بودن نظریه چابکی سازمانی تعاریف مختلفی از دیدگاه دانشمندان انجام گرفته است که به مواردی از آنها اشاره می شود. چابکی سازمانی، سیستمی با توانمندی ها و شایستگی هایی است که باعث بقا و پیشرفت بنگاه در یک محیط رقابتی - ویژگی اساسی این محیط عدم اطمینان - می شود.
توانایی بقا و پیشرفت در محیطی با تغییرات مداوم و غیر قابل پیش بینی - ریچاردرزٌ، 1996؛ داوٍ، 1999؛ ریگ بای و همکارانشَ، 2001؛ ماسکلُ، - 2001 و توانایی پاسخگویی و واکنش سریع و موفقیت آمیز به تغییرات محیطی است - نیک پور و سلاجقه، . - 1389 از سوی دیگر توانایی اقدام در محیط رقابتی ناشی از تغییرات مستمر و پاسخگویی سریع به تغییرات بازار و خلق ارزش کالا و خدمات مبتنی بر رضایت مشتری - کیم و نیمبهاردِ، . - 2010 به طور کلی می توان گفت چابکی، سازمان را پویا، موقعیت گرا، تغییر پذیر و رشد محور تجسم می کند.
همچنین توانایی یک مؤسسه برای سرآمد بودن همزمان در قابلیت های کیفیت توزیع، انعطاف پذیری و هزینه به طریق هماهنگ و به پیش رفتن همزمان - منورّ، . - 2009 توانایی مؤسسه برای طراحی مجدد فرایند های موجود به طور سریع و خلق به موقع فرایند های جدید برای قادر بودن به کسب مزایا و شکوفایی در موقعیت بازاری پویا و غیر قابل پیش بینی - سامپا مورتیْ، . - 2008 چابکی سازمانی می خواهد با ادغام فن آوری، کارکنان و مدیریت، با سرعت با نیاز های در حال تغییر مشتریان و محیط متغییر و غیر قابل پیش بینی واکنش نشان دهد - عباسی و کیانی انبوهی، . - 2014 مارکو و همکاران - 2012 - ، معتقدند که چابکی از طریق عواملی مانند بهبود مستمر، ارتباطات، توسعه کار گروهی و انعطاف پذیری کارکنان به دست می آید.
چابکی مجموعه ای از توانمندی ها و شایستگی ها است که باعث بقا و پیشرفت سازمان در محیط کسب و کار می شود - خوش سیما، . - 1382 و اساس آن همسو کردن فنآوری اطلاعاتی، کارکنان، فرایندهای کاری در یک نظام همگن و انعطاف پذیر می باشد - جعفرنژاد و شهائی، . - 1386 چابکی به طور کلی، توانایی یک سازمان برای درک تغییر محیطی و سپس پاسخگویی سریع و کارا به آن تغییر است. این تغییر محیطی می تواند تغییرات تکنولوژیک و کاری یا تغییر نیاز مشتری باشد.
از این رو واژه »چابک« توصیف گر سرعت و قدرت پاسخگویی در هنگام مواجهه با رویدادهای داخلی و خارجی سازمان است - فتحیان و گلچین پور، . - 2006 در مجموع، آنچه از تعریف فوق می توان فهمید این است که چابکی در یک سازمان دارای چند مشخصه بارز می باشد که هر گاه سطوح بالایی از این مشخصه ها در سازمان نمایان باشد، آن سازمان به عنوان سازمانی چابک در محیط شناخته می شود. از جمله مشخصه های چابکی می توان به قابلیت انعطاف پذیری بالا، سرعت در پاسخگویی به نیاز های محیطی، شایستگی و توانایی سازمان در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده و سرعت در انطباق با محیط متغییر اشاره کرد. در نهایت باید گفت چابکی سازمانی سازمان را پویا، انعطاف پذیر و رشد محور تلقی می کند.
اهمیت چابکی در سازمان ها
چابکی دارای اهمیت فراوانی است؛ زیرا نتایج موفقیت سازمان های چابک جالب توجه و تحسین برانگیز است. مطالعات نشان می دهد که این سازمان ها نرخ فزاینده ای - تقریبأ بیست درصد - در اجرای اقدامات تحولی نسبت به همتایان خود به دست می آورند. در یک پژوهش که توسط مؤسسه تی کرنی - 2003 - از 8 کشور انجام شد، نتایج پژوهش نشان داد که مؤسسات چابک در بهره وری 53 درصد، در رضایت کارکنان 38 درصد و در رضایتمندی مشتریان 3 درصد رشد و افزایش داشته است.
